تحلیلی بر الگوی پراکنش کارگاههای صنعتی استان البرز در ارتباط با نقش شهرکهای صنعتی برنامهریزی شده و خودرو/خودجوش
الموضوعات : فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای
1 - استادیار گروه جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشگاه مراغه، مراغه، ایران.
الکلمات المفتاحية: مکانیابی, شهرکهای صنعتی برنامهریزی شده, کارگاههای صنعتی, شهرکهای صنعتی خودجوش/خودرو,
ملخص المقالة :
الگوی استقرار جغرافیایی صنایع، موضوع بحث آمایش فضاست. مکانگزینی صنایع بر اساس برنامهریزی و مدیریت فضایی نظاممند و در قالب شهرکهای صنعتی، امکان اجرای سیاستهای حمایتی از اکوسیستمهای شکننده را فراهم میآورد. هدف از این پژوهش، بررسی الگوی پراکنش کارگاههای صنعتی استان البرز در ارتباط با نقش شهرکهای صنعتی است. بررسی این موضوع با استفاده از منابع کتابخانهای و اسنادی مرتبط با موضوع پژوهش ممکن شد. جامعه آماری پژوهش، کارگاههای بالای 10 نفر کارکن و بیش‌تر استان البرز است که مطابق با آمار سرشماریهای کارگاهی سال 1394، 2944 فقره کارگاه میباشند. این پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ روش از سنخ پژوهش‌های توصیفی-تحلیلی است. در تحلیل پراکنش کارگاهها از مدلهای کمی نظیر، ضریب آنتروپی و تحلیل کیفی دادهها استفاده شد. براساس یافتههای پژوهش، فاصله ضریب آنتروپی به دست آمده، با عدد 1 بسیار زیاد بوده و نشان دهنده توزیع نامتعادل کارگاههای صنعتی در سطح استان البرز است. الگوی سهگانهای در استقرار کارگاههای صنعتی استان شناسایی شد. دو سوم از کارگاههای استان به صورت منفرد شکل گرفتهاند. از 15 شهرک صنعتی فعال شناسایی شده استان؛ 12 شهرک به صورت خودجوش/خودرو شکل گرفته و بعداً به عنوان شهرک صنعتی مصوب شدهاند. استقرار بیبرنامه شهرکهای صنعتی و پراکندگی کارگاهها در پهنههای مسکونی و کشاورزی استان، مشکلات زیست محیطی متعددی برای منطقه به بار آورده است.
1- Alborz Province Management and Planning Organization (2016), Alborz Province Environmental Development Document in Sixth Development Plan (2017-2021).(in Persian)
2- Alborz Province Environmental Protection Agency (2014), Alborz Province Environmental Status, Threats, Opportunities and Suggested Solutions. (In Persian).
3- Country Planning and Management Organization (2004) Environmental Impact Assessment Guide for Industrial Estates, Tehran. (In Persian).
4- Deputy of Education and Research of Environmental Protection Organization (2008), Environmental Impact Assessment of Development Plans, Tehran. (in Persian)
5- Fallahian, Venus. Pour Ahmad, Ahmad (2005), Investigating the Process of Formation of Industrial Axes Around Tehran with Emphasis on Karaj-Qazvin Axis, Journal of Geographical Research, Volume 37, Number 53, pp. 173-192. (In Persian).
6- Hekmatnia, H., Mousavi, M. (2006). Applying models in geography emphasizing urban and
regional planning, Elm-e-Novin, Yazd, First Edition. (In Persian).
7- Kharrat Zebardast, Esfandiar (2010), Industrial Development of Regions and Factors Affecting the Location of Large Industrial Activities, Journal of Fine Arts, No. 6, pp. 54-44. (In Persian).
8- Khorasani, M., Nuri, F. (2017). A Comparative Study of the Favtors Affecting the Formation of Industrial Clusters, International Conference on Industrial Management 19 & 20 April, Mazandaran University. (In Persian).
9- Lalepour, M., Soleimani, M., Sarvar, H. (2015). A Study on the Establishment System of Industrial Enterprises in the Tehran Metropolitan area in Relation to the Position of Industrial Towns, Journal of Applied Environmental and Biological Sciences, 5(12), 114-124.
10- Manafi Azar, Reza. Mirktouli, Jafar (2010) an Introduction to Space Economics, Golestan University Press, First Edition, 29 p. (in Persian).
11 - Maarefdoust, R (2015), The Role of Industrial Towns on Physical Structure of Cities (Case Study-Mashhad, Toos Industrial Town), International Journal of Engineering and Advanced Technology Studies, Vol.3, No. 2, PP. 49-60. (In Persian).
12- Nasrollahi, Zahra-Salehi Ghahfarkhi, Fakhr al-Sadat (2012), Factors Affecting the Location of Industrial Estates with Sustainable Development Indicators and Prioritizing them Using Triangular Fuzzy Numbers, Quarterly Economic Research and Development Journal, Second Year, No. 7, pp. 123-93. (In Persian).
13- Ruiz, M.C., Romero, E., Perez, M.A., & Fernandez, I. (2012). Development and application of a multi-criteria spatial decision support system for planning sustainable industrial areas in Northern Spain. Automation in Construction, 2. 320-333.
14- Rikalovic, A. Cosic, I. Labati, R, D. Piuri, V. (2017). A Comprehensive Method for Industrial Site Selection: The Macro-Location Analysis, Article in IEEE Systems Journal, DOI: 10.1109/JSYST.2015.2444471.
15- Rezvani, MR. Mehdi Ramezanzadeh and Morteza Mohammadpour Jaberi (2010), Analysis of Socio-Economic Impacts of Industrial Areas on Rural Development (Suleimanabad Industrial Area Tonekabon), Journal of Rural and Development, No. 18, pp. 26-5.
16- Rangzan, K., Saberi, A., Bakhtiari, M. (2015). Location of wood industry units in Khuzestan province by network analysis process ANP in GIS environment, Journal of Regional Planning, 5(17): 45-58. (In Persian).
17- Saleman, Y., Jordan, L. (2014). The Implementation of Industrial Parks (Some Lessons Learned in India). The World Bank, policy Research Working Paper 6799.
18- Shad, Roozbeh Ebadi, Hamid; Masgar, Mohammad Saeed, Vafaiejad, Saeed (2009), Design and implementation of GIS to locate industrial settlements using fuzzy models, marker weights and genetics. Journal of the Faculty of Engineering, No. 4, Volume 43. 429-417. (in Persian).
19- Sabagh Kermani, Majid (2015) Regional Economics (Theories and Models), Samt Publications, Tehran. (In Persian).
20- www.tasnimnews.com. (in Persian)
_||_
