خوانش باختینی بر داستان کوتاه «نون» از مجموعه داستانی نون و قصص أخری اثر جمال القواسمی

الموضوعات : پژوهش های نقد ادبی و سبک شناسی

عزت ملاابراهیمی ¹ , پرستو بهمنی ²

1 - دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه تهران
2 - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه تهران

تاريخ الإرسال : 05 الأحد , شوال, 1445 تاريخ التأكيد : 06 السبت , صفر, 1446 تاريخ الإصدار : 14 الأحد , صفر, 1446

الکلمات المفتاحية: نقد ساختاری, داستان کوتاه, منطق گفت¬وگویی باختین, جمال القواسمی, نون و قصص أخری,

ملخص المقالة :

یکی از برجسته¬ترین نظریه‌پردازان روسی، میخائیل باختین، در قرن بیستم، با ارائه نظریه منطق مکالمه‌ای، در ژانر رمان، در پی اثبات عدالت گفتمانی در میان نگارنده و سایر نقش‌پردازان داستان بوده است و وی مؤلفه¬هایی برای بررسی چندآوایی در رمان ارائه داده است؛ از جمله آنان: بینامتنیت، کارناوال، شخصیت¬ها، انواع گفت¬وگو، گروتسک و تعدد زاویه دید است. این نوشتار با روش توصیفی_تحلیلی و مبتنی بر مطالعات کتابخانه¬ای، در پی واکاوی داستان کوتاه نون از مجموعه داستانی «نون و قصص أخری» اثر جمال زکی القواسمی، نویسنده معاصر فلسطینی، بر پایه نظریه چندآوایی باختین بوده است تا به میزان تطبیق داستان با انگاره چندصدایی واقف شود و مصادیقی از آنان را در این داستان ارائه نماید؛ و نتایج حاصل از آن نشان می‌دهد این رمان در رسته رمان¬های چندصدایی قرار می¬گیرد و عناصر موجود در انگاره باختین مشاهده می¬شود و دموکراسی مکالمه در آن قابل مشاهده است.

المصادر:

• کتاب¬ها
• القواسمی، جمال‌‌. (۲۰۱۴)‌‌. نون و قصص أخری‌‌. قدس، چاپ الکترونیکی.
• میخائیل میخائیلوویچ، باختین‌‌. (۱۳۸۷)‌‌. تخیل مکالمه‌ای، جستاری درباره رمان‌‌. ‌‌تهران: نشر نی.
• مقالات
• استاد محمدی، نوشین؛ فقیهی، حسین؛ هاجری، حسین‌‌. (۱۳۹۶)‌‌. «بررسی مصداق‌های چندصدایی در رمان دکتر نون زنش را بیشتر از مصدق دوست دارد»‌‌. دو فصلنامه زبان و ادبیات فارسی، شماره ۸۳، صفحه ۲۳ تا ۴۲.
• افرافر، مریم؛ فولادی، محمد‌‌. (۱۳۹۹)‌‌. «جریان سیال ذهن مؤلفه مهم رمان نو در ملکوت، شازده احتجاب و آیینه‌های دردار»‌‌. نشریه مطالعات داستانی، سال پنجم، شماره ۲، صفحه ۷ و ۲۴.
• امین مقدسی، ابوالحسن؛ قیصری، مهدیه، (۱۳۹۹)، «مطالعه وجوه منطق گفتار در شعر عبدالوهاب بیاتی با رویکردی به منطق مکالمه باختین»، نشریه زبان و ادبیات عربی، شماره ۲۳، صفحه ۲۰۵ تا ۲۲۳.
• ایزدپناه، امین، (۱۳۹۶)، «یک روایت، چندصدا؛ بررسی شیوه‌های گفت‌وگومندی و چندصدایی در رمان لالایی برای دختر مرده»، مجله علمی پژوهشی مطالعات ادبیات کودک دانشگاه شیراز، شماره اول، صفحه ۱ تا ۲۲.
• بالو، فرزاد؛ خواجه نو کنده، مریم، (۱۳۹۶)، «چندآوایی و چند زبانی باختینی و جلوه‌های آن در رمان سنگ صبور»، متن پژوهی ادبی، شماره ۷۴، صفحه ۳۱ تا ۵۲.
• جعفریان، فاطمه؛ خمسه، شروین؛ قسیمی ترشیزی، سهیلا، (۱۴۰۱)، «بررسی داستان‌های نویسندگان مهاجر زن بر اساس نظریه کارناوالیسم میخائیل باختین»، نشریه روانشناسی فرهنگی زن، شماره ۵۲، صفحه ۴۶ تا ۵۷.
• کاشی‌زاده، ملیحه السادات، (۱۴۰۰)، «تحلیل داستان کاوه آهنگر بر اساس نظریه گفت‌وگومندی میخائیل باختین»، شاهنامه و زبان فارسی، مشهد، ۱۵۰۵۶۹۲.
• کندری، ساناز؛ نظری، علیرضا، (۱۴۰۰)، «کارکرد گفتگو در اشعار مقاومت محمود درویش بر مبنای نظریه گفت‌وگومندی باختین مورد پژوهی شعر جندی یحلم بالزنابق البیضاء»، ادب عربی، شماره ۳، صفحه ۱۲۷ تا ۱۴۵.
• معین‌الدینی، فاطمه، (۱۳۸۷)، «گونه‌های تک‌گویی در مثنوی»، فصلنامه پژوهش‌های ادبی، شماره ۲۱، صفحه ۱۳۳ تا ۱۵۶.
• نامور مطلق، بهمن، (۱۳۸۷)، «باختین گفت‌وگومندی و چندصدایی مطالعه پیشابینامتنیت باختینی»، پژوهشنامه علوم انسانی، شماره ۵۷ صفحه ۳۹۷ تا ۴۱۴.