مقايسه اثربخشی آموزش مهارتهای زندگی تحصیلی و خود تنظیمی انگیزشی بر تعلل ورزی تحصیلی دانش آموزان دختر تبریز
کبری الهویردی یانی
1
(
دانشجوی دکتری، گروه روانشناسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران
)
معصومه آزموده
2
(
استادیار گروه روانشناسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران ( نویسنده مسئول)
)
تورج هاشمی
3
(
استاد دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
)
خلیل اسماعیل پور
4
(
دانشیار دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
)
الکلمات المفتاحية: مهارتهای زندگی تحصیلی, خود تنظیمی انگیزشی, تعلل ورزی تحصیلی,
ملخص المقالة :
هدف از اين تحقيق، مقايسه اثربخشی مهارتهای زندگی تحصیلی و خود تنظیمی انگیزشی بر تعلل ورزی تحصیلی بود. این پژوهش از نوع نیمه‌آزمایشی و طرح تحقیق پیش‌آزمون - پس‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعه مورد مطالعه ۳۱۱۸۰ نفر از دانش‌آموزان دوره دوم متوسطه شهر تبریز در سال تحصیلی ۱۴۰۰-۱۴۰۱ بودند. براساس جدول کوهن و به شیوة تصادفی خوشه ای، ۷۷ نفر دانش‌آموز انتخاب و به طور تصادفی در گروه‌های آزمایش و کنترل جایگزین شدند. به دنبال آن متغیرهای وابسته در مرحله پیش‌آزمون در هر سه گروه اندازه‌گیری شدند. سپس گروه اول یک دوره آموزش مهارتهای زندگی تحصیلی را در ۸ جلسه دریافت کرد و گروه دوم ۸ جلسه آموزش راهبردهای خودتنظیمی انگیزش را طی کرد و گروه سوم (کنترل) نیز هم‌زمان به برنامه‌های عادی کلاسی خود ادامه داد. برای سنجش متغیرهای مورد پژوهش از مقیاس تعلل ورزی تحصیلی سولومون و راث¬بلوم (1984) استفاده شد. تحلیل داده ها در سطح توصیفی از طریق شاخص های مرکزی و پراکندگی و در سطح استنباطی با استفاده از آزمون آماری کوواریانس تک متغیره انجام شد. یافته‌ها نشان داد که آموزش‌های مبتنی بر مهارتهای زندگی تحصیلی و راهبردهای خودتنظیمی انگیزشی بر کاهش تعلل ورزی تحصیلی در دانش‌آموزان دختر دوره دوم متوسطه تأثیر دارد. همچنین میزان اثربخشی آموزش راهبردهای خودتنظیمی انگیزش بر تعلل ورزی به طور معناداری بیشتر از آموزش مهارتهای زندگی تحصیلی بود. براساس نتایج این پژوهش آموزش راهبردهای خودتنظیمی انگیزش راه حل کارامدتری برای مداخله در تعلل ورزی تحصیلی دانش آموزان است.
اسکندری، حسین. (1394). مهارت های زندگی. انتشارات سپند هنر.
امانی، احمد. عیسی نژاد، امید و پشاآبادی، سمیرا. (1398). اثربخشی آموزش گروهی خودتنظیمی هیجانی بر راهبردهای انگیزشی، اهمال‌کاری تحصیلی و سلامت روانی دانش‌آموزان. فصلنامه علمی تدریس پژوهی، 7(3)، 181-208 10.34785/J012.2019.652.
باقری حسین‌آبادی، فاطمه، و یوسفی، ناصر. (1402). اثربخشی مداخله تلفیقی مبتنی بر مصاحبه انگیزشی و مهارتهای فراشناختی بر اهمال‌کاری تحصیلی، تاب‌آوری تحصیلی و انگیزه پیشرفت تحصیلی در دانش‌آموزان با سابقه مدرسه‌گریزی. دست‌آوردهای روان‌شناختی، 30(2)، 281-302. doi: 10.22055/psy.2022.39605.2769
پورحسین ملایوسفی، شهرام، حسینی نسب، سیدداوود، و پناه علی، امیر. (1397). مقایسه اثربخشی آموزش راهبردهای خودتنظیمی انگیزش و مهارت های ارتباطی بر استرس تحصیلی دانش آموزان استعدادهای درخشان تبریز. طب توانبخشی، 7(4 )، 21-29. SID. https://sid.ir/paper/239905/fa
تاتاری، لطیفه و تقوایی یزدی، مریم. (1401). تاثیر اموزش مهارت های زندگی بر کاهش تعلل ورزی و افزایش در گیری تحصیلی. چهارمین کنفرانس بین المللی حقوق، روانشناسی، علوم تربیتی و رفتاری،تهران،https://civilica.com/doc/1523486
تمنائی فر، محمدرضا، و اربابی قهرودی، فاطمه. (1401). رابطه خودتنظیمی و خودکارآمدی با سرزندگی تحصیلی دانش‌آموزان: نقش واسطه‌ای تاب‌آوری تحصیلی. مجله مطالعات روانشناسی تربیتی، 19(48)، 39-61. doi: 10.22111/jeps.2022.7168
چاری، مسعود حسین و دهقانی، یوسف. (1387). پیش بینی میزان اهمال کاری تحصیلی براساس راهبردهای خود تنظیمی در یادگیری. پژوهش در نظام‌های آموزشی، 2(4)،63-74. https://dorl.net/dor/20.1001.1.23831324.1387.2.4.5.0
زال جارچلو، سپیده، انتصار فومنی، غلامحسین، کیانی، قمر، حجازی، مسعود. (1400). تعیین اثربخشی آموزش راهبردهای خودتنظیمی بر سرزندگی تحصیلی و خلاقیت دانش‌آموزان اهمال‌کار. زن و مطالعات خانواده، 14(53)، 73-90. https://doi.org/10.30495/jwsf.2021.1918154.1524
سرمد، زهره.، بازرگان، عباس و حجازی، الهه. (1380). روش هی تحقیق در علوم رفتاری. آگه.
شجاعی فرد، علی، احمدی قراچه، علی‌محمد، و فراشبندی، رضا. (1401). ارائه مدل عِلّى پیش‌بینی اهمال‌کاری تحصیلی از طریق هیجان‌های تحصیلی و راهبردهای یادگیری خودتنظیمی با واسطه‌گری کمال‌گرایی دانش‌آموزان. پژوهش در نظام‌های آموزشی، 16(57)، 62-74. doi: 20.1001.1.23831324.1401.16.57.5.4
شعبانی، حسن. (1396). مهارتهای آموزشی. انتشارات سمت
طهماسب زاده شیخلار، داوود، و صادق پور، مهدی. (1398). تاثیر شبکه های اجتماعی بر اهمال کاری تحصیلی با نقش واسطه ای راهبردهای یادگیری خودتنظیمی در بین دانش آموزان. فناوری آموزش (فناوری و آموزش)، 14(1 (پیاپی 53) )، 221-230. SID. https://sid.ir/paper/376326/fa
فتحی زادان، اعظم، و تجری، طیبه. (1400). اثربخشی آموزش راهبردهای یادگیری خودتنظیم بر اهمال‌کاری تحصیلی و خودشفقت‌ورزی دانش‌آموزان شرکت‌کننده در المپیاد ورزشی. مطالعات روانشناسی ورزشی، 10(37)، 29-52. doi: 10.22089/spsyj.2020.7142.1761
قربانی، جعفر. (1391). مهارت های زندگی تحصیلی. انتشارات فرا انگیزش.
کریمی، رضوان.، و زیدآبادی، فاطمه. (1400). اثربخشی آموزش مهارتهای زندگی بر سازگاری اجتماعی و تفکر انتقادی نوجوانان. فصلنامه خانواده درمانی کاربردی، 2(3)، 381-402. https://www.aftj.ir/article_149844_e134829554123d266673ae97976e313c.pdf
کلینکه، کریس ال. (1401). مجموعه کامل مهارت های زندگی، ترجمه محمدخانی، شهرام. رسانه تخصصی.
گل محمدنژاد بهرامی، غلامرضا.، یاریقلی، بهبود.، و مدبرقشلاق، سولماز. (1399). راﺑﻄﻪ ﺧﻮدﺗﻨﻈﯿﻤﯽ و ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ زﻣﺎن ﺑﺎ اﻫﻤﺎلﮐﺎری ﺗﺤﺼﯿﻠﯽ در بین دانش‌آموزان دوره متوسطه دوم. روان شناسی مدرسه و آموزشگاه، 9(3)، 181-198. doi: 10.22098/jsp.2020.1071
مایرز، اندرو. (1395). مقدمه‌ای بر آمار و spss در روانشناسی. ترجمه اکبر رضایی. تبریز: آیدین (انتشار اثر به زبان‌اصلی، 2013).
مختاری، فاطمه و ذوالفقاری، مریم. (1398). رابطه بین ذهن آگاهی و تنظیم هیجان با تعللورزی تحصیلی دانش آموزان مقطع متوسطه شهر تهران. دو فصلنامه مطالعات آموزشی نما آجا.، ۱۴ (2)، 40-48. https://nama.ajaums.ac.ir/article-1-315-fa.html
ملک‌پور شهرکی، بهار.، احمدی، رضا.، و غضنفری، احمد. (1402). طراحی بسته آموزشی مهارتهای زندگی ویژه کودکان و تعیین اثربخشی آن بر پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان دوره ابتدایی. مجله دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، 66(3)، 550-562. doi: 10.22038/mjms.2023.72665.4303
موسوی، نیره السادات.، سید موسوی، مهری.، گرجی، معصومه.، و صمیمی، زبیر. (1399). شیوع اهمال‌کاری در دانش‌آموزان دختر و ارتباط آن با ویژگی‌های جمعیت‌شناختی و میزان به‌کارگیری شبکه‌های اجتماعی مجازی. مطالعات آموزشی و آموزشگاهی، 9(4)، 91-107. https://pma.cfu.ac.ir/article_1508.html
نیکوگفتار، منصوره و حاج کاظمی، زینب. (1401). رابطه اضطراب و خودکارآمدی با اهمال‌کاری تحصیلی در دانشجویان شهر تهران: نقش واسطه‌ای کمال‌گرایی. مطالعات روانشناسی تربیتی، 19(45)، 123-141. doi: 10.22111/jeps.2022.6722
هاشمی زاده نهی، نرگس، جاجرمی، محمود، مهدیان، حسین. (1399). اثربخشی امید درمانی گروهی بر تعلل ورزی تحصیلی و خودتنظیمی در یادگیری دانش‌آموزان دختر دوره دوم متوسطه. مجله مطالعات روانشناسی تربیتی، 17(39)، 77-102. doi: 10.22111/jeps.2020.5695
منابع انگلیسی
Abdi Zarrin, S., Gracia, E.,& Paixão, M. P. (2020). Prediction of academic procrastination by fear of failure and self-regulation. Educational Sciences: Theory and Practice, 20(3), 34-43. DOI 10.12738/jestp.2020.3.003
Arifiana, I. Y., Rahmawati, H., Hanurawan, F, and Eva, N. (2020). Stop academic procrastination during Covid 19: academic procrastination reduces subjective well-being. KnE Soc. Sci. 4, 312–325. https://doi.org/10.18502/kss.v4i15.8220.
Bandura, A. (1996). Social cognitive theory: An agentic perspective. Annual review of psychology, 52(1), 1-26. DOI: 10.1146/annurev.psych.52.1.1
Bricik, Y. S., and Sivrikaya, M. H. (2020). COVID-19 fear in sports sciences students and its effect on academic procrastination behavior. Int. J. Appl. Exerc. Physiol, 9, 50–56. https://avesis.atauni.edu.tr/yayin/bbe44ff2-2ce9-4078-a447-1b40cbb10539/covid-19-fear-in-sports-sciences-students-and-its-effect-on-academic-procrastination-behavior
Chen, W. W., Yang, X., & Jiao, Z. (2022). Authoritarian parenting, perfectionism, and academic procrastination. Educational Psychology, 42(9), 1145-1159. https://doi.org/10.1080/01443410.2021.2024513
Demırdağ, S. (2021). Communication Skills and Time Management as thePredictors of Student Motivation . International Journal of Psychology and Educational Studies, 8 (1), 38-50. https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ1286484.pdf
Duru, E., & Balkis, M., (2017). Procrastination, self-esteem, academic performance, and well-being: A moderated mediation model. International Journal of Educational Psychology, IJEP, 6(2), 97-119. https://dialnet.unirioja.es/servlet/articulo?codigo=6123674
Güngör, A., (2020). The Relationship between Academic Procrastination, Academic Self-Efficacy, and Academic Achievement among Undergraduates. Oltu Beşeri ve Sosyal Bilimler Fakültesi Dergisi, 1,1, 57-68. https://dergipark.org.tr/en/pub/oltu/issue/56350/763017
Hailikari, T., Katajavuori, N. & Asikainen, H. (2021.(Understanding procrastination: A case of a study skills course. Soc Psychol Educ, 24, 589–606. https://doi.org/10.1007/s11218-021-09621-2
Limone P, Sinatra M, Ceglie F, Monacis L. (2020). Examining Procrastination among University Students through the Lens of the Self-Regulated Learning Model. Behavioral Sciences. 2020; 10(12): 184 https://doi.org/10.3390/bs10120184
Lemos, M. S. (2020). Students goals and self- regulation in the classroom. International journal of educational research, 31(6), 471-485. https://doi.org/10.1016/S0883-0355(99)00016-6.
Milgram, N., & Tenne, R. (2000). Personality correlates of decisional and task avoidant procrastination. European journal of Personality, 14(2), 141-156. https://doi.org/10.1002/(SICI)1099-0984(200003/04)14:2<141::AID-PER369>3.0.CO;2-V
Newman,T., Black,S., Santos,F., Jefka,B & Brennan, N. (2023). Coaching the development and transfer of life skills: a scoping review of facilitative coaching practices in youth sports, International Review of Sport and Exercise Psychology, 16:1, 619-656. DOI: 10.1080/1750984X.2021.1910977
Olleras, J. L., Dagwayan, M., Dejacto, A. M., Mangay, J. R., Ebarsabal, M., Diaz, D. J., ... & Minyamin, A. (2022). The life of the laters: Students procrastination in accomplishing academic deadlines in online learning. Psychology and Education: A Multidisciplinary Journal, 2(5), 444-454. doi: 10.5281/zenodo.6791776, ISSN 2822-4353
Pintrich, P. R. (2000). Multiple goals, multiple pathways: The role of goal orientation in learning and achievement. Journal of educational psychology, 92(3), 544. https://psycnet.apa.org/buy/2000-12129-013
Pintrich, P. R., and E. V. de Groot. )1990(. Motivational and Self-Regulated Learning Components of Classroom Academic Performance. Journal of Educational Psychology, 82 (1): 33–40. doi: 10.1037/0022-0663.82.1.33
Popova, D., Pronenko, E., & Belikova, M. (2021, May). Aspects of the Manifestation of Academic Procrastination Among 1st Year University Students in the Context of a Sustainable Worldview. In International Scientific Siberian Transport Forum (pp. 1068-1074). Cham: Springer International Publishing.
Ragusa A, González-Bernal J, Trigueros R, Caggiano V, Navarro N, Minguez-Minguez LA, Obregón AI and Fernandez-Ortega C (2023) Effects of academic self-regulation on procrastination, academic stress and anxiety, resilience and academic performance in a sample of Spanish secondary school students. Front. Psychol. 14:1073529. doi: 10.3389/fpsyg.2023.1073529
Rahimi, S., and Vallerand, R. J., (2021). The role of passion and emotions in academic procrastination during a pandemic (COVID19). Pers. Individ. Differ. 179:110852. doi: 10.1016/j.paid.2021.11 0852
Rothblum, E. D., Solomon, L. J., & Murakami, J. (1986). Affective, cognitive, and behavioral differences between high and low procrastinators. Journal of Counseling Psychology, 33(4), 387–394. https://doi.org/10.1037/0022-0167.33.4.387
Rozental A, Forsell E, Svensson A, Forsstrom D, Andersson G, Carlbring P., (2018). Differentiating Procrastinators from Each Other: A Cluster Analysis. Cogn Behav Ther, 44(6), 480-90. https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/16506073.2015.1059353
Salguero-Pazos, M. R., & Reyes-de-Cózar, S. (2023). Interventions to reduce academic procrastination: A systematic review. International Journal of Educational Research, 121, 102228. https://doi.org/10.1016/j.ijer.2023.102228
Shaked, L., & Altarac, H. (2022). Exploring academic procrastination: Perceptions, self-regulation, and consequences. Journal of University Teaching & Learning Practice, 19(3), 15-23. https://ro.uow.edu.au/cgi/viewcontent.cgi?article=2742&context=jutlp
Sirois, F. M. (2023). Procrastination and stress: A conceptual review of why context matters. International Journal of Environmental Research and Public Health, 20(6), 5031. doi: 10.3390/ijerph20065031
Solomon, L. J., & Rothblum, E. D. (1984). Academic procrastination: Frequency and cognitive-behavioral correlates. Journal of Counseling Psychology, 31(4), 503–509. https://doi.org/10.1037/0022-0167.31.4.503
Steel, P. (2007). The nature of procrastination: A meta-analytic and theoretical review of quintessential self-regulatory failure. Psychological Bulletin, 133(1), 65- 94. https://psycnet.apa.org/buy/2006-23058-004
Sukma, N., Fauzi, A., & Mardi. (2023). Analysis Of Academic Procrastination (An Overview Through Self-Regulation And Self-Efficacy) In Accounting Students At Vocational High Schools. Journal Of Humanities, Social Sciences And Business, 2(2), 465–474. https://doi.org/10.55047/jhssb.v2i2.550
van Eerde, W., & Klingsieck, K. B. (2018). Overcoming procrastination? A meta-analysis of intervention studies. Educational Research Review, 25, 73-85. https://doi.org/10.1016/j.edurev.2018.09.002
Wolters, C. A. (1998). Self-regulated learning and college students' regulation of motivation. Journal of educational psychology, 90(2), 224.
Wolters, C. A. (2003). Understanding procrastination from a self-regulated learning perspective. Journal of Educational Psychology, 95(1), 179–187. https://doi.org/10.1037/0022-0663.95.1.179
Weiler, T., & Murad, W. (2022). Motivational factors influencing learners’ academic success in an Australian enabling education setting. Journal of Social Studies Education Research, 13(4), 97-119. https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ1375011.pdf
Yerdelen, S., McCaffrey, A., & Klassen, R. M. (2016). Longitudinal examination of procrastination and anxiety, and their relation to self-efficacy for self-regulated learning: latent growth curve modeling. Educational Sciences: Theory and Practice, 16(1), 5-22. DOI 10.12738/estp.2016.1.0108
Zarick, L. M., & Stonebraker, R. (2009). I'll do it Tomorrow: The Logic of Procrastination. College Teaching, 57(4), 211-215. https://doi.org/10.1080/87567550903218687
Ziesat Jr, H. A., Rosenthal, T. L., & White, G. M. (1978). Behavioral self-control in treating procrastination of studying. Psychological Reports, 42(1), 59-69. https://doi.org/10.2466/pr0.1978.42.1.59
Zimerman,B.J., (1999). Commentary: towad a cyclically interactive view of selfregulatedlearning. Educational Research, 31(545), 551. https://doi.org/10.1016/S0883-0355(99)00021-X
Zimerman,B.J., (2008). Investigating self-regulation and motivation: Historical background, methodological developments, and future prospects. American educational research journal, 45(1), 166-183. https://doi.org/10.3102/0002831207312909
