بررسی دیدگاه محمد شحرور پیرامون داستان‌های قرآنی بر اساس ارتباط ساختاری یا سیاق

الموضوعات :

مهناز راحتی بلاباد ¹ (دانشجوی دکترای علوم قرآن و حدیث، واحدکرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران)
سوسن آل رسول ² (استاد گروه علوم قرآن و حدیث، واحدکرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران )
تهمینه پارسایی ³ (استادیار گروه علوم قرآن و حدیث، واحدکرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران )

تاريخ الإرسال : 25 الخميس , رمضان, 1445 تاريخ التأكيد : 29 الجمعة , ذو الحجة, 1445 تاريخ الإصدار : 03 الأربعاء , صفر, 1446

الکلمات المفتاحية: داستان‌های قرآن, سوره هود, شحرور, ارتباط ساختاری (سیاق),

ملخص المقالة :

محمد شحرور قرآن¬پژوه سوری، داستان¬های قرآن را حوادث تاریخی می‌داند که ارتباطی با شریعت و الزام به اطاعت ندارد بلکه جدال انسان با طبیعت و جامعه را نشان می¬دهد و باید برداشت جدید بر مبنای علم روز، از آن¬ها استنباط شود. بر اساس روش ارتباط ساختاری (سیاق) که از آن برای کشف ارتباط نظام¬مند اجزاء قرآن استفاده می‌شود، هر سوره دارای چندین ساختار و هدف هر ساختار در راستای غرض اصلی سوره است. در این مقاله با روش توصیفی -تحلیلی، ارتباط ساختاری آیات مربوط به داستان هود (ع) در سوره هود، در راستای غرض اصلی سوره و ارتباط با سایر اجزای سوره بررسی¬شد و با نظریه شحرور مورد قیاس قرارگرفته¬است. شحرور تنها از بعد تاریخی به داستان هود (ع) پرداخته، لکن در تحلیل¬ساختاری ارتباط داستان هود (ع) با سایر اجزاء سوره، اغراض مهمی مانند: توحید، هدایت، تربیت و غیره، به دست آمد؛ همچنین با تحلیل سیاق¬ها ارتباط توحید با رسالت، روشن شد.

المصادر:

الف) منابع فارسی و عربی
قرآن کریم
بازرگان، عبدالعلی (1375)؛ نظم قرآن؛ تهران؛ انتشارات قلم.
بهجت‌پور، عبدالکریم (1392)؛ همگام با وحی؛ قم؛ تمهید.
ترشیزی، حجت؛ عباس همامی (1398)؛«کوششی در جهت کشف ساختارسوره یس با رویکرد پدیدارشناسانه»، پژوهش دینی، دوره 19، شماره39.
جوادی آملی، عبدالله (1392)؛ تفسیر تسنیم؛ قم؛ اسراء.
حکم‌آبادی، حجت اله و همکاران (1398)؛« کشف استدلالی ساختاروغرض سوره مبارکه احزاب»؛ کتاب قیّم، دوره9، شماره21.
خامه¬گر، محمد (1388)؛« روش استنباط گزاره‌های علمی از ساختار سوره ها»؛ پژوهش¬های قرآنی؛ دوره15، شماره57.
رجب‌زاده، شیرین و همکاران (1400)؛« بررسی دیدگاه شحرور در تفسیر نو اندیشانه او»؛ مطالعات تفسیری، دوره12، شماره47.
رضايى اصفهانى، محمدعلى (1387)؛ تفسير قرآن مهر؛ قم؛ پژوهش‌های تفسیر و علوم قرآن.
سبحانی، جعفر (1360)؛ منشور جاوید؛ قم؛ انتشارات امام صادق (ع).
شحرور، محمد (1990م)؛ الکتاب و القرآن، قراءة معاصرة؛ دمشق؛ الاهالی للطباعه و النشرو التوزیع.
شحرور، محمد (2010م)؛ القصص القرآنی؛ مدخل الی القصص و قصه آدم؛ بیروت؛ دارالساقی.
شحرور، محمد (2012م)؛ السنه الرسولیه و السنه النبویه؛ بیروت؛ دارالساقی.
شحرور، محمد (2012م)؛ القصص القرآن قراءه المعاصره ( من نوح الی یوسف)؛ بیروت؛ دارالساقی.
شحرور، محمد (2017م)؛ قرائات معاصره فی النص القرآنی؛ بیروت؛ مرکز الحضاره لتنمیه الفکر الاسلامیه.
صفوی، محمدرضا (1388)؛ ترجمه قرآن کریم براساس تفسیر المیزان؛ قم؛ دفتر نشر معارف.
طباطبايى، محمدحسين (1374)؛ تفسير الميزان؛ مترجم محمدباقر موسوی؛ قم؛ جامعه مدرسین حوزه علمیه قم دفتر انتشارات اسلامی.
طبرسی، فضل بن حسن (1384)؛ مجمع البیان؛ مترجم حسین نوری همدانی؛ تهران؛ فراهانی.
علوی مقدم، مهیار (1377)؛ نظریه‌های نقد ادبی معاصر (صورتگری و ساختار گرایی)؛ تهران؛ سمت.
قضاعي، محمد بن سلامة (1361)؛ شرح فارسى شهاب الأخبار (كلمات قصار پيامبر خاتم)؛ تهران؛ مرکز انتشارات علمی و فرهنگی.
کاشانی، فتح الله (1336)؛ منهج الصادقین؛ تهران؛ کتابفروشی اسلامیه.
لایقی، فاطمه؛ عباس همامی ( 1399)؛« ساختارمعنایی سوره احزاب و جایگاه آیه تطهیر در آن»، پژوهشنامه قرآن و حدیث، دوره13، شماره26.
محصص، مرضیه؛ هاله بادینده (1398)؛« تحلیل و نقد نگرش محمد شحرور درباره سنت نبوی»؛ مجله آینه معرفت؛ دوره 19، شماره 3.
هاشمى رفسنجانى، علی¬اكبر (1386)؛ تفسير راهنما؛ قم؛ بوستان کتاب.
ب) سایت ها
23- بطحایی، علی.«جریان¬شناسی و آینده نگاری چالش¬های جوامع مسلمانان»، http://muslimna.ir
24- ناصری طاهری، عبدالله. «درباره محمد شحرور». www.https://dinonline.com/814