معیار شناسایی وصف «تجاری» و «بین المللی» در شیوه های جایگزین حل اختلافات فراملی با تأکید بر داوری و میانجیگری

الموضوعات :

کامل حمید ¹ , علی رستمی فر ² , حمید قاسمی ³

1 - گروه حقوق، واحد قشم، دانشگاه آزاد اسلامی، قشم، ایران
2 - گروه حقوق، واحد قشم، دانشگاه آزاد اسلامی، قشم، ایران
3 - گروه حقوق، واحد بندرعباس، دانشگاه آزاد اسلامی، بندرعباس، ایران

تاريخ الإرسال : 16 الثلاثاء , صفر, 1446 تاريخ التأكيد : 08 الأحد , جمادى الأولى, 1446 تاريخ الإصدار : 11 الأربعاء , شوال, 1446

الکلمات المفتاحية: بین المللی, تجاری, رأی, داوری, میانجیگری, فراملی. ,

ملخص المقالة :

    مفاهیم تجاری و بین المللی در حل و فصل اختلافات به شیوه جایگزین از اهمیت ویژه ای برخوردارند. دلیل این اهمیت قلمروی شمولیت اسناد و مقررات مرتبط با داوری و میانجیگری در حاکمیت بر اصل اختلاف مطروحه نزد داوران و میانجی ها است. واضح است ماهیت اختلافات تجاری و مدنی و نیز بین المللی با ملی متفاوت و تصریحاً اختلافات مدنی و ملی مربوط به حقوق داخلی کشورها و از قلمروی اسناد بین المللی جدا خواهند بود. پرسش این است که ملاک و معیار شناسایی دو مفهوم مزبور در نظام حل اختلافات بگونه غیرقضایی چیست و کدام دعاوی را باید «تجاری» و «بین المللی» و کدام یک را مدنی و ملی فرض کرد، زیرا در رسیدگی داوران و میانجی ها در سطح فراملی باید تفسیر دیگری از ماهیت قرارداد و نیز آیین رسیدگی در نظر داشت. در این پژوهش که به روش توصیفی- تحلیلی و با اتکاء به منابع کتابخانه ای گردآوری شده است، یافته ها نشان می دهد در نظام حل و فصل اختلافات فراملی رویه واحدی برای تمییز ماهیت تجاری و بین المللی بودن اختلاف جز به تصریح سند حل اختلاف، قرارداد پایه و موافقتنامه حل اختلاف و یا اعلام طرفین وجود ندارد و اصولاً متصدیان حل اختلاف با نوعی سردرگمی در این زمینه مواجه خواهند بود. البته در برخی اسناد مانند کنوانسیون سنگاپور نسبت به تمییز میان وصف بین المللی از مدنی تمهید لازم اندیشیده شده است.

المصادر:

الف: منابع فارسی
- شاپیرا، ژان. (1371). حقوق بین‌المللی بازرگانی، ترجمه ربیعا اسکینی، چاپ اول، تهران، نشر سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی.
- جعفری لنگرودی، محمدجعفر. (1381). دائره المعارف علوم اسلامی قضایی، جلد 2، چاپ اول، تهران، انتشارات گنج دانش.
- جولیان دی ام لیو؛ لوکاس ای مسیتلیس و استفان ام کرول. (1391). داوری تجاری بین‌المللی تطبیقی، ترجمه محمدحبیب مجنده، چاپ اول، تهران، انتشارات دانشگاه علامه مفید.
- حاجی پور، عسکر؛ رجب‌زاده، علیرضا و فلاح، محمدرضا. (1396). قلمرو اعمال قانون در داوری تجاری بین‌المللی، فصلنامه پژوهش‌های روابط بین‌الملل، دوره نخست، شماره بیست و پنجم، صص 201-178.
- حمید، کامل. (1399). ارزش اثباتی و استنادپذیری ادله اثبات دعاوی در داوری های تجاری بین المللی، چاپ اول، اهواز، انتشارات کتابکده آرشیدا.
- معبودی نیشابوری، رضا و رضائی، سیدعلیرضا. (1399). تحلیل دعاوی مستثنی شده از قلمرو کنوانسیون سنگاپور 2019 با مطالعه تطبیقی در حقوق ایران و فقه امامیه، فصلنامه مطالعات حقوقی معاصر، سال یازدهم، شماره بیستم، صص 194-169.
- معبودی نیشابوری، رضا و رضائی، سیدعلیرضا. (1399). قلمرو سازش نامه های مشمول کنوانسیون سنگاپور 2019 با مطالعه تطبیقی در حقوق ایران، فصلنامه مطالعات حقوق خصوصی، دوره 50، شماره 4، صص 801-783.
- مولایی بیرگانی، پوران. (1397). بررسی ابعاد حقوقی داوری تجاری بین‌المللی در فضای مجازی، پایان‌نامه مقطع کارشناسی ارشد، رشته حقوق تجارت بین‌الملل، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد الکترونیکی.
ب: منابع خارجی
- Bernardini, Piero. (1994). L Arbitration en Italie Apres Al Recent Reforme, Rev Arb 479.
- Saumya, Ayushi. (2020). Singapore Convention on Mediation: A Historic Evolution of the Mediation Landscape, International Journal of Law Management & Humanities, Vol. 3 Iss 5.