رتبه بندی اولویتهای سرمایه‌گذاری در بخشهای اقتصادی استان سیستان و بلوچستان

الموضوعات : فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای

اسداله الوندی زاده ¹ , مسعود نونژاد ² , مهشید جهانگیری ³

1 - گروه علوم اقتصادی دانشگاه آزاد شیراز
2 - دانشیار گروه اقتصاد دانشگاه آزاد شیراز
3 - دانشجوی دکتری اقتصاد دانشگاه آزاد شیراز

تاريخ الإرسال : 29 الأحد , ربيع الأول, 1439 تاريخ التأكيد : 17 الأحد , ذو الحجة, 1440 تاريخ الإصدار : 24 الإثنين , محرم, 1441

الکلمات المفتاحية: تحلیل عاملی, استان سیستان و بلوچستان, مدل تاپسیس, سرمایه گذاری,

ملخص المقالة :

شناسایی بخش­های کلیدی اقتصاد، با توجه به ظرفیت­ها و استعدادهایِ هر منطقه همواره مد نظر اقتصاددانان بوده است، چیزی که در ادبیات اقتصادی به مزیت نسبی تعبیر می­شود. هدف از انجام این تحقیق شناسایی تنگناها و اولویت­های سرمایه­گذاری در استان سیستان و بلوچستان می­باشد. به منظور مقایسه و رتبه بندی اولویت­های سرمایه گذاری در استان از دو روش تاکسونومی عددی و مدل تاپسیس استفاده شده است. در روش تحلیل عاملی و تاکسونومی عددی از 25 شاخص سرمایه­گذاری که هر کدام وزن یکسانی دارند، استفاده شده است. نتایج نشان می­دهد که بخش­های ماهیگیری، آموزش و مستغلات در اولویت سرمایه­گذاری و بخش هتل و رستوران در آخرین رتبه سرمایه­گذاری قرار دارند. در مدل تاپسیس شاخص­های منفی حذف شده و به 21 شاخص دیگر با توجه به وضعیت خاص استان و مبانی تئوریک سرمایه­گذاری، وزن متفاوتی اختصاص داده شده است. نتایج مدل تاپسیس حاکی از آن است که بخش­های ماهیگیری، مستغلات و کشاورزی در اولویت سرمایه­گذاری و بخش هتل و رستوران آخرین اولویت سرمایه­گذاری می­باشد. دلیل عمده ضعیف بودن بخش هتل و رستوران در استان، کم رنگ بودن فعالیت­های توریستی و گردشگری به خاطر نبود امنیت در استان است. همچنین دسترسی به آبهای آزاد و پیشینه­ی طولانی مردم استان در زمینه­ی ماهیگیری باعث شده است تا این بخش به عنوان یک بخش پیشرو در اقتصاد استان مطرح شود. وجود دانشگاهها و مراکز آموزش عالی متعدد در استان علاوه بر ایجاد پیامدهای مثبت جانبی باعث ایجاد یک نوع مزیت در استان شده و از این رو یکی از اولویت­های مهم سرمایه­گذاری در استان می­باشد. پیشنهاد می­­شود به منظور استفاده از ظرفیت­ها و پتانسیل­های استان و تأمین نیروی متخصص در استان در بخش آموزش به عنوان یک بخش کلیدی سرمایه­گذاری شود. هم چنین با توجه به دارا بودن مزیت نسبی در رشته فعالیت ماهیگیری سرمایه­گذاری در این رشته فعالیت اجتناب ناپذیر است. 

المصادر:

1. ابراهیمی، علی، (1388):  مطالعه و بررسی وضعیت سرمایه​گذاری در استان سیستان و بلوچستان و ارزیابی عملکرد ستاد تشویق و حمایت از سرمایه​گذاری استان و ارائه راهکارهای جذب و افزایش سرمایه​گذاری، سازمان امور اقتصادی و دارایی استان سیستان و بلوچستان.


2. اکبری، نعمت اله، و مرادی، زاهد (1394 ): بررسی اقتصادی و تعیین اولویت های سرمایه گذاری صنعتی در استان کردستان، پژوهشنامه ی علوم انسانی و اجتماعی علوم اقتصادی، سال هشتم، شماره 3پیاپی 30.


3. امامی میبدی، علی، (1384):  اصول اندازه گیری کارایی و بهره وری (علمی و کاربردی)، مؤسسه مطالعات و پژوهش های بازرگانی، تهران، چاپ دوم.


4. اُن کیم وجی و چارلز و مولر،(1381) : مقدمهای بر تحلیل عاملی و شیوة بکارگیری آن، ترجمة صادق بختیاری و هوشنگ طالبی، انتشارات دانشگاه اصفهان،.


5. باشنده، بهرام (خرداد1390): پتانسیل و توانمندیهای گردشگری در استان سیستان و بلوچستان، اولین همایش ملی گردشگری و توسعه پایدار در استان سیستان و بلوچستان، دانشگاه آزاد زاهدان.


6. بخشوده، محمد و اکبری، احمد، (1386): اقتصاد کشاورزی، انتشارات دانشگاه شهید باهنر کرمان، چاپ سوم.


7. تقوایی، مسعود و قائدرحمتی، صفر(1385): تحلیل شاخصهای توسعه فرهنگی استانهای کشور، مجله جغرافیا و توسعه ناحیه ای، شماره 7، مشهد.


8. تقوایی، مسعود و شفعیی، پروین (1388)، کاربرد تحلیل عاملی خوشه‌ای در ارزیابی فضایی- مکانی مناطق روستایی استان اصفهان، اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال هفدهم، شماره 68، زمستان 1388


9. توفیق، فیروز (1372): تحلیل عاملی، تلفیق شاخصهای منطقهای، مجله آبادی، شماره 10، تهران.


10. حائریان اردکانی، محمود، (1385): توسعه اقتصادی و برنامه‌ریزی، انتشارات آوای نور، تهران، چاپ اول.


11. حکمت نیا، حسن و موسوی، میر نجف (1385): کاربرد مدل در جغرفیا با تأکید بر برنامه ریزی شهری و ناحیه ای،یزد، انتشارات علم نوین.


12. خدادوست، حسین، (1386): رتبه بندی میزان اطمینان بخشی رشتهفعالیت موجود در بورس اوراق بهادار ایران، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم اداری و اقتصادی دانشگاه فردوسی مشهد.


13. رازدشت، عبداله (1390): تحلیل شاخصهای توسعه پایدار شهری در شهرهای کوچک مورد: شهر دهدشت، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه سیستان و بلوچستان


14. رضوانی، علیرضا،( 1389): جغرافیا و صنعت توریسم، انتشارات دانشگاه پیام نور، چاپ هشتم.


15. زنگنه سروش، ماندانا،و همکاران،( 1384 ): بررسی مزیت نسبی تولید میگو استان سیستان و بلوچستان(شهرستان چابهار)، مجموعه مقالات پنجمین کنفرانس انجمن اقتصاد کشاورزی ایران، دانشگاه سیستان و بلوچستان.


16. زیاری، کرامت اله و همکاران (1389): بررسی  و رتبه بندی درجه توسعهیافتگی شهرستانهای استان خراسان رضوی، با استفاده از تکنیک تاپسیس، مجله پژوهشهای جغرافیای انسانی، شماره 72.


17. سالنامه آماری استان، سیستان و بلوچستان، 1394.


18. سایت مرکز آمار ایران،www.amar.org.ir.


19. سند توسعه اشتغال استان سیستان و بلوچستان، سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان سیستان و بلوچستان، معاونت امور اقتصادی و برنامه ریزی، 1384.


20. طاهرخانی، مهدی(1386): کاربرد تکنیک تاپسیس در اولویت بندی مناطق روستایی، فصلنامه پژوهشهای اقتصادی، شماره 3.


21. فطرس، محمدحسن، بهشتی فر، محمود،( 1388): مقایسه درجه توسعه یافتگی بخش کشاورزی استانهای کشور در دو مقطع1372 و 1382، اقتصادکشاورزی و توسعه، سال هفدهم، شماره 65.


22. کلانتری، خلیل ، (1382):پردازش و تحلیل دادههادرتحقیقات اجتماعی و اقتصادی، تهران، نشر شریف.


23. متوسلی، محمود، توسعه اقتصادی، انتشارات سمت، چاپ اول.


24. محمودی، جعفر و همکاران (1387): رتبه بندی صنایع فعال استان خراسان شمالی به روش عملکردی، دو ماه نامه اقتصادی و بازرگانی بررسی های بازرگانی، سال چهارم، شماره 31، مهر و آبان 1387. 


25. موسوی، میر نجف و حکمت نیا، حسن(1384): تحلیل عاملی و تلفیق شاخص ها در تعیین عوامل مؤثر بر توسعه انسانی نواحی ایران، مجله جغرافیا و توسعه، شماره6 ، زاهدان.


26. مؤمنی، منصور و فعال قیومی، علی (1386): تحلیل آماری با استفاده از SPSS، تهران، انتشارات کتاب نو


27. نسترن، مهین و همکاران، (1389): کاربرد تکنیک تاپسیس در تحلیل و اولویت بندی توسعه پایدار مناطق شهری(مطالعه موردی: مناطق شهری اصفهان)، مجله جغرافیا و برنامه ریزی محیطی، سال 21، شماره پیاپی 38، شماره 2.

28. 28-Chenery, H., Ahluwalia M.S., Bell, C.L.G., Duloy, J.H. & Jolly, R.)1974(: Distribution whith Growth, Oxford University Peress, Glasgow.