تحولات حقوق بین الملل کلاسیک در سایه همکاری و رقابت قدرتهای بزرگ
الموضوعات : مجله پژوهش های سیاسی و بین المللی
1 - دکترای روابط بین الملل از دانشگاه علامه طباطبائی
الکلمات المفتاحية: حقوق بین‌الملل کلاسیک, قدرتهای بزرگ, کنسرت اروپایی, نهادهای بین‌المللی, عرف بین‌المللی.,
ملخص المقالة :
حقوق بین‌الملل دستاورد توسعه و تحولات تاریخی بین‌المللی تلقی می‌گردد. در این مسیر در طی قرون وسطی، دوران جدید و معاصر شاهد رشد روزافزون حقوق بین‌الملل بوده‌ایم. به نظر می‌رسد پایان جنگ جهانی دوم و شکل‌گیری سازمان ملل متحد را بتوان نقطه عطفی در تاریخ تحولات حقوق بین‌الملل به شمار آورد و بر اساس آن قبل و بعد آن را به دوره کلاسیک و مدرن تقسیم کرد. پژوهش حاضر دوره کلاسیک در تحولات حقوق بین‌الملل را از شکل‌گیری عهدنامه وستفالیا در 1648 تا سال 1945 در نظر گرفته و بر آن است تا نقش قدرتهای بزرگ این مقطع زمانی را در شکل‌گیری و گسترش حقوق بین‌الملل بررسی کند. بدین منظور این سؤال مطرح می‌شود که قدرتهای بزرگ نظام بین‌الملل چگونه در شکل‌گیری و گسترش حقوق بین‌الملل در دوره کلاسیک ایفای نقش کرده‌اند؟ فرضیه این است که قدرتهای بزرگ در دوره کلاسیک در قالب همکاری و حتی رقابت با یکدیگر، با تشکیل کنفرانس‌های ادواری، انعقاد قراردادها، نهادسازی و ایجاد عرف، در شکل دادن و گسترش حقوق بین‌الملل تأثیرگذار بوده‌اند. همچنین نباید از نظر دور داشت که قدرتهای بزرگ همواره منافع خود را در تحولات حقوقی بین‌المللی لحاظ داشته‌اند. پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی سعی دارد نقش قدرتهای بزرگ در تحولات حقوق بین‌الملل در این مقطع زمانی را با توجه به ملاحظات فوق مورد بررسی قرار دهد.
اس پیس، کلی کیت (1384)، سازمان‌های بین‌المللی، ترجمه حسین شریفی طرازکوهی، تهران: انتشارات میزان.
اسمعیل‌زاده ملاباشی، پرستو، عبدالهی، محسن، زمانی، قاسم (1396)، «حملات سایبری و اصول حقوق بین‌الملل بشردوستانه (مطالعه موردی: حملات سایبری به گرجستان)»، مطالعات حقوق عمومی، دوره 47، شماره 2، صص 559-537.
اسنادیر، سی (1378)، «ساختارهای امنیت منطقه‌ای»، ترجمه رضا بخشیان، فرهنگ اندیشه، سال اول، شماره 3 و 4، صص 155-130.
امیدی، علی، رضائی، مسعود (1390)، «ملاحظات حقوقی جنگ روسیه و گرجستان»، تحقیقات سیاسی بین‌المللی، سال سوم، شماره 6، صص 134-103.
امینیان، بهادر، صانعیان، علی (1396)، «دیپلماسی اجبارآمیز و حقوق بین‌الملل: با تأکید بر نقش شورای امنیت»، سیاست خارجی، سال سی و یکم، شماره 2، صص 31-7.
بهزادي، حمید (1364)، اصول روابط بین‌الملل و سیاست خارجی، تهران: دهخدا.
بیلیس، جان، استیو، اسمیت (1383)، جهانی‌شدن سیاسی: روابط بین‌الملل در عصر نوین، ترجمه ابولقاسم راه‌چمنی، تهران: ابرار معاصر.
پوراحمدی، حسین، قنبری مزیدی، مقداد (1392)، «عوامل بحران کارکرد سازمان ملل متحد»، سیاست خارجی، سال بیست و هفتم، شماره 1، صص 351-328.
پورهاشمی، سید عباس (1385)، «جانشینی دولتها در قلمرو معاهدات»، حقوق تطبیقی، دوره جدید، شماره 1، صص 38-56.
تقی‌زاده انصاری، مصطفی (1379)، حقوق بین‌الملل عمومی؛ آشنایی با تاریخچه، منابع و اشخاص حقوق بین‌الملل، تهران: قومس.
ثابت‌قدم، منصور (1380)، «ماهیت حقوق بین‌الملل؛ حقوق یا اخلاق»، ماهنامۀ کانون، شماره 35، صص 71-59.
جمشیدی، محمد (1386)، «نظام‌های بین‌الملل تک قدرت محور: تک قطبی، هژمونی، امپراطوری»، مطالعات راهبردی، دوره10، شماره 38، صص 806-785.
جوادی ارجمند، محمد جواد، قزل، بهروز (1396)، «مبارزه با تروریسم: الزامات عملی و چالش‌های نظری»، فصلنامه سیاست، دوره 47، شماره 3، صص 628-611.
چگنی‌زاده، غلامعلی (1386)، «قدرت‌یابی چین: رویکردی نظری به تغییر در سیاست بین‌الملل»، پژوهش حقوق و سیاست، سال نهم، شماره 22، صص 42-8.
دان، تیم، اشمیت، برایان (1388)، جهانی شدن سیاست: روابط بین‌الملل در عصر نوین (زمینه تاریخی، نظریه‌ها، ساختارها و فرآیندها)، ترجمه ابولقاسم راه‌چمنی و دیگران، تهران: ابرار معاصر.
دومینیک، کارو (1379)، حقوق بین‌الملل عمومی؛ آشنایی با تاریخچه، منابع و اشخاص حقوق بین‌الملل، مترجم مصطفی تقی زاده انصاري، تهران: قومس.
دهقانی فیروزآبادی، سیدجلال (1382)، «تحول نظریه‌های منازعه و همکاری در روابط بین‌الملل»، نشریۀ پژوهش حقوق، شماره 8، صص 73-116.
ذاکر حسین، عبدالرحیم (1369)، «تاریخ تحولات حقوق بین‌الملل دریاها»، مجله کانون وکلا، شماره 153-152، صص 212-116.
ذوالعین، پرویز (1377)، مبانی حقوق بین‌المللی عمومی، تهران: وزارت امور خارجه.
رضائی، مسعود (1395)، «شبیه‌سازی اقدام نظامی امریکا علیه سوریه در چارچوب ملاحظات حقوق بین‌الملل»، مجله مطالعات حقوقی دانشگاه شیراز، دوره هشتم، شماره 2، صص 33-2.
زمانی، قاسم (1377)، «جایگاه قاعد آمره در میان منابع حقوق بین‌الملل»، مجله حقوقی، شماره 22، صص 363-317.
ساندرز، فیلیپ (1388)، دنیای بی‌قانون، امریکا، قانون گذاری جهانی و قانون شکنی، ترجمه اصغر دستمالچی، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.
طیب، علیرضا (1380)، نظریۀ موازنۀ قدرت؛ از نظریه‌هاي روابط بین‌الملل، تهران: روزنه سلام.
عمویی، حامد، حسین خانی، الهام (1390)، «دیدگاه‌های رهیافت‌های مختلف روابط بین‌الملل نسبت به مسئله صلح»، فصلنامه تخصصی علوم سیاسی، شماره 14، صص 172-149.
فلسفی، نصرالله (1376)، تاریخ قرن نوزدهم و معاصر، تهران: ابن سینا.
فیروزآبادیان، مهدی، جلالی، محمود، رئیسی، لیلا (1394)، «تأثیر تئوريهاي واقع‌گرایانه روابط بین‌الملل بر توسعه حقوق بین‌الملل»، فصلنامه پژوهش حقوق عمومی، سال هفدهم، شماره 48، صص 95-69.
قاسمی، فرهاد (1384)، اصول روابط بین‌الملل، تهران: میزان.
کیوان‌حسینی، اصغر، دانشور، فاطمه (1392)، «از نظریه موازنه قدرت تا توازن‌طلبی نرم»، دیپلماسی دفاعی، سال سوم، شماره 6، صص 35-11.
محمودی، سید هادی (1390)، «تأثير فناوري‌هاي علمي بر توسعه و تحول حقوق بين‌الملل فضايي»، پژوهش حقوق، سال سیزدهم، شماره 32، صص 328-29.
مدنی، جلال‌الدین (1374)، حقوق بین‌الملل عمومی و اصول روابط بین‌الملل، جلد اول، تهران: همراه.
مشیرزاده، حمیرا (1386)، تحول در نظریه‌های روابط بین‌الملل، تهران: سمت.
مصفا، نسرین، ابراهیمی، نبی الله (1387)، «جایگاه حقوق بشر در نظریه‌های روابط بین‌الملل»، فصلنامه سیاست، دوره 38، شماره 4، صص 277-259.
ملک‌محمدی، حمیدرضا (1380)، درآمدی بر حقوق بین‌الملل، تهران: نشر تیراژه.
میرعباسی، سید باقر (1379)، «نگرشی بر تحول و توسعه تاریخی حقوق معاهدات بین المللی»، مجلۀ مجتمع آموزش عالی قم، شماره 6، صص 23-70.
نقیب‌زاده، احمد (1390)، تاریخ دیپلماسی و روابط بین‌الملل از پیمان وستفالی تا امروز، تهران: قومس.
وکیل، امیرساعد و دیگران (1389)، مروری بر مکاتب فلسفی حقوق بین‌الملل، تهران: میزان.
هنجی، سیدعلی (1381)، «پیدایش حقوق بشردوستانه و جلوه‌هایی از حفظ حیثیت انسانی در رفتار رزمندگان با یکدیگر»، مجلۀ تحقیقات حقوقی، شماره 39، صص 116-75.
Anand, r.p (2011), "The Rights of the Seas from a Historical Perspective", avaliable at: http://www.publicinternationallaw.in/sites.slides.pdf. Bayeh, Endalcachew (2014), "Theories on the Role of International Organizations in Maintaining Peace and Security", International Journal of
Multidisciplinary Research and Development, Vol. 1, No. 7, pp: 347-350. Bernstorff, Jochen von (2018), "The Use of Force in International Law before World War I: On Imperial Ordering and the Ontology of the Nation-State", The European Journal of International Law, Vol. 29, No. 1, pp: 233-260. Cai, Congyan (2013), "New Great Powers and International Law in the 21st Century", The European Journal of International Law, Vol. 24, No. 3,
pp: 755-795.
Dunoff, Jeffrey (2000), "International legal scholarship at the millennium", Chicago Journal of International Law, Vol. 85: pp: 66-82.
Fidler, David (2005), "The Asian Century: Implications for International Law", avaliable at: https://www.repository.law.indiana.edu/facpub/399. Henson, Raymond Scott (2005), Law and order in the international community: the impact of international law on interstate relations, MSc Thsis, Vanderbilt University, New Yourk, avaliable at: https://ir.vanderbilt.edu/handle/1803/
. Herbert, Anne (1996), "Cooperation in international relations: a comparison of keohane, haas and franck", Berkeley Journal of International
Law, Vol, 14, No, 1, pp: 222-238. Kronenbitter, Günther (2019), "Alliance System 1914", international encyclopedia of the first world war", avaliable at:
https://encyclopedia.1914-1918-online.net/article.
Oshiba, Ryo (2015), "International Regimes", Government And Politics, Vol. II, pp: 1-4. Ozkan, rsan & Cem Cetin, Hakan (2016), "The Realist and Liberal Positions on the Role ofInternational Organizations in Maintaining World Order",
European Scientific Journal, Vol.12, No.17, pp: 85-96.
Prost, Mario (2016), "Hierarchy And The Sources Of International Law: Critical Perspective", avaliable at: https://core.ac.uk/download/pdf. Simpson, Gerry (2000), "The situation on the international legal theory front: the power of rules and the rule of power", European Journal of
International Relations, Vol, 11, No 2, pp: 439-464.
Waltz, Kenneth (1979), Theory Of International Politics, University of California, Berkley.
