طراحی مدل شفافیت بودجه ریزی مبتنی بر عملکرد در نظام سلامت کشور
الموضوعات :فریده نوری 1 , عباسعلی حق پرست 2 , رضا ستوده 3 , حبیب پیری 4
1 - گروه حسابداری، واحد زاهدان، دانشگاه آزاد اسلامی، زاهدان، ایران.
2 - گروه حسابداری واحد زاهدان
3 - استادیار گروه حسابداری، واحد نیک شهر، دانشگاه آزاد اسلامی، نیک‌شهر، ایران.
4 - گروه حسابداری، واحد زاهدان، دانشگاه آزاد اسلامی، زاهدان، ایران
الکلمات المفتاحية: اهداف عملیاتی, بودجه ریزی مبتنی بر عملکرد, حسابداری تعهدی,
ملخص المقالة :
هدف پژوهش حاضر بررسی این موضوع که آیا تغییر از نظام بودجه ریزی برنامه ای به نظام بودجهریزی مبتنی بر عملکرد می تواند بر پیشبرد هدفهای سازمانی مؤثر باشد و نظام پاسخ گویی را محقق سازد؟ و آیا این اقدام میتواند دارای صرفه اقتصادی مناسبی باشد؟ از اهداف این پژوهش است. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و روش مطالعه تطبیقی عمدتا توصیفی از نوع تحلیلی تلقی می‌شود. اطلاعات مورد نیاز از طریق مطالعات کتابخانه‌ای و توزیع پرسشنامه گردآوری شد. بنابراین از طریق نظرخواهی از 15 نفر از خبرگان همراه با به کارگیری روش دلفی اجماع نظر عمومی آنها کسب شد. پس از آن به منظور تعیین رتبه‌بندی شاخصهای مورد تأیید خبرگان از آزمون فریدمن با نرم افزار Spss استفاده گردید. با توجه به معنیداری حداقل چند زیر مولفه، هیچ یک از مولفه ها برای ابعاد توانایی، اختیار، پذیرش، صرفه های اقتصادی، اهداف، کارایی و اثر بخشی، پاسخگویی عملیاتی و گزارشگری عملیاتی از مدل حذف نگردید. الگوی به دست آمده از نتایج پژوهش نشان داد که ابعاد توانایی (مولفههای توانايي ارزيابي عملكرد، توانايي انساني، توانايي فني)، اختيار (اختيار رويهاي، اختيار سازماني)، پذیرش (مولفههای پذيرش مديريتي، پذيرش انگيزشي)، صرفه اقتصادی، اهداف عملیاتی و پاسخگویی عملیاتی، مهمترین عوامل جهت شفافیت بودجهریزی مبتنی بر عملکرد در نظام سلامت کشور میباشند. الگوی به دست آمده از نتایج پژوهش نشان داد که بعد و مولفه اهداف عملیاتی، همچنین شاخصهای « تدوین استانداردهای حسابرسی مصوب توسط نظام سلامت کشور» ، « انجام حسابرسی عملکرد توسط نظام سلامت کشور » و « پیاده سازی استانداردهای مصوب در امور محوله به نظام سلامت کشور » مهمترین عوامل جهت شفافیت بودجهریزی مبتنی بر عملکرد در نظام سلامت کشور میباشند. نتایج این مطالعه نشان داد که اجرای پاسخگویی عمومی و پاسخ فعالانه به خواسته های شهروندان موجب موفقیت عملکرد آنها در پیاده سازی بودجه ریزی بر مبنای عملکرد خواهد شد.
آذر، ع. و امیرخانی، ط. (1399). بودجه ریزی عمومی نهادهای بودجه ریزی و بودجه محلی. تهران، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه ها (سمت).
امرایی، ح. و آذر، ع. (1400). ارائه الگوی مؤثر نظارت و ارزیابی عملکرد مالی بخش عمومی در بودجه ریزی بر مبنای عملکرد. پژوهش هاي حسابداري مالي و حسابرسي، 13(52-4): 86-53.
خیرالهی، ف.، کرمی، ا. و حافظی، ف. (1394). بودجه بندی بر مبنای عملکرد و تأثیر آن بر عملکرد دولت. اولین همایش بین المللی مدیریت و حسابداری ایران، 14 آذر، همدان، 1394.
ستوده، ر.، فغانی، م. و پیفه، ا. (1399). ارزیابی توانایی دیوان محاسبات کشور برای انجام مسئولیت پاسخگویی عملیاتی. مجله حسابداری سلامت، 9(24-2): 89-72.
کرامتی، م. ع. و بیات، ف. (1395). ارزیابی و رتبه بندی ابعاد و مؤلفه های اجرای بودجه بندی عملیاتی در شرکت های آب و فاضلاب ایران. پژوهش های حسابداری مالی و حسابرسی، 8(39): 72-59.
مرادی، ج.، ولی پور، ه.، راضی، م.، منصورآبادی، ع. و زارع، ر. (1391). امکان سنجی پیاده سازی بودجه ریزی عملیاتی بر اساس مدل «شه» (مطالعه موردی شهرداری شیراز). دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، 1(4): 65-83.
Refrences (In English)
Accounting Standards Committee. (2015). Public sector accounting standards, 1st ed. Audit Organization Publications, Tehran, Iran. (In Persian).
Azar, A., & Amirkhani, T. 2020. Public Budgeting: Budgetary Institutions and Local Budget. 4th ed. The Organization for Researching and Composing University Textbooks in the Islamic Sciences and the Humanities (SAMT). Tehran, Iran. (In Persian). https://samt.ac.ir/fa/book/
Choi, J. H. [2019, October 9]. Accrual accounting and resource allocation, A general equilibrium analysis. 17th Annual Carnegie Mellon Accounting Mini Conference and Junior Accounting Theory Conference for Helpful Comments. www.gsb.stanford.edu.
Danhoundo, G., Nasiri, K. & Wiktorowicz, M. E. (2018). Improving social accountability processes in the health sector in sub-saharan Africa: A systematic review. BMC Public Health, 18(1):497- 504.
Deshpande, R. (2018). Budget Monitoring and Ooversight System in Myanmar. Retrieved from https://asiafounda-tion.org/publication/budget-monitoringoversight-system-myanmar
Dietmar, W. (2018). Performance auditing in Germany concerning environmental issues, sustainability accounting. Management and Policy Journal, 9(1):29-42.
Erkutlu, H. V., Tanç, Ş. G., & Koçyiğit, S. Ç. (2017). The Factors Used to Create Performance-based Budgeting: A Research on Turkey. In S. Gokten, (Ed.), Accounting and Corporate Reporting: Today and Tomorrow. London: IntechOpen. https://doi.org/10.5772/intechopen.68920
Governmental Accounting Standards Board. (1987). Concepts statement, No. 1. [cited 3 May 2019]. Available from: https://www. gasb.org/jsp/GASB/Document_C/Doc umentPage?cid= 11761600398 64&acceptedDisclaimer=true Subscription required.
Heritage, H. (2007). The American heritage college dictionary. 4th ed. American: Houghton Mifflin Har Court (HMH) Publication.
Keramati, M. A., & Bayat, F. (2016). The evaluation and ranking of the dimensions and components of performance based budgeting in the iran water and wastewater company. The Financial Accounting and Auditing Researches, 8(29), 59-72. (In Persian) https://sid.ir/paper/198151/en
Khairolahi, F., Karmi, A., & Hafizi, F. (2015, December 6). Providing an Effective Model for Monitoring and Evaluating Public Sector Financial Performance in Performance-based Budgeting. The first national conference on management and accounting in Iran, Hamedan, Iran. (In Persian) https://civilica.com/doc/471897/
Kromm, S. K. (2017). Accountability in Ontario’s acute care hospital sector and its effect on organizational strategic priorities. [dissertation] University of Toronto. [cited 9 October 2019]. Available from: https://ihpme.utoronto. ca Subscription required
Mahdavi, G. H., & Mohammadian, M. (2018). The challenge of executing audit performance in governmental operational organization. The Financial Accounting and Auditing Researches, 9(36):27-47.
Mauro, S. G., Cinquini, L. & Pianezzi, D. (2019). New Public Management between Reality and Illusion: Analysing the Validity of Performance-based Budgeting. The British Accounting Review, 100825. https://doi.org/10.1016/j.bar.2019.02.007
Moradi, J., Valipour, H., Razi, M., Mansourabadi, A., & Zare, R. (2012). Assessing SHAH model performance – based budgeting (PBB) Possibility Case study: Shiraz municipality. Journal of Management Accounting and Auditing Knowledge, 1(4), 59-72. (In Persian) https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=197356
Noori, Z., & Jamshidi Navid, B. (2013). Examining the impact of culture on transparency of the financial reporting and the enhancement of accountability in public sector in the universities of medical sciences. Journal of Health Accounting, 2(3):68-89. Persian.
Omraee, H., & Azar, A. (2022). Providing an effective model for monitoring and evaluating public sector financial performance in performance-based budgeting. The Financial Accounting and Auditing Researches, 13(4(52)), 53-86. (In Persian) https://sid.ir/paper/416257/en
Park, J. H. (2019). Does Citizen Participation Matter to Performance-based Budgeting?. Public Performance & Management Review, 42(2): 280-304. https://doi.org/10.1080/15309576.2018.1437050
Parker, L., Jacobs, K, & Schmitz, J. (2019). New public management and the rise of public sector performance audit: Evidence from the Australian case. Accounting, Auditing and Accountability Journal, 32(1): 280-306.
Ryan, C. H., & Chew, N. (2000). Public sector corporate governance disclosures, An examination of annual reporting practices in Queensland. Australian Journal of Public Administration, 59(2):11-23.
Schmidt, U., & Günther, T. (2016). Diminishing obligations of local government: Effect on accountability and public trust. Management Review Quarterly, 66(4):235-265.
Sotudeh, R., Faghani, M., & Pifeh, A. (2020). Assess the ability of the National Audit Office to carry out operational accountability. Journal of Health Accounting, 9(2), 72-89. (In Persian) https://doi.org/10.30476/jha.2021.81922.1296
Wilson, E. R., Reck, J. L., & Kattelus, S. C. (2009). Accounting for governmental and nonprofit entities. 15th ed. Chicago: McGraw-Hill.
Yen. T. T., Nguyen Ph. N., & Trang, Cam. H. (2021). The Role of Accountability in Determining the relationship between financial reporting quality and the performance of public organizations: Evidence from Vietnam. Journal of Accounting and Public Policy, 40(1): 32-44. https://doi.org/10.1016/j.jaccpubpol.2020.106801
