تدوین مدل جامع ارزیابی عملکرد نظامهای نوآوری منطقه‌ای(مطالعه موردی: منطقه ویژه علم و فناوری استان یزد)

الموضوعات : فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای

علی اصغر سعدآبادی ¹ , زهره رحیمی راد ² , کیارش فرتاش ³

1 - اســتادیار پژوهشکده مطالعات بنیادین علــم و فنــاوری، دانشــگاه شــهید بهشــتی، تهــران، ایــران.
2 - دانش آموخته دکتـری سیاسـتگذاری علـم و فنـاوری، دانشـگاه مازنـدران، مازنـدران، ایران.
3 - اســتادیار پژوهشکده مطالعات بنیادین علــم و فنــاوری، دانشــگاه شــهید بهشــتی، تهــران، ایــران.

تاريخ الإرسال : 12 الإثنين , شوال, 1442 تاريخ التأكيد : 19 الأحد , صفر, 1443 تاريخ الإصدار : 08 الأربعاء , جمادى الأولى, 1445

الکلمات المفتاحية: نوآوری, استان یزد, نظام نوآوری منطقه‌ای, مدل ارزیابی,

ملخص المقالة :

طبق شواهد، میان مناطق مختلف جغرافیایی توزیع نامتوازنی در سطح و نوع رفتار نوآورانه دارند. نظام نوآوری منطقه‌ای، بعنوان یکی از نظریه‌های مطرح در این حوزه، نوآوری را به عنوان فرآیندی حاصل از عوامل مختلف درون و بیرون از بنگاه‌ها در نظر می‌گیرد. پژوهشگران و سازمان‌های دولتی برای پایش نظام‌های نوآوری منطقه‌ای خود، مدلهای فراوانی را باتوجه به ویژگی‌های خاص هر منطقه‌ ارائه نموده‌اند. در این پژوهش نیز تلاش شده است تا مدلی بر اساس بافت و شرایط مناطق در کشور ایران جهت رصد نظام‌های نوآوری منطقه‌ای ارائه ‌شود. ابتدا پس از مرور ادبیات و مصاحبه با خبرگان، داده‌های حاصله مورد تحلیل مضمون قرار گرفته و ابعاد، مولفه‌ها و شاخصهای اولیه شناسایی شدند. سپس در ادامه، پس از استخراج و اصلاح شاخص‌های موردنظر با بکارگیری تکنیک دلفی فازی ، مدلی جامع در 5 بعد، 20 شاخص و 180 زیر شاخص جهت ارزیابی نظام نوآوری منطقه‌ای شناسایی شد. مدل نهایی متشکل از ابعاد ویژگی‌ های مکانی، فرآورده‌ های نوآورانه، سرمایه انسانی، اقتصاد، و رفتار بنگاه‌ها و تعاملات منطقه‌ای است که هر بعد، شاخصها و زیرشاخص های خود را داراست. در انتها نیز نظام نوآوری منطقه ای استان یزد بعنوان یک منطقه ویژه علم و فناوری با استفاده از این مدل مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج ارزیابی نشان داد ابعاد ویژگیهای مکانی و رفتار بنگاهها و تعاملات منطقه‌ای در وضعیت بهتری نسبت به سایر ابعاد قرار دارند گرچه میزان پیشبرد تمام ابعاد کمتر از 50 درصد است. همچنین طبق این نتایج ابعاد فراورده های نوآورانه و اقتصادی کمترین میزان پیشبرد را دارد.

المصادر:

• Asheim, B. T. & Isaksen, A. )1997(. Location, agglomeration and innovation: Towards regional innovation systems in Norway. European Planning Studies, 5(3), 299–330.


• Braun, V., & Clarke, V. )2006(. Using thematic analysis in psychology. Qualitative research in psychology, 3(2), 77-101.


• Cooke, P. (2004). Evolution of Regional Innovation Systems – Emergence, Theory, Challenge for Action. Cooke P. (Ed.). Regional Innovation Systems, 2nd, 1-18 London, UK: Routledge.


• Cooke, P. Gomez Uranga, M. Etxebarria, G. )1997(. Regional innovation systems: Institutional and organisational dimensions. Research Policy, 26, 475-491


• Dadashpoor, H., Zahedpour, S. (2013). An analysis of patterns of regional specialization and spatial concentration of industries in Iran. Regional Planning, 3(11), 1-18. [In Persian]


• Diez, M. A., & Esteban, M. S. )2000(. The evaluation of regional innovation and cluster policies: looking for new approaches. 4. EES Konferansında Sunulan Tebliğ, 12-14.


• Doloreux, D. )2004(. Regional innovation systems in Canada: a comparative study. Regional studies, 38(5), 479-492.


• Florida R. (1995). Toward the learning region. Futures. 27(5):527–36.


• Guba, E. L., & Lincoln, Y. (1994). Competing paradigms in qualitative research. Handbook of cualitative research. California: Sage, 105-117.


• Iammarino, S., Mc Cann, P. (2006). The Structure and Evolution of Industrial Clusters: Transactions, Technology and Knowledge Spillovers. Research Policy, 35(7), 1018-1036.


• Khosravaninezhad, S., Alizadeh, A., Noghsan Mohamadi, M., Akbari, R. (2020). Science and Technology Special Regions; New Approach in Sustainable Development (Case: Science and Technology Special Region of Yazd). Town and Country Planning, 12(1), 225-252. [In Persian]


• Krätke, S. (2002). Network analysis of production clusters: the Potsdam/Babelsberg film industry as an example. European Planning Studies, 10(1), 27-54.


• Maillat, D. (1998).  From  the  Industrial  District  to  the  Innovative  Milieu:  Contribution  to  an Analysis   Territorialized   Production      Discussion   Paper,   Université   de Neutchatel.


• Malmberg, A., Maskell, P. (2002). The Elusive Concept of Localization Economies: Towards a Knowledge-Based Theory of Spatial Clustering. Environment and Planning, 34(3), 429-449.


• Mohammadi, Y., moghbel, A., Bagheri Moghaddam, N. (2019). Functional Analysis Framework of Regional Innovation System in Developing Countries. Journal of Technology Development Management, 7(2), 43-87. [In Persian]


• Morgan, K. (1997). The learning region: institutions, innovation and regional renewal, Regional Studies, 31, 491–504.


• Naghizadeh, R., Elahi, S., Manteghi, M., Ghazinoory, S. (2015). The Meta-Synthesis of Regional Innovation Models: A Review of 1990–2013. Innovation Management Journal, 3(4), 25-56. [In Persian]


• Pakzad, M, Sadabadi, A, Kazemi, M, Azimi, A, Hosseini, SA. (2017). Regional Innovation System: Concepts and evaluation models. First Edition. Tehran: National Research Institute For Science Policy. [In Persian]


• Parizad, Taher., Asadi, Saleh., Molai-Gholichi, Mohammad & Sheikhi, Hojat. (2012). "Investigation and Analysis of Relative Capabilities of Regional Development in Ports of Northern Iran Using Integration of TOPSIS and ELECTRE Techniques". Regional Planning, 2(6), 15-29. [In Persian]


• Razavi, SM, Akbari, M. (2010). Innovation system. First Edition. Tehran: Tehran University Press [In Persian]


• Scott A. J. (1988). New Industrial Spaces, London, UK: Pion.


• Stejskal, J., Kuvíková, H., & Meričková, B. M. (2018). Regional Innovation Systems Analysis and Evaluation: The Case of the Czech Republic. In Knowledge Spillovers in Regional Innovation Systems (pp. 81-113). Springer, Cham.


• Wolfe, D. (2003). Clusters old and new: The Transition to a Knowledge Economy in Canada’s Regions. Kingston: Queen’s School of Policy Studies.


• Yin, R., K. (2014). Case Study Research: design and Methods. Sage Publication.


• Zali, N., Sajjadi asl, S., abizadeh, S. (2020). Application of analytical models in the formulation of balanced regional development strategies Case Study: Kohgiluyeh and Boyer-Ahmad Province. Regional Planning, 9(36), 49-66. [In Persian]