منطقه‌بندی توسعه کشاورزی شهرستان‌های استان همدان با استفاده از مدل TODIM

الموضوعات : فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای

موسی اعظمی ¹ , محسن احدنژاد روشتی ² , شادعلی توحیدلو ³

1 - استادیار گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا همدان، همدان، ایران
2 - دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران
3 - دانشجوی دکتری توسعه کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا همدان، همدان، ایران

تاريخ الإرسال : 19 الجمعة , رمضان, 1437 تاريخ التأكيد : 23 الجمعة , جمادى الأولى, 1439 تاريخ الإصدار : 05 السبت , شعبان, 1439

الکلمات المفتاحية: استان همدان, توسعه کشاورزی, منطقه بندی,

ملخص المقالة :

      یکی از رویکردهای مهم در برنامه‌ریزی کشاورزی، بررسی آمایشی نظام‌های تولید جهت شکل‌گیری و تبیین مسائل سیاست‌گذاری توسعه پایدار منطقه‌ای است. در این شرایط، یکی از راهکارهای اساسی در شناخت مسائل کشاورزی، منطقه بندی کشاورزی است. این روش الگویی مناسب و بااهمیت برای ارزیابی منابع اراضی، برنامه‌ریزی و مدیریت بهتر منابع مورداستفاده در کشاورزی است. مقاله حاضر با روش توصیفی ـ تحلیلی باهدف منطقه بندی شهرستان‌های استان همدان بر اساس شاخص‌های کشاورزی تدوین‌شده است. برای گردآوری اطلاعات از مطالعات کتابخانه مبنی بر مطالعه آمار و اسناد و تحقیقات پیشین استفاده‌شده است. محدوده موردمطالعه شامل 9 شهرستان استان همدان است. برای تحلیل داده‌ها از روش تصمیم‌گیری چند معیاره TODIM استفاده‌شده است. سپس خروجی داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار GIS، تحلیل و نمایش داده‌شده است. نتایج مطالعات کمی تحقیق نشان داد، شهرستان‌های استان همدان ازنظر شاخص‌های کشاورزی در شرایط یکسانی قرار ندارد و هر شهرستان بسته به شرایط و فرایندهای مؤثر در این زمینه، در برخی شاخص‌ها توسعه‌یافته و در برخی ضعیف است. به‌طوری‌که در شاخص انسانی ـ طبیعی، شهرستان‌های کبودرآهنگ (1=T)، ملایر (0.949=T)، در شاخص زیرساختی، شهرستان‌های کبودرآهنگ (1=T)، بهار (0.956=T)، در شاخص زراعت، شهرستان‌های رزن (1=T)، کبودرآهنگ (979=T)، در شاخص باغبانی، شهرستان‌های همدان (0.677=T)، ملایر (1=T)، در شاخص دام‌پروری شهرستان‌های نهاوند (1=T)، همدان (0.874=T) و در شاخص کل نیز شهرستان‌های ملایر (1=T)، کبودرآهنگ (0.995=T)، توسعه‌یافته هستند. درنهایت شهرستان فامنین توسعه‌نیافته، شهرستان تویسرکان کمتر توسعه‌یافته، شهرستان‌های بهار و اسدآباد نسبتاً توسعه‌یافته و شهرستان‌های ملایر، همدان، کبودرآهنگ، رزن و نهاوند توسعه‌یافته هستند.جهت توسعه کشاورزی متعادل و متوازن در استان، توجه به تفاوت‌ها و ظرفیت‌ها، بهبود و نوسازی زیرساخت‌های کشاورزی و برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری در حوزه کشاورزی با رویکرد توسعه متعادل منطقه‌ای ضروری است.

المصادر:

1. Ashrafi, V. (2014) Regional development with agricultural experts in Parsabad Moghan, Congregational National Conference on Sustainable Development and Investment Opportunities, Parsabad County, Islamic Azad University, Pars Abad, Moghan. 11th of November.) in Persian(

2. Azadi, Y and H, Beygmohammadi. (2012). An Analysis of agricultural development indicators in Ilam Province. Journal of Geography and Environmental Studies. Volume -1, Issue-1, pp. 59-43. ) in Persian(

3. Badri, S. A; Akbarian Ronizi, S; Javaheri, H. (2006), Determination of developmental levels in rural areas of Kamyaran, Journal of Geographic Research, No. 82, pp. 126-116. ) in Persian(

4. Binswanger, Hans P. (2001) Income distribution effects of technical change: Some analytical issues, South East Asian Economic Reivew 1 (3),Pp. 179-218.

5. Bouzari, S. (2002). The status of regional planning in Iran. No. 43, Geographical Information Quarterly (Sepehr Journal), pp. 61-56) . in Persian(

6. Bruke, F. (2005), “Disparities of agricultural productivity in Balochestan (A GIS perspective)”. Pakistan Geographical Review. Vol. 27, No. 1, June 2005, PP. 27-34.

7. Clark,d, 2000, Urban word, global world city. Londan: routledge.

8. Day J.C. (2002). Zoning–Lessons from the great barrier reef marine park. Ocean and Coastal Management,45:139–56.

9. Durand, G. (2003), Multifunctional agriculture: A new paradigm for European agriculture. UK, Aldershol: Ashgate Publishing.

1. FAO(1993).Guidelines for land use planning. Development Series 1, FAO, Rome.

11. Fsorto, M. H and M, BeheshtiFard. (2009). Comparison of degree of development of agricultural sector in provinces of Iran in two periods of 1372 and 1382. Journal of Agricultural Economics and Development. Number -65 PP 39 -17. ) in Persian(

1. Gallent, N. & Kim, K.S. (2001) Land zoning and local discretion in the Korean planning pystem, Land Use Policy, Vol 18, Pp. 233-243.

13. Ganbari, Y, Barkhi, H; Hajarian, A. (2011), Analyzing the levels of rural areas in Isfahan, The Village and Development Quarterly, 14, No. 3 ) . in Persian(

1. Glasson. P. (2008). Sustainable development concept in world literature. Urban development congress in Menschen. Germany


2. Gomes, L.F.A.M., Machado, M.A.S., da Costa, F.F., & Rangel, L.A.D.(2013). Criteria interactions in multiple criteria decision aiding: A choquet formulation for the TODIM method. Procedia Computer Science. 17, pp. 324–331.


3. Harvey, Jack (1996), Urban land economic, London.


4. House of Commons (2003), Reducing regional disparities in prosperity, Ninth Report of Session 2002-03. Vol. I. London: The Stationery Office.

18. Jamshidi, M. T. (2011). Determine the levels of agricultural development and regional inequalities in Zanjan province. Quarterly Journal of Iranian Agricultural Economics and Development. Volume 42, Issue -1. PP 78 – 67 ) . in Persian(

19. Khosravani, A and H, Rahimi. (2006). Investigation of losses of wheat harvesting with combine in Fars province. Journal of Agricultural Engineering Research. Volume 6, Issue No. 4. PP130-113 ) . in Persian(

20. Kocheki, A; M, Nasiri Mahalati; R, Moradi and H, Mansouri. (2013). Zoning the status of sustainable agricultural development in Iran and providing sustainable strategies. Journal of Agricultural Knowledge and Sustainable Production. Vol. -23, No. 4. PP 197-179. ) in Persian(

1. Li, y & wei,y.h, (2010), The spatil-temporal hierarchy of regional inequality of china, applied geography, 30, pp 303-316.

22. Masoumi Eshkevari, H. (1991), Fundamentals of regional planning. Rasht: Planning and Budget Organization Publications. ) in Persian(

1. McMullin, Shaun. K. (1998). Location strategies, spatial decision support systems and strategic planning. Department of Geography. University of Washington, Washington, USA.

24. Mousavi, M and H, Seddigi. (2014). Determination of agricultural development in provinces of Iran. Quarterly Rural Development Strategies. Volume -1, N -4. PP -71-55. ) in Persian(

1. Noorbakhsh, F. (2002), Human development and regional disparities in Iran: A policy model, Journal of International Development, 14: 927–949.


2. Noorbakhsh, F. (2005), Spatial inequality, polarization and its dimensions in Iran: new empirical evidence, Oxford development Studies, Vol. 33, No. 3&4.pp 473-491


3. Pacione,m, 2005, Urban geography, a global perspective, 2th, London: routledge.

28. Pilefroshha, P; Karimi, M; Talei, M; Farhadi Bansuleh, B and Sharifi, M. A (2013). Modeling the moroni level of agricultural products using multi-objective programming and GIS. Journal of Applied Researches of Geographic Sciences, Thirteenth, No. -30, pp. 210- 191 ) . in Persian(

29. Singh, J and Dillon S. S (2003). Agricultural geography. translated by Siavash Dehghanian, Awad Kuchiki and Ali Koolami Ahar. Ferdowsi University Press, Mashhad. ) in Persian(

30. aghvayiT, M and M. R, Bostagh. (2012). Leveling and organizing agricultural development in Fars province by using GIS. Quarterly Journal of Agricultural Economics and Development. Year-20, number -77. ) in Persian(

31. aghvayiT, M; A, Taghdiisi and M. R, Bostagh. (2011). Determination of the development status of Fars province in the main indicators of agricultural sector. Spacecraft Science Specialized Magazine. Year-number 1. -2. PP 40-25. ) in Persian(

32. Xu, X., Hou, L., Lin, H., Liu, W. (2006). Zoning of sustainable agricultural development in China. Agricultural Systems, 87: 38–62.

33. Zangi Abadi, A and Z, Soltani. (2009). Measuring agricultural development levels in Isfahan province. Quarterly journal of geographic research. No. 91. p. 153 ) . in Persian(

34. Ziyari, K. (2005), Regional planning principles and methods. Yazd University. Yazd ) . in Persian(

35. Ziyari, K and I, Jalalian (2009). Comparison of Fars province cities based on development indices 1355 1375. Geography and Development. No. 11. pp. 96-77 ) . in Persian(