تحلیل عوامل مؤثر در تغییر سبک زندگی مسکونی در قلمرو جغرافیای رفتاری و ساختاری کلان شهر تبریز

الموضوعات : فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای

شهریور روستایی ¹ , مینا فرخی صومعه ² , رسول قربانی ³

1 - دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
2 - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
3 - استاد گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

تاريخ الإرسال : 15 الإثنين , رمضان, 1440 تاريخ التأكيد : 19 الجمعة , صفر, 1441 تاريخ الإصدار : 05 الخميس , ربيع الأول, 1442

الکلمات المفتاحية: مدل معادلات ساختاری, کلان‌شهر تبریز, سبک زندگی مسکونی, جغرافیای رفتاری, جغرافیای ساختاری,

ملخص المقالة :

         سبک زندگی مسکونی خانوارها در گذار از مرحله سنتی به مدرن دگرگون شده و بشر سبک‌های مسکونی جدیدی را تجربه می‌کند. امروزه مساکن شهری در معرض بزرگ­ترین تغییرات سبک زندگی قرار گرفته‌اند. تغییراتی که فرصت جامعه‌پذیری، انتخاب، پایداری زیستی– محیطی و انطباق با ویژگی‌های کالبدی را فراهم نمی‌سازد. تغییر در سبک زندگی مسکونی در ساختار کلان‌شهر تبریز منجر به دگرگونی در الگوی سکونت شهری شده و باعث به وجود آمدن مساکنی متفاوت از گذشته شده و مسکن تبدیل به کالایی برای نمود تمایز طبقاتی بین خانوارها و الگویی کاملاً سودمحور و نفع طلبانه به خود گرفته است. پژوهش حاضر درصدد است با رویکرد جغرافیای رفتاری و ساختاری به شناسایی و تحلیل عوامل مؤثر در تغییر سبک زندگی مسکونی در کلان‌شهر تبریز بپردازد. نوع تحقیق کاربردی، روش تحقیق توصیفی- تحلیلی بوده و در روش گردآوری اطلاعات از مطالعات کتابخانه‌ای و میدانی با ابزار پرسشنامه استفاده شده است. تعداد پرسشنامه یا حجم نمونه برابر 384 خانوار بوده است. در پژوهش حاضر، در تعیین مؤلفه‌های سبک زندگی مسکونی از تحلیل عاملی و نرم‌افزار ₂₂ SPSS  استفاده شده است. روایی پرسشنامه بر اساس اعتبار صوری و پایایی آن با ضریب آلفای کرونباخ، 89/0 به دست آمده است. تجزیه ‌و تحلیل در این پژوهش مبتنی بر روش الگویابی معادلات ساختاری با استفاده از نرم‌افزار لیزرل بوده است. نتایج تحقیق نشان داد که، عامل اقتصادی با حدود 83/0 بیشترین اثرگذاری را در ساکنین به ‌عنوان عامل فعال تصمیم‌گیرنده برای سبک زندگی مسکونی و تغییر آن دارد. همچنین در ارزیابی نیکویی برازش مدل عوامل رفاهی، محیطی، اقتصادی و اجتماعی با تغییر در سبک زندگی مسکونی رابطه مثبت و معنادار دارد. در نهایت، شکل‌گیری جامعه مصرفی، ترجیح اصل سود و ایجاد جامعه مبادله‌ای به همراه فضاهای طبیعی مصنوع عمده‌ترین اثرات تغییر سبک زندگی مسکونی ‌است.

المصادر:

1. Abarshi, A. and S.Y. Hosseini, (2012). Modeling Structural Equations, Sociology Publications, First Edition, Tehran. (in Persian)


2. Akhvandi, M (2012). Investigating Social Factors Affecting Lifestyle (Case Study: Women 18-65 years old, Tehran), MSc Thesis, Supervisor: Dr. Khadijeh Safiri, Department: Women's Studies and Social Sciences, Faculty of Social Sciences and Economics. (in Persian)


3. Al-Homoud, M. (2009). Privacy Control as a Function of Personal Space in Single-Family Homes in Jordan, Journal of Design and Built Environment, 5(1), pp: 31-48. (In English)


4. Aragones, J. I. (2002). The dwelling as place: behaviors and symbolism. Residential environments, Choice, satisfaction, and behavior, 163-182. (In English)


5. Arbabi, A.M (2000). From Production to Consumption, Marketing, Farvardin Publications, Tehran. (in Persian)


6. Badsar, M. Fathi S. Rezaei, R. and H. Shabanali Femi, (2019). The Role of the Media in the Rural Life Style Developments (Case Study: Zanjan County), Journal of Regional Planning, Volume 6, Number 24, Pages 166- 153. (in Persian)


7. Beamish, J. O., Carucci Goss, R., & Emmel, J. (2001). Lifestyle influences on housing preferences, Housing and Society, 28(1-2), 1-28. (In English)


8. Behafrouz, F (1991). Investigations of Environmental Perception and Behavior in Contemporary Geographic and Human Geography Studies, Journal of Geographical Research, Volume 6, Number 1 (20), pp. 70-31. (in Persian)


9. Bell, S., & Morse, S. (2012). Sustainability indicators: measuring the immeasurable?, Routledge. (In English)


10. Bentler, P. M., & Bonett, D. G. (1980). Significance tests and goodness of fit in the analysis of covariance structures, Psychological bulletin, 88(3), 588. (In English)


11. Dale, V. H., & Beyeler, S. C. (2001). Challenges in the development and use of ecological indicators, Ecological indicators, 1(1), 3-10. (In English)


12. Dutta-Bergman, M. J., & Wells, W. D. (2002). The values and lifestyles of idiocentrics and allocentrics in an individualist culture: A descriptive approach, Journal of Consumer Psychology, 12(3), 231-242. (In English)


13. East Azarbaijan Planning and Budget Organization, 2016. (in Persian)


14. Femi, A. B., & Khan, T. H. (2014). Bridging the gap between housing demand and housing supply in Nigerian urban centres: A review of government intervention so far, British journal of arts and social sciences, 18(2), 94-107. (In English)


15. Ge, J., & Hokao, K. (2006). Research on residential lifestyles in Japanese cities from the viewpoints of residential preference, residential choice and residential satisfaction, Landscape and urban planning, 78(3), 165-178. (In English)


16. Hamzeh, F (2009). From Behaviorism to Behavioral Geography, Journal of Geography, Volume 3, Number 8-9, pp. 97-71. (in Persian)


17. Hekmatnia, H. and M.N. Mousavi, (2013). Model Application in Geography with Emphasis on Urban and Regional Planning, Third Edition, Azadpima Press, Tehran. (in Persian)


18. Jansen, S. J., Coolen, H. C., & Goetgeluk, R. W. (Eds.). (2011). The measurement and analysis of housing preference and choice, Springer Science & Business Media. (In English)


19. Jayasree, K. (2011). Lifestyle–A Tool for Understanding Buyer Behavior, International Journal of Economics and Management, 5(1), 283-298. (In English)


20. Junaidi A.B. and Rosmadi, F. and S.G. Amer, (2012). Penilaian awal impak perlaksanaan Dasar Perumahan Negara terhadap sector perumahan di Kuala Lumpur. Geografia-Malaysian Journal of Society and Space 8 (6), pp: 90-108. (In English)


21. Kavianirad, M. and S. Abbaspor gomari, (2015). The Influence of Place and Time on the Environmental Perception of Contemporary Shiite and Sunni Movements in the Middle East, Strategic Policy Research Quarterly, Volume 12, Number 12 (42), pp. 138-116. (in Persian)


22. Lawrence, R. J. (1989). Constancy and change in household demography, dwelling designs and home life: The case of Geneva, Housing Studies, 4(1), 36-43. (In English)


23. Lee, H. J., Carucci Goss, R., & Beamish, J. O. (2007). Influence of lifestyle on housing preferences of multifamily housing residents, Housing and Society, 34(1), 11-30. (In English)


24. McDonald, R. P., & Ho, M. H. R. (2002). Principles and practice in reporting structural equation analyses, Psychological methods, 7(1), 64. (In English)


25. Mohammadi, F. Haghighatian, M. and A. Mohammadi, (1979). Factors Affecting the Social Interactions of Residents of Apartment-dwellers (Case Study: Shiraz City), Quarterly Journal of Urban Research and Planning, Volume 9, Number 35, pp. 56 -47. (in Persian)


26. Plummer, J. T. (1974). The Concept and Application of Life Style Segmentation: The Combination of two Useful Concepts Provides a Unique and Important View of the Market, Journal of marketing, 38(1), 33-37. (In English)


27. Shatarian, M. Ashnoui, A. and M. Ganjiipour, (2012). Measuring the Satisfaction of Aran and Bidgol Old Town People with Quality of Life Indicators, Urban and Regional Studies and Research, 4 (13), pp. 144- 127. (in Persian)


28. Solomon, M. R., & Panda, T. K. (2011). Consumer behavior, buying, having, and being. Pearson Education India, 10th Edition, Prentice Hall, PTR (In English)


29. Solomon, R. M., Bamossy, G., Askegaard, S., & Hogg, M. K. (2006). Customer behavior, A European Perspective, Prentice-Hall, Englewood cliffs, NJ. (In English)


30. Yaghoubi, M., Qureshi Minaabad, M.B., Molai Hashjin, N (2016). Investigating the Role of Tourism in Changing Housing Patterns in Rural Areas (Case Study: Razvanshahr City), Journal of Regional Planning, Volume 6, Issue 24 , Pp. 188-179. (in Persian)