بررسی نقش کهن الگویی (اسطوره‌ای ـ عرفانی) مادر (با تکیه بر داستان‌های شوهر آهوخانم و چراغ‌ها را من خاموش می‌کنم)
طاهره روزبهانی
1
(
دانشگاه آزاد اسلامی واحد بروجرد ، ایران
)
علی حسین رازانی
2
(
استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد دورود، ایران
)
حجت اله غ منیری
3
(
عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بروجرد
)
الکلمات المفتاحية: مادرانگی, کهن الگو, اسطوره, عرفان, شوهر آهو خانم, چراغ‌ها را من خاموش می‌کنم.,
ملخص المقالة :
پژوهش حاضر با عنوان: چگونگی نقش کهن الگویی (اسطوره‌ای ـ عرفانی) مادر در رمان‌های: شوهر آهوخانم و چراغ‌ها را من خاموش می‌کنم در نظر داشته است تا با روش تحلیلی ـ توصیفی، نقش «مادر» را در این رمان‌ها بررسی کرده و از این منظر ابعاد معنوی شخصیت‌های اصلی داستان یعنی «آهو» و «کلاریس» را به خواننده نشان دهد. آنچه از جستجوی انجام شده به دست آمد به اختصار عبارت از آن است که: هر دو نویسنده توانسته‌اند فضای اجتماعی ـ سیاسی وقت را تحت شعاع فضای روان‌شناختی (بر پایۀ ویژگی‌های نمادین کهن الگویی) قرار داده و جنبه‌های معنوی این دو شخصیت زن (= مادر) را برجسته و نگاه خواننده را به آنان همسو گردانند. علی محمد افغانی شخصیّت مادرانگی داستان را با همۀ فراز و فرودهایی که زندگی یک مادر می‌تواند داشته باشد به تصویر کشیده است به طوری که وقتی با دیدۀ مدرن نقد روان‌شناختی به این اثر نگریسته شود، انگاره‌های اسطوره‌ای که از مادر در ذهن تداعی می‌گردد را می‌توان در جای جای این اثر به روشنی دید. همچنین زویا پیرزاد در داستان خود درونیات پنهان یک مادر حقیقی را با ظرافتی زنانه بیان کرده و از این منظر داستان وی نیز بر پایۀ کهن الگوی مثبت و معنوی مادر قابل مشاهده است.
- ابازری، یوسف علی؛ امری، امیری. (1384). بازخوانی رمان شوهر آهو خانم. نشریۀ مطالعات فرهنگی و ارتباطات، ش 1.
- افغانی، علی محمد. (1372). شوهر آهو خانم. چاپ 7، تهران: انتشارات نگاه.
- پایگاه جامع تاریخ معاصر ایران:
www.foryouth.ir/show.phd.biggid=B.
- پاینده، حسین. (1391). داستان کوتاه در ایران (داستان‌های رئالیستی و ناتورالیستی). تهران: نیلوفر.
- پیرزاد، زویا. (1380). چراغ‌ها را من خاموش می‌کنم. چاپ 7، تهران: انتشارات مرکز.
- ده بزرگی، غلامحسین. (1384). ادبیات معاصر ایران. تهران: انتشارات زوار.
- سیاسی، علی‌اکبر. (1377). نظریه‌های شخصیّت یا مکاتب روانشناسی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
- شاملو، سعید. (1377). مکتب‌ها و نظریه‌های روانشناسی شخصیّت. تهران: انتشارات رشد.
- عابدی، داریوش. (1371). پلی به سوی داستان نویسی. تهران. سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی درسی.
- عسگری حسنلو، عسگر. (1387). نقد اجتماعی رمان معاصر فارسی. تهران: انتشارات فرزان.
- کاتوزیان، محمدهمایون. (1387). تضاد دولت و ملت (نظریه تاریخ و سیاست در ایران). ترجمۀ علیرضا طیب. تهران: انتشارات مانی.
- گودرزی‌نژاد، آسیه. (1388). شخصیّت‌پردازی در رمان چراغ‌ها را من خاموش می‌کنم. فصلنامۀ ادبیات فارسی، ش 14، صص 155-71.
- میرصادقی، جمال. (1380). ادبیات داستانی. چاپ 4، تهران: انتشارات علمی.
- میرصادقی، جمال. (1366). عناصر داستان. چاپ 4، تهران: انتشارات سخن.
- میرعابدینی، حسن. (1377). صد سال داستان نویسی ایران. تهران: انتشارات چشمه.
- یونگ، کارل گوستاو. (1380). تحلیل رؤیا. ترجمۀ رضا رضایی، تهران: افکار.
