اثر سرمایه انسانی بر آلودگی هوا در کشورهای صادرکننده نفت عضو اوپک
الموضوعات :
مهدی کمالی
1
,
مریم خداوردی سامانی
2
,
رضا شمس اللهی
3
,
حمید آسایش
4
1 - عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد قشم
2 - دانشگاه خرم اباد
3 - اقتصاد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آیت ا...بروجردی، بروجرد، ایران
4 - دانشیار اقتصاد دانشگاه آیت ا... بروجردی (ره)
الکلمات المفتاحية: سرمایه انسانی, آلودگی هوا, اوپک, پانل فضایی,
ملخص المقالة :
درکشورهای صادرکننده نفت فعالیت‌های نیروی انسانی در عملیات‌های نفتی مثل کشف و استخراج معادن گازی، حفاری چاه‌های نفت، پالایش نفت خام و شعله‌ور کردن گازهای طبیعی، انتقال و ذخیره‌سازی صنایع نفت و گاز منجر به تخریب محیط زیست و افزایش آلودگی هوا را در پی دارد و این مساله تهدیدی جدی برای کشورهای وابسته به درآمدهای نفتی و البته پیامدهای زیست- محیطی آن برای سایر کشورها است. بنابراین هدف از انجام این پژوهش بررسی تاثیر سرمایه انسانی بر آلودگی هوا در کشورهای صادرکننده نفت عضو اوپک طی دوره 2021-2000 با بهره‌گیری از الگوی پانل فضایی می‌باشد. بر اساس نتایج به دست آمده، سرمایه انسانی بر آلودگی هوا تأثیر مثبت و معنی دارد. به این معنادکه با افزایش یک درصدی سرمایه انسانی آلودگی هوا به میزان 25/2 درصد با ثابت بودن سایر شرایط افزایش می‌یابد. اثر مستقیم سرمایه انسانی مثبت است، و اثر غیرمستقیم آن نیز مثبت و معنی‌دار است. به این معنا که سرمایه انسانی بر الودگی هوا در کشور تأثیر مثبت دارد و بر الودگی هوا سایر کشورها نیز تاثیر مثبت دارد. دیگر نتایج پژوهش حاکی از آن است که متغیرهای تولید ناخالص داخلی سرانه، شهرنشینی، سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی و درآمدهای نفتی منجر به آلودگی هوا شده‌اند.
انصاری، منوچهر، اشرفی، شیدا و جبلی، هدی (1395) بررسی تاثیر سرمایه انسانی بر نوآوری سبز، مدیریت صنعتی، دوره 8، شماره 2، 162-141.
جعفری، سعید، اسفندیاری، مرضیه و پهلوانی، مصیب (1399) نقش سرمایه انسانی در رشد اقتصادی، مصرف انرژی و آلودگی‌های زیست محیطی، مطالعات اقتصاد کاربردی ایران، دوره نهم، شماره 34، 107-77.
مظفری، زانا و متفکر ازاد، محمد علی (1398) تاثیر سرمایه انسانی و اجتماعی بر آلودگی هوا در استانهای ایران، نظریه‌های کاربردی اقتصاد، دروه 6، شماره 1، 128-97.
دهقان شبانی، زهرا، جمشیدی، ندا و زهتاب، محمد (1400) تاثیر سطوح مختلف توسعه بر اثرگذاری سرمایه انسانی در انتشار دی اکسید کربن در کشورهای منتخب آسیایی، اقتصاد کشاورزی، دوره 15، شماره 4، 21-1.
سلمانپور، علی (1397) اثر رشد جمعیت، سرمایه انسانی و فرآوردهای نفتی بر آلودگی محیط زیست در ایران، علوم و تکنولوژی محیط زیست، دوره 20، شماره 4، 255-239.
شریف کریمی، محمد و حسنوند، علی (1399) اثر آموزش بر انتشار Co2 در ایران، محیط زیست طبیعی، دوره 73، شماره 18، 789-775.
عزتی، مرتضی و مظفری، زانا (1400) اثر سرمایه انسانی بر آلودگی هوا در ایران رهافیت GMM سری زمانی و منطق فازی، پژوهشهای اقتصادی، دوره 22، شماره 1، 146-115.
مداح، مجید و عبدی چرلو، منصور ( 1399) ارزیابی اثر نفت بر آلودگی محیط زیست در کشورهای عضو اوپک، سیاست‌های راهبردی وکلان، دوره 8، شماره 1، 25-1.
میرزایی، مرجانه، حری، حمید رضا و صادقی، زین العابدین ( 1398) تاثیر سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی بر آلودگی هوا در کشورهای عضومنا، اقتصاد محیط زیست و منابع طبیعی، دوره 3، شماره 4، 20-1.
قدمی، مصطفی و عبدالوند، هادی ( 1397). بررسی سناریوهای ساختار فضایی شهری بر آلودگی هوا در شهر تهران، جغرافیا و توسعه فضای شهری، دوره 5، شماره 1، 280-261.
نونژاد، مسعود و روزی‌طلب، آناهیتا ( 1397). اثر رشد اقتصادی، مصرف انرژی بر آلودگی هوا در ایران، اقتصاد محیط زیست و منابع طبیعی، دوره 2، شماره 3، 126-99.
References
Ahmed, Z., Asghar, M. M., Malik, M. N., & Nawaz, K. (2020). Moving towards a sustainable environment: the dynamic linkage between natural resources, human capital, urbanization, economic growth, and ecological footprint in China. ResourcesPolicy, 67,10667,https://doi.org/10.1016/j.resourpol.2020.101677
Ansaris, M., Ashrafi, S., & Jebellie, H. (2016). The Impact of Human Capital on Green Innovation. Industrial Management Journal, 8(2), 141-162. doi: 10.22059/imj.2016.60653.[in persion].
Bano, S., Zhao, Y., Ahmad, A., Wang, S., & Liu, Y. (2018). Identifying the impacts of human capital on carbon emissions in Pakistan. Journal of Cleaner Production, 183, 1082-1092. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2018.02.008.
Chen, F., Wang, M., & Pu, Z. (2022). The impact of technological innovation on air pollution: firm-level evidence from China. Technological Forecasting and Social Change, 177, 121521.
Dehghan shabani, Z., Jamshidi, N., & zehtab, M. (2021). The effect of Development Levels on the Impact of Human Capital on CO2 Emissions in Selected Asian Countries. Agricultural Economics, 15(4), 1-21. doi: 10.22034/iaes.2021.538437.1861.[in persion].
Danesh,Ulucak, R., & Khan, S. U. D. (2020). Determinants of the ecological footprint: role of renewable energy, natural resources, and urbanization. Sustainable Cities and Society, 54, 101996. https://doi.org/10.1016/j.scs.2019.101996
Ezzati M,. & Mozaffari, Z,. (2022). The Impact of Human Capital on Air Pollution in Iran: GMM and Fuzzy Logic Approach. QJER 22 (1), 5 http://ecor.modares.ac.ir/article-18-52587.[in persion].
Fisher, S., Bellinger, D. C., Cropper, M. L., Kumar, P., Binagwaho, A., Koudenoukpo, J. B., ... & Landrigan, P. J. (2021). Air pollution and development in Africa: impacts on health, the economy, and human capital. The Lancet Planetary Health, 5(10), 16-29.
Khan, Z., Ali, S., Dong, K., & Li, R. Y. M. (2021). How does fiscal decentralization affect CO2 emissions? The roles of institutions and human capital. Energy Economics, 94, 105060.
Hassan, S. T., Xia, E., Khan, N. H., & Shah, S. M. A. (2019). Economic growth, natural resources, and ecological footprints: evidence from Pakistan. Environmental science and pollution research, 26, 2929-2938. https://doi.org/10.1016/j.eneco.2020.105060.
Jafari, S., Esfandiari, M., & Pahlavani, M. (2020). The Role of Human Capital in Economic Growth, Energy Consumption and Environmental Pollution along with Sustainable Development in Iran. Journal of Applied Economics Studies in Iran, 9(34), 77-107. doi: 10.22084/aes.2020.20099.2940. [in persion].
Jahanger, A., Yang, B., Huang, W. C., Murshed, M., Usman, M., & Radulescu, M. (2023). Dynamic linkages between globalization, human capital, and carbon dioxide emissions: empirical evidence from developing economies. Environment, development and sustainability, 25(9), 9307-9335.doi.org/101007/s10668
karimi, M. S., & hasanvand, A. (2021). Investigating the effect of training on carbon dioxide emissions in Iran by examining the environmental Kuznets curve. Journal of Natural Environment, 73(4), 775-789. doi: 10.22059/jne.2021.304780.2016.[in persion].
Langnel, Z., Amegavi, G.B., Donkor, P., & Mensah, J. K. (2021). Income inequality, human capital, natural resource abundance and ecological footprint in ECOWAS member countries. Resources Policy, 74(5), 102255. https://doi.org/10.1016/j.resourpol.2021.102255
Liu, J., Pan, X., Qu, Y., Wang, C., & Wu, W. (2022). Air pollution, human capital and corporate social responsibility performance: evidence from China. Applied Economics, 54(4), 467-483.
Mozaffari, Z., & Motafakker azad, M. A. (2019). The Effect of Social Capital and Human Capital on Air Pollution in Iranian Provinces. Quarterly Journal of Applied Theories of Economics, 6(1), 97-128.[in persion].
Maddah, M., & Abdicherlo, M. (2020). Evaluating the Effect of Oil on Environmental Pollution in OPEC Countries Based on the General Policies of Reforming Production. Quarterly Journal of The Macro and Strategic Policies, 8(1), 24-37. doi: 10.30507/jmsp.2020.102270[ in persion].
Nonezhat, M,. & Rozitalab, A,. (2018). The Effects of Economic Growth and Energy Consumption on Environmental Pollution: A Case Study of Iran. Journal of Environmental and Natural Resource Economics, 2(3), 99-124. doi: 10.22054/eenr.2017.9069.[in persion].
Oprea, M., Dunea, D., & Liu, H. Y. (2017). Development of a knowledge based system for analyzing particulate matter air pollution effects on human health. Environmental Engineering & Management Journal (EEMJ), 16(3).
Rosário Filho, N. A., Urrutia-Pereira, M., d'Amato, G., Cecchi, L., Ansotegui, I. J., Galán, C., ... & Peden, D. B. (2021). Air pollution and indoor settings. World Allergy Organization Journal, 14(1), 100499.
Song, J., Chen, Y., & Luan, F. (2023). Air pollution, water pollution, and robots: Is technology the panacea. Journal of Environmental Management, 330, 117170.
Sun, Y., Li, Y., Yu, T., Zhang, X., Liu, L., & Zhang, P. (2021). Resource extraction, environmental pollution and economic development: Evidence from prefecture-level cities in China. Resources Policy, 74(5), 102330
Yao, Y., Ivanovski, K., Inekwe, J., & Smyth, R. (2020). Human capital and CO2 emissions in the long run. Energy economics, 91, 104907.
Zhao, X., Huang, S., Wang, J., Kaiser, S., & Han, X. (2020). The impacts of air pollution on human and natural capital in China: A look from a provincial perspective. Ecological Indicators, 118, 106759.
