ارزیابی عملکرد کلانشهرها در فرآیند جهانی شدنِ اقتصاد (مطالعه تطبیقی تهران و استانبول)

الموضوعات : فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای

جمیله توکلی نیا ¹ , بتول مجیدی خامنه ² , سعید ظرغامی ³

1 - استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
2 - استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
3 - کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

تاريخ الإرسال : 04 الجمعة , شعبان, 1436 تاريخ التأكيد : 17 الجمعة , ربيع الأول, 1438 تاريخ الإصدار : 21 الإثنين , صفر, 1438

الکلمات المفتاحية: تهران, جهانی شدن اقتصاد, عملکرد کلانشهرها, شاخص های جهانی, استانبول,

ملخص المقالة :

     فرآیند جهانی شدن اقتصاد، ادغام اقتصاد ملی در اقتصاد جهانی است. جهت ادغام در این فرآیندِ جهانی نیاز به زیرساخت­ها، ظرفیت­ها و توانمندی­های متناسب می­باشد. در این رابطه کلانشهرهای کشورهای درحال توسعه با داشتن این شرایط به نوعی دروازه ورود کشورها به فرآیندجهانی شدن به شمار می­روند. لذا بیان جایگاه کلانشهرها و بررسی عملکرد آنها در اقتصاد جهانی حائز اهمیت می­باشد. بدین منظور پژوهش حاضر به مقایسة دو کلانشهر تهران و استانبول بر اساس شاخص­های جهانی شدن اقتصاد از نظر مؤسسه­ها و سازمان­های مختلف می­پردازد و در این راستا سعی درارزیابی عملکرد دو کلانشهر در اقتصاد جهانی دارد. روش تحقیق توصیفی – تحلیلی است. جهت مقایسه شاخص­ها ابتدا به تحلیل زمینه­ها و نقاط ضعف و قوت این دوکلانشهر و سیاست­های تأثیرگذار در این زمینه در ارتباط با متغیرهای پژوهش پرداخته و سپس آزمون T دو نمونه­ای مستقل جهت بررسی عملکرد این دو کلانشهر به کار گرفته شده است. نتیجه نشان می­دهد که بیشترین میزان اختلاف به ترتیب مربوط به شاخص­ تعداد شرکت­های خارجی (با مقدار T ، 633/27- )، واردات (با مقدار T، 301/10- )، صادرات (با مقدار T، 435/7-)، عملکرد شبکه ارتباطی هوایی (با مقدار T ،039/7-)،  میزان سرمایه­گذاری مستقیم خارجی (با مقدار T، 276/4-) و کمترین اختلاف مربوط به ضریب نفوذ اینترنت (با مقدار T، 2.5 – ) است. با توجه به بررسی شاخص­ها از لحاظ توصیفی، تحلیلی و استنباطی نتایج این پژوهش گویای آن است که در تمامی شاخص­های جهانی شدن اقتصاد، عملکرد استانبول از تهران قوی­تر بوده و بطور کلی در این زمینه استانبول از تهران موفق تر عمل کرده است

المصادر:

1. Banifatemeh Hussein, Bvdaqy, Ali, (2014), Comparing Great City with Global City, urban Sociological Studies, Volume 4, Issue 13, Winter 2015, pp.: 1-26.


2. Castells, Manuel (2001), the economy, culture in the Information Age, translated by Ahmad Yqlyan, Ahmad Ateghyan, Tehran, publisher of Tarhe Noo.


3. Complete information about the city of Tehran, (2011) Available in.ketabesabz.com.


4. DHMI (General Directorate of State Airports, Turkey): 2012 Annual Statistics Report (2012). DHMI Publication, Ankara, Turkey . pp: 11-19.


5. Dhas, A. C and Jacqueline, H. M., (2008), Impact of Globalization and Economic Reforms on Employment in India, MPRA Paper, No. 9597.


6. Firdman. T (1998). The restructuring of Jakarta metropolitan area a global city in Asia institute of technology, Bandung department of regional and city planning, jalan ganesha 10. Bandung 40132, Indonesia

1. Friedman, J. (1986). "The World City Hypothesis", Development and Change, No.17, Reprinted in P .Knox And P.


2. Foreign Policy Strategies For The Promotion Of The New International Economic Conditions (2014), Chamber Of Commerce, Industries, Mines And Agriculture Tehran, Project No. 33.


3. Sassen, S. (2005)."The global city: Introducing a concept", Brown Journal of World Affairs, 11(2).pp: 27-43.


4. Smith. R.G. (2005) Networking the City. Geography, 90(2).pp:172-176.


5. Taylor, P J (2010) Competition and Cooperation between Cities in Globalization, in www.lboro.ac.uk/gawc.

9. Ghoorchi, M, Maliki, J. (2010), Metropolitan's Competition in Trans – National Arenas Using Strategy Finding Tools, Volume, Page 163-182 pp.163-182.


10. Global Report on Human Settlements, Cities in a Globalizing World (2001), United Nations Centre for Human Settlements (Habitat), Translator Reza kheradmand, Tehran Urban Research & Planning Center, pp.1-269.


11. Hakimian, H, (1998), From East to West Asia, Lesson of Globalization Working Paper Series, No, 32. SOAS. University of London.pp:1-27.


12. Hall, P. (1966). “Globalization and the World Cities”, reprinted in Neil, Brenner (Eds), 2006, The Global Cities Reader, Routledge.pp:28-44.


13. Hatami Nezhad, Hossin & Mohammadi, Ali Reza & Pishgar, Elahe, (2014) Spatial and Functional Analysis of Tehran APS with Emphasis on City Connection to World Cities Network a Case study of Asia Insurance Broker Firms, Journal Of Human Geography Research Quarterly, Volume 46, Issue 2, Summer 2014, pp.: 237-25.


14. Levent, Tüzin Baycan, (2003), Globalization and Development Strategies for Istanbul: Regional Policies and Great Urban Transformation Projects, ISoCaRP Congress 2003, pp:1-18.


15. Lİlkay Çapraz, (2013), EKONOMiK RAPOR 2012 YILINDA TURKIYE VE DUNY an EKONOMiSi, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Şubesi Müdürü.


16. Mohammadi, Alireza & Sarafi, Mozafar & Tavakoli Nia, Jamileh, (2012), The Corporate Geography of Advanced Producer Services: A Case study of Tehran Metropolis, Volume 1, Issue 1, winter 2012, pp.: 23-39.


17. O¨ zdemir, D (2002) .The distribution of foreign direct investments in the service sector in Istanbul .Cities (4) 19.pp: 249-260.


18. Organization of Economic Affairs and Finance of Tehran, A view of the economic situation during the years 2002 until 2013.


19. Purahmad, Ahmad & Gharekhlo Mehdi & Mosavi, Seros (2011),A Study of Concepts and Indicators of the Global City Theory, BAGH-E NAZAR, Volume 8, Issue 16, Spring 2011, pp. 29-42

21. Sarver, H. (2008), economic globalization and sustainable development case study metropolitan city of Tehran, PhD Thesis, University of Madras.


22. Sarvar, Hooshang & Pourtaheri, Mehdi & Parhizkar Akbar & Kazemyan Gholamreza (2010), Economic Globalization and The Challenge Of Sustainability In Tehran Metropolitan Area, The Journal of Spatial Planning, Scientific Research Quarterly, Volume 14, Issue 2, Summer 1389, pp: 23-42.


23. Shamai A, Movahed A, Mohammadian H, (2014) Globalization and Islamic Cities of the Middle East, Geopolitics Quarterly, and Volume: 9, No 4, Winter 2014. PP: 107-124.


24. Soleymani Ali Reza & Asghar Nazariyan (2012) A Study on Centralization and Decentralization of the Globalization factors in the Megalopolises of Developing countries (Case study of Tehran), Journal Of Geography and Regional urban Amayesh, Volume 2, Issue 3, Spring 2012, pp.: 1-16.

26. Soltani, Alireza, Begdeli, Alireza. (2007), The Political Economy of Reform and Development in Turkey (2007-2000), Journal of Political Science and International Relations, First Year, Issue I, pp. 95-110.


27. Statistical Yearbook of Air Transport in the year 2010, 2011, 2013, office of information technology and statistical surveys.

29. The Economic Aspect Tehran Province,(2013) Organization Economic Affairs and Finance Of Tehran Province, Economic Assistance, July 2013, Organization For Investment And Technical Assistance Of Iran.


30. TUİK (2013), (Dönemsel İstatistik Verileri) Economics RAPOR 2012 YILINDA TURKIYE VE 2013: 234.    &http://www.treasury.gov.tr


31. Turan, Ilter: (2011). Turkish Foreign Policy: Interplay between the Domestic and External. Washington D.C.: Carnegie Endornment for International Peace


32. Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni Şubat (2012), T.C. Ekonomi Bakanlığı Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü.


33. World Investment Report 2013(UNCTAD): Global Value Chains: Investment and Trade for Development. http://unctad.org.