تحلیل الگوی فضایی امواج گرم در استان گیلان

الموضوعات :

شراره صیدگر ¹ , آتوسا بیگدلی ² , پرویز رضایی ³

1 - گروه جغرافیا، دانشکده علوم انسانی ، واحد رشت ،دانشگاه آزاد اسلامی، رشت ، ایران
2 - گروه جغرافیا، دانشکده علوم انسانی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران
3 - دانشیار اقلیم شناسی، گروه جغرافیا، واحدرشت، دانشگاه آزاداسلامی، رشت، ایران.

تاريخ الإرسال : 22 الأحد , محرم, 1446 تاريخ التأكيد : 18 السبت , ربيع الأول, 1446 تاريخ الإصدار : 18 السبت , ربيع الأول, 1446

الکلمات المفتاحية: امواج گرم, آستانه موج, شاخص I موران محلی, الگوی مکانی, استان گیلان ,

ملخص المقالة :

در دهه­های اخیر رخداد امواج گرم در حال افزایش بوده و این می­تواند از اثرات انسانی ناشی شده باشد. در این پژوهش با ارائه تعریف مشخص از آستانه موج گرم، الگوی مکانی آن در استان گیلان بررسی گردید. داده­های دمای حداکثر از تارنمای ECMWF با تفکیک مکانی  و ابعاد  در مقیاس روزانه بمدت 40 سال (1981 تا 2020) دریافتشد. سپس با اعمال آستانه صدک 90ام و توالی 3 روزه بر روی دمای حداکثر روزانه، امواج گرم شناسایی و فراوانی رخداد آنها با توالی 3، 6، 9 تا 30 روزه شمارش شد. در این راستا، از شاخص­ آمار مکانی I موران جهانی و محلی و آزمون t تک نمونه­ای برای شناسایی نوع الگو، رفتار زمانی و مکانی و فراوانی-شدت امواج گرم استفاده شد. نتایج نشان داد الگوی کلی فراوانی رخداد امواج گرم در تمامی طول موج­ها از نوع خوشه­ای بوده و رفتار غیرتصادفی بر آنها حاکم است. همچنین نتایج آماره I موران محلی بیانگر آن است که الگوی HH (بالا-بالا)و LL (پایین-پایین) در بیشتر امواج گرم با توالی­های 3 تا n روزه وجود دارد و تعداد پهنه­های حاوی الگوهای فوق در امواج کوتاه­مدت بیشتر از امواج بلندمدت هستند. به عبارت دیگر، الگوی مکانی امواج گرم در طول موج­های بلندتر نیز همگن بوده و کل استان از لحاظ فراوانی رخداد آنها دارای رفتار تصادفی است. در این راستا، آزمون t تک نمونه­ای فراوانی رخداد امواج گرم نیز رفتار غالب غیرتصادفی در توالی­های کوتامدت و رفتار تصادفی در توالی­های بلند مدت را تایید می­کند.

 

المصادر:

 اسماعیل¬نژاد، مرتضی. (1393). مخاطرات اقلیمی و امنیت؛ موج¬های گرمایی در خراسان جنوبی. نشریه دانش انتظامی خراسان جنوبی، 2 (9)، 34 تا 39.
 خسروی، یونس؛ بحری، علی. (1397). استفاده از تکنیک‌های آمار فضایی جهت بررسی تغییرات زمانی-مکانی غلظت کلروفیل a در خلیج‌فارس. زیست¬شناسی دریا، 10 (1)، 33 تا 46.
 خورشید دوست، علی محمد؛ زنگنه شهرکی، سعید؛ زارعی، یوسف؛ محمودی، سعید. (1396). تحلیل همدیدی مخاطره امواج گرما در شمال غرب ایران. فصلنامه جغرافیای طبیعی، 10 (37)، 1 تا 14.
 علیجانی، بهلول؛ ٍثروتی، محمدرضا؛ علیزاده ویلنی، عمران. (1392). طبقه¬بندی موج گرما در استان گیلان. فصلنامه جغرافیای طبیعی، 6 (19)، 1 تا 16.
 علیجانی، بهلول؛ دوستکامیان، مهدی؛ اشرفی، سعیده؛ شاکری، فهیمه. (1394). بررسی تغییرات الگوهای خود همبستگی فضایی درون دهه‌‌ای بارش ایران طی نیم قرن اخیر. جغرافیا و آمایش شهری منطقه¬ای، 5 (14)، 71 تا 88.
Barnett, A. G., Hajat, S., Gasparrini, A., & Rocklov, J., (2012), “Cold and heat waves in the United States”, Environmental Research, 112: 218–224. Doi: 10.1016/j.envres.2011.12.010
. Bell, J. L., Sloan, L. C., Snyder, M. A., (2004), “Regional Changes in Extreme Climatic Events: A Future Climate Scenario”, Journal of Climate, 17: 81-87. Doi.org/10.1175/1520-0442 (2004)017<0081: RCIECE>2.0.CO; 2
. Beniston, M., (2004), “The 2003 heat wave in Europe: A shape of things to come? An analysis based on Swiss climatological data and model simulations”, Geophysical research letters, 31 (2): 1-4. Doi.org/10.1029/2003GL018857
. Besson, F., Dubuisson, B., Etchevers, P., Gibelin, A. L., Lassegues, P., Schneider, M., & Vincendon, B., (2019), “Climate monitoring and heat and cold waves detection over France using a new spatialization of daily temperature extremes from 1947 to present”, Advances in Science & Research, 16: 149–156. Doi.org/10.5194/asr-16-149-2019
. Ceccherini, G., Russo, S., Ameztoy, I., Romero, C. P., & Carmona-Moreno. C., (2015), “Magnitude and frequency of heat and cold waves in recent decades: the case of South America”, Natural Hazards Earth System Science, 3: 7379-7409. Doi: 10.5194/nhessd-3-7379-2015
. Changnon, D., Sandstorm, M., & Schaffer, C., (2003), Relating changes in agricultural practices to increasing dew points in extreme Chicago heat waves, Climate Research, 24: 243-254. Doi: 10.3354/cr024243
Dasari, H. P., Salgado, R., Perdigao, J., & Challa, V. S., (2014), “A Regional Climate Simulation Study Using WRF-ARW Model over Europe and Evaluation for Extreme Temperature Weather Events”, International Journal of Atmospheric Sciences, 2014: 1-22. Doi.org/10.1155/2014/704079
. Depietri, Y., & McPhearson, T., (2019), “Changing urban risk: 140 years of climatic hazards in New York City”, Climatic Change, 148 (1): PP: 95-108. Doi.org/10.1007/s10584-018-2194-2
. Dhorde, A. G., Korade, M. S., & Dhorde, A. A., (2017), “Spatial distribution of temperature trends and extremes over Maharashtra and Karnataka States of India”, Theor Appl Climatol, 130:191–204.Doi.org/10.1007/s00704-016-1876-9
Domonkos, P., Kysely, J., Piotrowicz, K., Petrovic, P., & Likso, T., (2003), “Variability of extreme temperature events in south–central Europe during the 20th century and its relationship with large-scale circulation”, International journal of climatology, 23: 987–1010. Doi: 10.1002/joc.929
Esmailnejad, M., (2106), “The spatial analysis of heat waves in south east of Iran a case study: Sistan and Baluchestan province”, Geographia Technica, 11 (2): 50-60.Doi:10.21163/GT_2016.112.05
. Geirinhas, J. L., Trigo, R. M., Libonati, R., Coelho, C. A. S., & Palmeira, A. C., (2017), “Climatic and synoptic characterization of heat waves in Brazil”, International journal of climatology, 33 (4): 1760-1776. Doi.org/10.1002/joc.5294
. Herrera, R. G., Diaz, J., Trigo, R. M., & Hernandez, E., (2005), “Extreme summer temperatures in Iberia: health impacts and associated synoptic conditions”, Annales Geophysicae, 23: 239-251. Doi.org/10.5194/angeo-23-239-2005
. Kim, Y. H., Min, S. K., Stone, D. A., Shiogama, H., & Wolski, P., (2018), “Multi-model event attribution of the summer 2013 heat wave in Korea”, Weather and Climate Extremes, 20: 33-44.Doi.org/10.1016/j.wace.2018.03.004
Mahdi, S. S., & Dhekale, B. S., (2016), “Long term climatology and trends of heat and cold waves over southern Bihar, India”, Journal of Earth System Science, 125 (8): 1557–1567. Doi 10.1007/s12040-016-0762-2
. Roshan, GH. R., Ghanghermeh, A. A., & Kong, Q., (2018), “Spatial and temporal analysis of outdoor human thermal comfort during heat and cold waves in Iran”, Weather and Climate Extremes, 19: 58-67.Doi:10.1016/j.wace.2018.01.005
. Sfica, L., Croitoru, A. E., Iordache, I., & Ciupertea, A. F., (2017), “Synoptic Conditions Generating Heat Waves and Warm Spells in Romania”, Atmosphere, 8 (3): 1-22, Doi.org/10.3390/atmos8030050
. Simões dos Reis, N. C., Boiaski, N. T., & Ferraz, S. E. T., (2019), “Characterization and Spatial Coverage of Heat Waves in Subtropical Brazil”, Atmosphere, 10 (5): 284-299.Doi: 10.3390/atmos10050284
. Spinoni, J., Lakatos, M., Szentimrey, T., Bihari, Z., Szala, S., Vogt, J., & Antofie, T., (2015), “Heat and cold waves trends in the Carpathian Region from 1961 to 2010”, International journal of climatology, 35: 4197–4209. Doi: 10.1002/joc.4279
. Wenlan, G., Keqin, D., & Shuangshuang, L., (2019), “Spatial-temporal variations in cold surge events in northern China during the period 1960–2016”, Journal of Geographical Sciences, 29 (6): 971-983.Doi.org/10.1007/s11442-019-1668-0
.