تحلیلی بر چالش‌ها و راهبردهای توسعه‌ی پایدار منطقه‌ای با رویکرد آینده‌پژوهی (مطالعه موردی: منطقه آزاد ارس)

الموضوعات : فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای

جواد کاموسی علمداری ¹ (دانشجوی دکترای جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، واحد آستارا، دانشگاه آزاد اسلامی، آستارا، ایران)
حسین اصغری ² (استادیار گروه گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، واحد آستارا، دانشگاه آزاد اسلامی، آستارا، ایران.)
علیرضا پورشیخیان ³ (استادیار گروه گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، واحد آستارا، دانشگاه آزاد اسلامی، آستارا، ایران.)
صدیقه حسنی مهر ⁴ (استادیار گروه گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، واحد آستارا، دانشگاه آزاد اسلامی، آستارا، ایران.)

تاريخ الإرسال : 09 الإثنين , جمادى الثانية, 1441 تاريخ التأكيد : 25 السبت , شعبان, 1441 تاريخ الإصدار : 19 الأحد , رجب, 1443

الکلمات المفتاحية: آینده‌پژوهی, منطقه آزاد ارس, توسعه‌ی پایدار, توسعه‌ی پایدار منطقه‌ای,

ملخص المقالة :

امروزه ضعف در ساختارهای اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و مدیریتی موجبات بروز انواع چالش‌ها در شهرها و مناطق گوناگون گردیده است که این امر محرک‌های تأثیرگذار اساسی در عدم دست‌یابی به توسعه پایدار را شکل داده است. بنابراین بهره‌گیری از رویکردهای نوین در راستای شناسایی انواع چالش‌ها و آینده‌پژوهی آن‌ها و هم‌چنین، کاربست برنامه‌ریزی استراتژیک به‌منظور دست‌یابی به پایداری و توسعه‌ پایدار ضرورتی اجتناب‌ناپذیر می‌باشد. در این راستا، هدف از این پژوهش آینده‌پژوهی چالش‌های منطقه آزاد ارس در راستای دست‌یابی به توسعه‌ پایدار و ارائه‌ راهکارهایی در جهت بهبود وضعیت موجود و آینده‌ منطقه می‌باشد. روش پژوهش در این مطالعه کاربردی با ماهیت آینده‌نگاری بوده که به‌منظور تجزیه و تحلیل داده‌ها از روش تحلیل اثرات متقاطع در نرم‌افزار MICMAC استفاده شده است. هم‌چنین، داده‌های این پژوهش با بهره‌گیری از روش دلفی نخبگان و مدیران شهری گردآوری شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که آینده‌ چالش‌های پیش روی توسعه‌ پایدار منطقه آزاد ارس به شدت تحت تأثیر ضعف مدیریت و نبود برنامه‌ مشخص برای توسعه‌ آن‌ها (عدم بهره‌مندی از الگوهای نوین مدیریتی همچون حکمروایی و مدیریت دانش‌بنیان)؛ ضعف نهادهای مالی – پولی؛ و وجود محدودیت‌های قانونی برای توسعه‌ کالبدی بخش صنعت در وسعت زیادی از منطقه مصوب به دلایل مناسب بودن این زمین‌ها برای کشاورزی قرار خواهد گرفت. هم‌چنین، نتایج ارزیابی پایداری/ناپایداری منطقه بر اساس چالش‌های مورد مطالعه حاکی از آن است که این چالش‌ها ناپایدار بوده و می‌توان با برنامه‌ریزی استراتژیک و توسعه‌ خلاق و واقع‌نگر بر اساس پارادایم آینده‌نگر از راه بازتعریف نقش و جایگاه منطقه آزاد ارس در عرصه‌ ملی و بین‌المللی و ارتقای نقش‌ها و عملکردها به توسعه پایدار منطقه نائل آمد.

المصادر:

1. 
   

   1- Ahmadian, M. Zangiabadi, A. Karami, M. (2014). Spatial analysis of regional development indicators using a combination of multi-person decision-making techniques, case study: Kurdistan province, Urban Ecological Research, 5 (9), 83-96.

   
   

   2- Bahreini, S, H. (1997). Urbanism and sustainable development, Rahyaft, (17), 1-31.

   
   

   3- Belanche, D., Casaló, L. V., & Orús, C. (2016): City attachment and use of urban services: Benefits for smart cities. Cities, 50, 75–81.

   
   

   4- Button, K., (2002). City management and urban environmental indicators. Ecol. Econ. 40, 217–233.

   
   

   5- Chen, Y. (2017). Multi-scaling allometric analysis for urban and regional development, Physica A, 465, 673–689.

   
   

   6- Cvetinovica, M, Nedovic-Budic, Z, Bolaya, JC. (2017). Decoding urban development dynamics through actor-network methodological approach, Contents lists available at ScienceDirect, Geoforum 82 (2017) 141–157, journal homepage: www.elsevier.com/locate/geoforum.

   
   

   7- Efimova, E, G, Gapochka, A, A (2019). Seaports as drivers of regional economic development: The case of Saint Petersburg and Leningrad Province, Case Studies on Transport Policy, World Conference on Transport Research Society. Published by Elsevier Ltd. All rights reserved.

   
   

   8- Ghalibaf, M, B. Ezzatpanah, B. Pourmosavi, S, M. (2010). Spatial centralism and its effects on physical expansion and urban spatial structure, Geographical Space, 10 (32): 151-180.

   
   

   9- Isa, A. S., Dodo, Y. A., Ojobo, H., & Alkali, I. A. (2016). Deployment of smart technologies for improving energy efficiency in office buildings in Nigeria. Life, 3(1), 3808-3811.

   
   

   10- Janicke, M., (2008). Ecological modernisation: new perspectives. Journal of Cleaner Production 16 (5), 557-565.

   
   

   11- Lotfi, S and Aghamiri, S, R. (2011). Sustainable city management with the use of new information technology, Mazandaran: Mazandaran University Press.

   
   

   12- Maclaren, V. W. (1996). Urban sustainability reporting.. Journal of the American Planning Association.

   
   

   13- Miller, E.J. (2016). Integrated Urban Modelling for Smart City Design. In: Proceedings of the RISUD Annual International Symposium 2016- Smart Cities (RAIS 2016), Hong Kong, China.

   
   

   14- Mosakazemi, M, M. (1999). Evaluating Sustainable Development in Urban Development: A Case Study of Qom City, PhD thesis in Geography and Urban Planning, Supervisor: Hossein Shokouei, Tehran: Tarbiat Modares University.

   
   

   15- Naghdi, A and Sadeghi, R. (2006). Marginalization of the challenge facing sustainable urban development (with emphasis on the city of Hamadan), Social Welfare Quarterly, 5 (20), 213-233.

   
   

   16- Nijkamp, P, Abreu, M (2020). Regional Development Theory, International Encyclopedia of Human Geography (Second Edition), Pages 297-302.

   
   

   17- Niu, N., Liu, X., Jin, H., Ye, X., Liu, Y., Li, X. Li, S. (2017). Integrating multi-source big data to infer building functions. International Journal of Geographical Information Science, 31(9), 1871–1890.

   
   

   18- O’Grady, M., & O’Hare, G. (2012). How smart is your city? Science, 335(6076), 1581–1582.

   
   

   19- Orenstein, D, E.  Shach-Pinsley, D. (2017). A Comparative Framework for Assessing Sustainability Initiatives at the Regional Scale, World Development Vol. 98, pp. 245–256, 2017 0305-750X/ 2017 Elsevier Ltd. All rights reserved.

   
   

   20- Qin, X., Zhen, F., Xiong, L. F., & Zhu, S. J. (2013). Discussion of the research methods of urban temporal and spatial behavior on big data era. Progress in Geography, 32(9), 1352–1361 (In Chinese).

   
   

   21- Rahimi, H. (1999). Sustainable urban development with emphasis on environmental capabilities (case study: Kashmer), PhD thesis in Geography and Urban Planning, Supervisor: Hossein Shokouei, Tehran: Tarbiat Modares University.

   
   

   22- Riley, J., (2001). Indicator quality for assessment of impact of multidisciplinary systems. Agr. Ecosyst.Environ. 87, 121–128.

   
   

   23- Soja, EW. (2009). Regional Planning and Development Theories, International Encyclopedia of Human Geography, University of California – Los Angeles, Los Angeles, CA, USA: 259–270.

   
   

   24- Xi, G. L., Zhen, F., & Chang, E. Y. (2016). Measuring urban space of flows in informationera: Empirical evidence from Nanjing, China. International Review for Spatial Planning and Sustainable Development, 4(4), 42–57.

   
   

   25- Yasori, M and Sejodi, M. (2018). Regional Development Strategy (RDS), a Modern Approach to a Balanced Regional Development: A Case Study in Rasht, Journal of Regional Planning, 8 (29), 93-106.

   
   

   26- Ye, X., & Liu, X. (Eds.). (2018). Cities as social and spatial networks. Springer.

   
   

   27- Ye, X., Huang, Q., & Li, W. (2016). Integrating big social data, computing and modeling for spatial social science. Cartography and Geographic Information Science, 43(5), 377–378.

   
   

   28- Zali, N and Ahmadi, H. (2014). Spatial organization of East Azarbaijan province with regional planning approach on the horizon, Journal of Regional Planning, 4 (14), 59-74.

   
   

   29- Zhen, F., Wang, B., & Wei, Z. (2015). The rise of the internet city in China: Production and consumption of internet information. Urban Studies, 52(13), 2313–2329.

   
   

   30- Ziari, K and Mohhammadi, A. (2015). An analysis of the characteristics of regional development management in Iran during the periods before and after the Islamic Revolution (from 1907 to 2014), Parliament and strategy, 22 (84), 73-98.