مکانیابی مراکز بهینه توسعه سکونتگاه‌های روستایی در شهرستان قائم‌شهر (مطالعه موردی: دهستان کوهساران)
الموضوعات : فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ایعباس ارغان 1 , عطیه داوری 2 , کرامت اله فرج زاده 3
1 - استادیار جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد سمنان، سمنان، ایران
2 - کارشناس ارشد جغرافیا برنامه ریزی روستایی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد سمنان، سمنان، ایران
3 - دانشجوی دکتری شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد امارات
الکلمات المفتاحية: سیستم اطلاعات جغرافیایی, توسعه پایدار روستایی, مکانیابی, تحلیل سلسلهمراتبی,
ملخص المقالة :
از آنجایی که یکی از مشکلات اساسی موجود بر سر راه توسعه پایدار روستایی گسیختگی سازمان فضایی و فقدان سلسلهمراتبی مناسب مبتنی بر رابطه تعاملی میان سکونتگاه‌ها شناخته شده است. در این پژوهش سعی شده است تا با مکانیابی مراکز برتر روستایی و طراحی سلسلهمراتب مناسب سکونتگاهی و ایجاد یک انسجام و رابطه منطقی بین این مراکز بتوان روستاهای مرکز را جهت خدماترسانی مناسب به روستاهای پیرامونی و تابعه شناسایی نمود. برای نیل به این هدف از روش‌های شاخص مرکزیت، روش فواصل و روش ماتریس ارتباط مستقیم در محیط (GIS) استفاده شده است. با توجه به معیارو ضابطه‌ها برای این مراکز پس از بررسی مبانی نظری مرتبط با این موضوع و گردآوری داده‌های مؤثر این روش‌ها انتخاب شدند، سپس با اذعان تهیه شده، وضعیت موجود و در حال حاضر مراکز بهینه روستایی مورد ارزیابی قرار گرفت و علاوه بر مراکز موجود، مراکز دیگری هم پیشنهاد گردید. نتایج تحقیق نشان داد که با مکانیابی مراکز بهینه روستایی و طراحی الگوی سلسلهمراتبی در دهستان کوهساران دو روستای «کوتنا» و «ریکنده» دارای بهترین شرایط برای ارائه خدمات به روستاهای پراکنده در سطح دهستان می‌باشند. از اینرو این دو روستا بعنوان مرکز اصلی ارائه دهنده خدمات به روستاهای زیر مجموعه خود توصیه می‌گردد تا با تجهیز و توسعه خدمات و امکانات مورد نیاز اهالی روستاهای فوق و در سطح بالاتر کل دهستان، موجب توسعه مناطق روستایی ناحیه گردد.
