جایگاه عدالت و حکمرانی مطلوب در آثار سعدی
الموضوعات :ماندانا رجایی دستغیب 1 , محمد کاظم کاوه پیشقدم 2 , مریم زیبایی نژاد 3
1 - دانشجو دکتری
2 - دانشگاه آزاد شیراز
3 - دانشگاه آزاد شیراز
الکلمات المفتاحية: حکمرانی, عدالت, سیاست, سعدی,
ملخص المقالة :
عدالت یکی از گرانبها ترین ارزش شناخته شده در مفاهیم بنیادی در تاریخ اندیشه و نظریه اجتماعی و سیاسی بوده است. سعدی عدل را نمایانگر یک اجتماع سالم می داند که به گروه خاصی نظر ندارد، بلکه به همه اقشار و طبقات اجتماع توجه دارد. سعدی در چنین عصری پرچمدار مکتبی است که در آن از یک طرف صلح، عدالت، نظم، احسان و صدق بندگی و ازطرفی دیگر نفرت، کینه، بی عدالتی، بی نظمی و فرار از قواعد انسانی بیان کرده است. عدالت را حد واسط میان حکومت و مردم قرار می دهد و محور عدل را رفتار حاکمان می داند. ویژگیهای حاکم عادل را به عنوان رکن اصلی یک جامعه آرمانی در عدالت بیان کرده است. سعدی به امور دنیا و دین تأکید می ورزد، برای رسیدن به الگوی برتر حکومتی قانونمند، نگرشی اسوه گرا دارد و به آموزه های دینی تکیه می کند. سعدی شاخص های مفهوم عدالت مطلوب را به عنوان فضیلت حاکمان در نظر گرفته و عدالت را میان مردم و حکومت دانسته است. سعدی برای برقراری جامعه ای مطلوب در گلستان یک باب را به سیرت پادشاهان اختصاص می دهد و در بوستان مسأله عدل و تدبیر و رای را از مهم ترین نظریات سیاسی بازگو کرده است. گلستان نمایی از جامعه واقعی و بوستان نیز نمایی از جامعه آرمانی را به نثر و نظم کشیده است. این مقاله به بررسی جایگاه عدالت وحکمرانی مطلوب در آثارسعدی پرداخته شده است. روش تحقیق این مقاله از روش توصیفی- تحلیلی و جمع آوری منابع و مدارک آن کتابخانه ای است.
1. احمدی گیوی، حسن. (1386). گلستان سعدی (مقدمه، شرح و تعلیقات)، تهران: انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
2. اخوان کاظمی، بهرام. (1386). عدالت در نظام سیاسی اسلام، تهران: مؤسسه فرهنگی دانش و اندیشه معاصر.
3. ازغندی، علیرضا. (1394). «پند نیاکان، سیرت پادشاهان در آرای سیاسی سعدی» ، فصلنامه مطالعات بین المللی، سال یازدهم، شماره4، تهران: انتشارات بهار، صص 113-95.
4. اسلامی، روح الله. (1397). سیاست نامه سعدی، تهران: انتشارات تیسا.
5. اسلامی، ندوشن. محمدعلی. (1381). چهارسخنگوی وجدان ایرانی، تهران: انتشارات قطره.
6. اقبال آشتیانی، عباس. (1378). تاریخ مغول، تهران: انتشارات آگاه.
7. انزابی نژاد، رضا. قر بگلو ،سعيد الله .(1389). بوستان ،چاپ اول تهران: انتشارات آيدين43.
8. انصاری، ابوالحسن. (1377). شیخ سعدی در تصور او از یک جامعه آرمانی، ذکر جمیل سعدی، جلد 3، تهران: کمیسیون ملی یونسکو و وزارت ارشاد اسلامی، 157-194.
9. انوری، حسن. (1384). شوریده بی قرار (درباره سعدی و آثار او). تهران: انتشارات قطره.
10. امامی، محمدمهدی. (1393). سه گام تا سپیده دم، اصفهان: انتشارات اصفهان.
11. جعفریه، مهناز. (1387). سعدی از منظر فکر و اندیشه، مجله اندیشه تقریب.
12. چمن خواه، عبدالرسول. ( 1389) .آرمان خواهی سعدی در قلمرو حکومت، شیراز: انتشارات نوید.
13. حسین زاده بحرینی، محمد حسین. (1383). بررسی تطبیقی نظریه حکمرانی خوب با آموزه ها و سیرة حکومت امام علی علیه السلام، دفتر بررسی های اقتصادی.
14. دلشاد تهرانی، مصطفی. (1378). حکومت حکمت،تهران: انتشارات دریا.
15. رستم وندی، تقی.(1387). آز و داد:آسیب شناسی شهریاری در شاهنامه فردوسی، مجله پژوهش سیاست نظری،شماره 5،صص31-1.
16. رجایی، فرهنگ. (1376). معرکه جهان بینی ها در خردورزی سیاسی و هویت ما ایرانیان، تهران: انتشارات احیاء کتاب.
17. ریپکا، یان. (1370). تاریخ ادبیات ایران، ترجمه کیخسرو کشاورزی، تهران: انتشارات گوتمبرگ و جاویدان خرد.
18. زرین کوب، عبدالحسین. (1381). درباره زندگی و اندیشه سعدی، تهران: انتشارات سخن.
19. سعدی، شيخ مصلح الدين. (1369). غزلیات سعدی، خلیل خطیب رهبر، تهران: انتشارات مهتاب.
20. سعدی، شيخ مصلح الدين. (1372). بوستان، تصحیح غلامحسین یوسفی چاپ چهارم، تهران: انتشارات خوارزمی.
21. سعدی، شيخ مصلح الدين. (1378). کلیات سعدی، مصحح: محمدعلی فروغی، تهران: انتشارات هستان.
22. سعدی، شيخ مصلح الدين. (1379). گلستان سعدي. براساس نسخة تصحيح شدة محمدعلي فروغي، تهران: انتشارات ققنوس.
23. شریف زاده. فتاح و قلی پور. رحمت الله. (1382). حکمرانی خوب و نقش دولت ، فرهنگ مدیریت شماره 4 .
24. شیر پور. ناهید و زارعی، طیبه. (1402). بررسی مصادیق عدالت اجتماعی در قرآن و نقش آن در پایه ریزی تمدن اسلامی از منظر مقام معظم رهبری، تهران: انتشارات عاصم.
25. کمالی سروستانی،کوروش. (1400). سعدی شیرازی، شیراز: انتشارات قلمده.
26. محلاتی، صدرالدین. (1346). مکتب عرفان سعدی ، شیراز: انتشارات دانشگاه شیراز، صص71،72.
27. محمدی، محتشم و آموزگار، شهلا. ( 1393). «کشورداری از دید سعدی، مجله مطالعات ایرانی»، سال 13، شماره26، پاییز و زمستان، صص163-143.
28. معبودی، زهرا. (1385). جامعه شناسی در آثار سعدی، تهران: انتشارات تیرگان.
29. مظفریان، منوچهر. (1364). آیین مدیریت در نظر سعدی، ذکر جمیل سعدی،جلد سوم ، اداره کل انتشارات وزارت ارشاد اسلامی.
30. نادری قمی، محمد مهدی. (1390). حکمرانی خوب معرفی و نقدی اجمالی، اسلام و پژوهش های مدیریتی، ش 1، ص 93-69.
31. نیازکار، فرح. (1396). برخوان سعدی، شیراز: انتشارات دانشنامه فارس.
32. هیوود، اندرو. (1387). مفاهیم کلیدی در علم سیاست، ترجمه حسن سعيد كلاهدي و عباس كاردان، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
33.Khaddouri ,Majid .) 1984).The Isiamic Conception of Justice , Baltimor and London: The John Hopkins university press.
34.UN ESCAP. (2009). What is Good Governance, On line at ttp://www.unescap.org/ resources/what-good-governance.
