تحلیل مقایسه ای مسأله جمهوریت در اندیشه سیاسی مرتضی مطهری، عبدالکریم سروش و سید حسین نصر

الموضوعات : فصلنامه مطالعات سیاسی

سید محمد احمدی ¹ (دانشجوی دکتری علوم سیاسی، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.)
حسن شمسینی غیاثوند ² (استادیار علوم سیاسی-دانشکده حقوق و علوم سیاسی. تاکستان. قزوین ایران)
نفسیه السادات قادری ³ (استادیارعلوم سیاسی، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.)

تاريخ الإرسال : 16 الثلاثاء , صفر, 1446 تاريخ الإصدار : 27 الخميس , رجب, 1445

الکلمات المفتاحية: سیاست, دین, روشنفکر, ایران,

ملخص المقالة :

آشنایی با تفکرات اندیشمندان زمینه را برای بسط وشناخت اندیشه های آنان در سطح جامعه چه در بین عوام و چه دربین خواص فراهم می نماید. هدف از این مقاله بررسی مقایسه ای آرا و اندیشه های مرتضی مطهری، عبدالکریم سروش و سید حسین نصر در باب جمهوریت و نسبت آن با حکومت اسلامی است. مهم‌ترین مسأله این مقاله است که این سه اندیشمند اسلامی چه نظری دربارۀ چیستی و چرایی جمهوریت و رابطه آن با حکومت اسلامی دارند؟ پژوهش حاضر بر اساس روش هرمنوتیک نوشته شده است و آثار مطهری، سروش و سید حسین نصر در باب جمهوریت و حکومت اسلامی به این روش مقایسه شده است. روش گردآوری منابع کتابخانه ای است و نتایج بررسی نشان می‌دهد که آرای این سه اندیشمند اسلامی از یک مبدأ و منبع فکری بهره می‌برد؛ اما به تدریج از هم فاصله گرفته و به طور کلی جدا شده است.انديشه ولايت فقيه در فقه و کلام ديني شيعه دارد و در اين راستا، توجه بر عدم تطبيق اين نهاد و سلطنت ديني با الزامات دنياي مدرن حائز اهميت است.

 

 

المصادر:

سروش، عبدالکریم (1373)، قبض و بسط تئوریک شریعت، تهران: مؤسسه فرهنگی صراط.
سروش، عبدالکریم (1376)، فربه‌تر از ایدئولوژی، تهران: مؤسسه فرهنگی صراط.
سروش، عبدالکریم (1376)، مدارا و مدیریت، تهران: مؤسسه فرهنگی صراط.
سروش، عبدالکریم (1379)، «آزادی عادلانه»، فصلنامه بازتاب اندیشه، شماره1و2، قم: مرکز پژوهش‌های اسلامی صداوسیما.
سروش، عبدالکریم (1379)، «حکومت دینی، اندیشه دینی»، فصلنامه بازتاب اندیشه، شماره 6، قم: مرکز پژوهش‌های اسلامی صداوسیما.
سروش، عبدالکریم (1379)، «دین، اندیشه و اصلاحات»، فصلنامه بازتاب اندیشه، شماره11، قم: مرکز پژوهش‌های اسلامی صداوسیما.
سروش، عبدالکریم (1379)، سیاست نامه، تهران: مؤسسه فرهنگی صراط.
سروش، عبدالکریم (1382)، «اسلام و دموکراسی»، فصلنامه بازتاب اندیشه، شماره42، قم: مرکز پژوهش‌های اسلامی صداوسیما.
سروش، عبدالکریم (1383)، «روشنفکری دینی و دموکراسی مینی مال»، روزنامه شرق، شماره275، تهران روزنامه شرق.
سروش، عبدالکریم (1384)، «تشیع و چالش مردم‌سالاری»، فصلنامه بازتاب اندیشه، شماره 65، قم: مرکز پژوهش‌های اسلامی صداوسیما.
سروش، عبدالکریم (1389)، «تفسیر سبز از اسلام با خرافه زدایی و استبداد زدایی»، فصلنامه بازتاب اندیشه، شماره47، قم: مرکز پژوهش‌های اسلامی صداوسیما.
لک‌زایی، نجف (1381)، اندیشه سیاسی آیت آ... مطهری، قم: دفتر تبلیغات اسلامی
محمدی، عبدالله(1391)، نصر، سنت، تجدد ؛ بررسی زندگی و افکار سید حسین نصر، تهران: انتشارات کانون اندیشۀ جوان.
مطهری، مرتضی (1356)، نهضت‌های اسلامی در صدساله اخیر، تهران: صدرا
مطهری، مرتضی (1364)، پیرامون جمهوری اسلامی، قم: صدرا
مطهری، مرتضی (1378)، پیرامون جمهوری اسلامی، قم: انتشارات صدرا.
مطهری، مرتضی (1381)، امامت و رهبری، تهران: صدرا
مطهری، مرتضی (1383)، بیست گفتار، تهران: صدرا
مطهری، مرتضی (1385)، حکمت‌ها و اندرزها، تهران: صدرا
مطهری، مرتضی (1387)، آینده انقلاب اسلامی ایران، تهران: صدرا
مطهری، مرتضی (1390)، مجموعه آثار، تهران: صدرا
مطهری، مرتضی(1372)، مطهری و روشنفكران، تهران: انتشارات صدرا.
نصر، سید حسین(1379)، انسان و طبیعت(بحران معنوی انسان متجدد)، ترجمه عبدالرحیم گواهی، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
نصر، سید حسین(1379)، دین و نظم طبیعت، ترجمه انشاءالله رحمتی، تهران: شرکت سهامی کتاب‌های جیبی با همکاری موسسه انتشارات فرانکلین.
نصر، سید حسین(1380)، معرفت و امر قدسی، ترجمه فرزاد حاجی میرزایی، تهران: نشر و پژوهش فرزان روز.
نصر، سید حسین(1385)، در جست و جوی امر قدسی؛ گفت و گوی رامین جهانبگلو با سید حسین نصر، ترجمه سید مصطفی شهدآیینی، تهران: نشر نی.
نصر، سید حسین(1388)، گلشن حقیقت، ترجمه انشاءالله رحمتی، تهران: نشر سوفیا.
Mozafari, Mehdi (1987), Authority in Islam: From Mohammad to Khomaini, French Edition, and Network: M E Sharpe Inc.