بررسی عوامل جغرافیایی مؤثر بر سیل خیزی در نواحی روستایی مورد پژوهشی: روستاهای شهرستان سروآباد
الموضوعات : فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای
1 - دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
2 - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
الکلمات المفتاحية: سکونتگاه های روستایی, بحران های روستایی, سیل خیزی, شهرستان سروآباد,
ملخص المقالة :
توسعهی سریع کالبدی سکونتگاههای روستایی در حاشیهی رودخانهها و رود دره های کشور، موجب بروز خسارات و مواجه گردیدن روستاها با مشکلات متعددی گردیده است. به گونهای که ضرورت چارهاندیشی برای کاهش اثرات منفی پدیدهی سیل را بر پایهی مطالعات علمی و اعمال مدیریت کارآمد مبتنی بر یافتههای علمی، بیش از پیش روشن میسازد. هدف از انجام این تحقیق مدیریت بر بحران سیلاب در مناطق روستایی و شناسایی پهنههای امن و در معرض خطر سکونتگاههای روستایی است و بدین منظور روستاهای شهرستان سروآباد از توابع استان کردستان به عنوان مطالعه موردی انتخاب شده است. برای رسیدن به این امر از شش فاکتور شیب، جهت شیب، پوشش گیاهی، لیتولوژی، بارندگی و فاصله از مسیل استفاده شده است. این پژوهش بر حسب روش تحلیلی و بر حسب ماهیت کاربردی است و در انجام آن از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) بهره گرفته شده و در نهایت پس از تجزیه و تحلیل دادهها و لایههای اطلاعاتی، نقشههای نهایی تلفیقی خطر و نقشههای هم پوشانی جهت ارزیابی فاکتورها تولید گردید. نتایج مطالعه ضمن آنکه به شناسایی مناطق امن و در معرض خطر سیل در نواحی روستایی شهرستان انجامید، نشان داد که حدود 50 درصد مساحت شهرستان، 39 روستا از مجموع 77 روستا و 48 درصد جمعیت سکونتگاههای روستایی در محدوده پرخطر سیل قرار دارد.
19. A Practical Guide for Field Staff. (1996) :Contingency Planning.
20. Aysan, Yasemin, Davis. Ian. (1993): Rehabilitation and Reconstruction (Disaster Management Training Programme). Published: UNDP.
21. Goodchild, M.F., Kemp, K., (1992): Application Issues in GIS, Infromation and Analysis. National Center for Geographic.
22. Kent. Randolph, (1988): Disaster: Preparedness. Published: UNDP.
23. Malezewiki, J., (2003): GIS and Multicriteria Decision Analysis. John Wiley & Sons.
24. Oddershede, A,. Arias, A,. Cancino, H, (2007): Rural Development Decision Support Using the Analytic Hierarchy Process. Mathematical and Computer Modelling, 46, 1107-1114.
25. Overview of Disaster Management. (1992), Published: UNDP, 2edition.
26. Stephenson, R. S., (1991): Disaster and Development (Disaster Management Training Programme). Published: UNDP.
Stephenson, R. S., (1991): Disaster Assessment. Published: UNDP.