اثر کود نیتروژن و سولفات روی بر عملکرد کمی و کیفی ذرت علوفه ای تحت تنش کم آبیاری

الموضوعات : اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی

عبداله غلامی ¹ , عباس ملکی ² , محمد میرزائی حیدری ³ , فرزاد بابایی ⁴

1 - دانشجوي دکتراي زراعت، دانشکده کشاورزي، واحد ایلام، دانشگاه آزاد اسلامي، ایلام، ايران
2 - دانشیار گروه زراعت، دانشکده کشاورزي، واحد ایلام، ‌دانشگاه آزاد اسلامي، ایلام، ايران
3 - دانشیارگروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران
4 - استادیار گروه زراعت، دانشکده کشاورزي، واحد ایلام، ‌دانشگاه آزاد اسلامي، ایلام، ايران

تاريخ الإرسال : 06 الأحد , جمادى الثانية, 1443 تاريخ التأكيد : 18 الأحد , ذو الحجة, 1443 تاريخ الإصدار : 11 الأربعاء , صفر, 1444

الکلمات المفتاحية: کم آبیاری, خاکستر, پروتئین, عملکرد علوفه, عناصر ریزمغذی,

ملخص المقالة :

به¬منظور بررسی تاثیر کودهای نیتروژن و سولفات روی بر عملکرد کمی و کیفی ذرت علوفه ای تحت تنش کم آبیاری، این آزمایش در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی به‌صورت اسپلیت- فاکتوریل با 4 تکرار در استان ایلام طی دو سال زراعی 1398 و 1399 اجرا شد. سه سطح آبیاری شامل آبیاری کامل (شاهد یا 90 درصد ظرفیت زراعی)، آبیاری بر اساس 75 درصد ظرفیت زراعی مزرعه (25 درصد تخلیه رطوبتی خاک) و آبیاری بر اساس50 درصد ظرفیت زراعی مزرعه (50 درصد تخلیه رطوبتی خاک) در کرت های اصلی انجام شد. ترکیب فاکتوریل سه سطح نیتروژن از منبع اوره شامل صفر (شاهد) 150 و300 کیلوگرم در هکتار کود اوره و محلول‌پاشی سولفات روی در 3 سطح صفر، 2 و 4 در هزار به عنوان عامل دوم در کرت های فرعی تصادفی گردید. نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد که برهم‌کنش سال×تنش کم آبیاری×محلول پاشی سولفات روی و برهم‌کنش سال×تنش کم آبیاری×اوره بر عملکرد تر کل معنی دار بود. برهم‌کنش سال× تنش کم آبیاری، سال×کود نیتروژن، سال× محلول¬پاشی سولفات روی، تنش کم آبیاری× محلول پاشی سولفات روی و برهم‌کنش تنش کم آبیاری×کود کود نیتروژن بر غلظت ماده خشک قابل هضم علوفه معنی‌دار بود. عملکرد علوفه تر در تیمار آبیاری کامل و مصرف 150 کیلوگرم اوره در هکتار به‌مقدار 77728 کیلوگرم در هکتار بود. عملکرد علوفه تر در تیمار آبیاری کامل و مصرف 4 در هزار سولفات روی به‌مقدار 78163 کیلوگرم در هکتار حاصل شد. در سطوح آبیاری بر اساس وجود 75 و 50 درصد ظرفیت زراعی، مصرف 4 در هزار سولفات روی موجب افزایش این شاخص شد، به طوری که در تیمارهای ذکر شده عملکرد تر به ترتیب به مقدار 67460 و 49855 کیلوگرم در هکتار به دست آمد. تیمار آبیاری بر اساس 50 درصد ظرفیت زراعی، مصرف کود 300 کیلوگرم اوره و 2 در هزار سولفات روی موجب دست یابی پروتئین دانه به مقدار 8/6 درصد شد. با توجه به عدم اختلاف معنی دار بین تیمار 2 و 4 در هزار سولفات روی در سطوح مختلف کود نیتروژن، مصرف 300 کیلوگرم کود اوره در هکتار و 2 در هزار سولفات روی دارای عملکرد مناسب و توجیه اقتصادی بوده و به عنوان ترکیب برتر برای مقابله با اثر مضر کم آبی انتخاب شد.

المصادر:

• Abid, M., Z. Tian, S.T. Ata-Ul-Karim, Y. Liu, Y. Cui, R. Zahoor, and T. Dai. 2016. Improved tolerance to post-anthesis drought stress by pre-drought priming at vegetative stages in drought-tolerant and-sensitive wheat cultivars. Plant Physiology and Biochemistry. 106: 218-227.
• Albayrak, S., M. Turk, O. Yuksel, and M. Yilmaz. 2011. Forage yield and the quality of perennial legume-grass mixtures under rainfed conditions. Notulae Botanicae Horti Agrobotanici Cluj-Napoca. 39(1): 114-118.
• Almodares, A., M. Jafarinia, and M.R. Hadi. 2009. The effects of nitrogen fertilizer on chemical compositions in corn and sweet sorghum. Agriculture and Environment Science. 6: 441-446.
• Ashkiani, A., S. Sayfzadeh, A.H. Shirani Rad, A. Valadabadi, and E.K. Hadidi Masouleh. 2020. Effects of foliar zinc application on yield and oil quality of rapeseed genotypes under drought stress. Journal of Plant Nutrition. 43(11): 1594-1603.‏
• Bahamin, S., A. Koocheki, M. Nassiri Mahallati, and S. Behashti. 2021. Effect of nitrogen and phosphorus fertilizers on yield and nutrient efficiency indices in maize under drought stress. Environmental Stresses in Crop Sciences. 14(3): 675-690. (In Persian).
• Bahamin, S., A. Koocheki, M. Nassiri Mahallati, and S. Behashti. 2019. Effect of biological and chemical fertilizers of nitrogen and phosphorus on quantitative and qualitative productivity of maize under drought stress conditions. Environmental Stresses in Crop Sciences. 12(1): 123-139. (In Persian).
• Behera, S.K., A.K. Shukla, M. Singh, R.H. Wanjari, and P. Singh. 2015. Yield and zinc, copper, manganese and iron concentration in maize (Zea mays L.) grown on vertisol as influenced by zinc application from various zinc fertilizers. Journal of Plant Nutrition. 38(10): 1544 -1557.
• Boroujerdnia, M., M. Bihamta, K. Alami Said, and V. Abdossi. 2016. Effect of drought tension on proline content, soluble carbohydrates, electrolytes leakage and relative water content of bean (Phaseolus vulgaris). Crop Physiology Journal. 8 (29): 23-41. (In Persian).
• Budakli-Carpici, E., N. Celik, and G. Bayram. 2011. Yield and quality of forage maize as influenced by plant density and nitrogen rate. Turkish Journal of Field Crops. 15(2): 128-132.
• Candan, N., I. Cakmak, and E.K. Ozturk. 2018. Zinc-biofortified seeds improved seedling growth under zinc deficiency and drought stress in durum wheat. Journal of Plant Nutrition and Soil Science. 181(3): 388-395.‏
• Coblentz, W.K., M.S. Akins, J.S. Cavadini, and W.E. Jokela. 2017. Net effects of nitrogen fertilization on the nutritive value and digestibility of oat forages. Journal of Dairy Science. 100: 1739–1750.
• Dawoudian, J., S. Bahamin, and H.B. Tantoh, 2021. Environmental impact assessment of cement industries using mathematical matrix method: case of Ghayen cement, South Khorasan, Iran. Environmental Science and Pollution Research. 28(18): 22348-22358.‏
• Dimkpa, C.O., U. Singh, P.S. Bindraban, W.H. Elmer, J.L. Gardea-Torresdey, and E.K. White. 2019. Zinc oxide nanoparticles alleviate drought-induced alterations in sorghum performance, nutrient acquisition, and grain fortification. Science of the Total Environment. 688: 926-934.‏
• Eisapour Nakhjiri, S., M. Ashouri, S. Sadeghi, N. Mohammadian Roushan, and M. Rezaei. 2021. The effects of different irrigation regimes and N fertilizer on yield, yield components and the content of micronutrients in brown and white rice (cv. Hashemi and Gilaneh). Journal of Crop Ecophysiology. 15(58):193-210. (In Persian).
• Esfandiari, E., and M. Abdoli. 2017. Improvement of agronomic and qualitative characters of durum wheat (Triticum turgidum L. var. durum) genotypes by application of zinc sulfate under zinc deficiency stress. Journal of Crop Ecophysiology. 11(3): 619-636. (In Persian).
• Fan, Z., S. Lin, X. Zhang, Z. Jiang, K. Yang, D. Jian, Y. Chen, J. Li, Q. Chen, and J. Wang. 2014. Conventional flooding irrigation causes an overuse of nitrogen fertilizer and low nitrogen use efficiency in intensively used solar greenhouse vegetable production, Agri. Water Management. 144: 11-19.
• Fathi, A., and S. Bahamin. 2018. The effect of irrigation levels and foliar application (zinc, humic acid and salicylic acid) on growth characteristics, yield and yield components of roselle (Hibiscus sabdariffa L.). Environmental Stresses in Crop Sciences. 11(3): 661-674. (In Persian).
• Gimeno, V., L. Díaz-López, S. Simón-Grao, V. Martínez, J.J. Martínez-Nicolás, and F. García-Sánchez. 2014. Foliar potassium nitrate application improves the tolerance of Citrus macrophylla L. seedlings to drought conditions. Plant Physiology and Biochemistry. 83: 308-315.
• Hamidy, A. 2016. Quinoa and its potential to grow under water scarcity and sait stress conditions: promising research findings. Quinoa for Future Food and Nutrition Security in Marginal Environments. International Quinoa Conference. 2:13-24.
• Jafari, A.V., A. Connolly, Frolich, and E.K. Walsh. 2003. A note on estimation of quality in Perennial ryegrass by near infrared spectroscopy. Irish Journal of Agricultural and Food Research. 42: 293-299.
• Jeshni, M.G., M. Mousavinik, I. Khammari, and M. Rahimi. 2017. The changes of yield and essential oil components of German Chamomile (Matricaria recutita L.) under application of phosphorus and zinc fertilizers and drought stress conditions. Journal of the Saudi Society of Agricultural Sciences. 16(1): 60-65.‏
• Kardoni, F., S. Bahamin, B. Khalil Tahmasebi, S. Ghavim-Sadati, and S. Vahdani. 2019. Yield comparisons of mung-bean as affected by its different nutritions (chemical, biological and integration) under tillage systems. Journal of Crop Ecophysiology. 13(49): 87-102. (In Persian).
• Li, H., L. Li, T. Wegenast, C.F. Longin, X. Xu, A.E. Melchinger, and S. Chen. 2010. Effect of N supply on stalk quality in maize hybrids. Field Crops Research. 118(3): 208-214.
• Lotfi, B., F. Fotohi, S.A. Siadat, and M. Sadeghi. 2018. The effect of using chemical nitrogen fertilizer and biological fertilizer on seed yield and protein percent of cowpea (Vigna unguiculata). Journal of Crop Ecophysiology. 45(1):123-138. (In Persian).
• Maleki, A., A. Fathi, and S. Bahamin. 2020. The effect of gibberellin hormone on yield, growth indices, and biochemical traits of corn (Zea mays L.) under drought stress. Journal of Iranian Plant Ecophysiological Research. 15(59):1-16. (In Persian).
• Mohammadi, G., P.M., Safari, M.E. Ghobadi, and A. Najaphy. 2015. The effect of green manure and nitrogen fertilizer on corn yield and growth indices. Journal of Agricultural Science and Sustainable Production. 25(2): 105-124. (In Persian).
• Sahradi, H., and F. Aghayari, 2019. The effect of root irrigation and plant density on yield and water use efficiency of forage corn. Conservation of Water and Soil Resources. 9 (1): 123-138.
• Tardieu, F., B. Parent, C. Caldeira, and C. Welcker. 2014. Genetic and physiological controls of growth under water deficit. Plant Physiology. 164: 1628-1635.
• Umair Hassan, M., M. Aamer, M. Umer, T. Chattha, B. Shahzad, L. Barbanti, and H. Guoqin, 2020. The critical role of zinc in plants facing the drought stress. Agriculture. 10(9): 396.‏
• Yavas, I., and A. Unay. 2016. Effects of zinc and salicylic acid on wheat under drought stress. Journal of Animal and Plant Sciences. 26(4): 1012-101.
• Ziaee, S.S., H. Khazaei, and A. Nezami, 2017. Investigation of the effect of different levels of irrigation on morphophysiological and biochemical traits in five mung bean (Vigna radiate L) genotypes. Scientific Journal of Crop Physiology. 9(34): 5-21.