تاثیر کنترل‌های داخلی و حسابرسان داخلی در اطمینان بخشی نسبت به گزارشگری پایداری

الموضوعات :

وحید منتی ¹ , حامد دادخواه ²

1 - استادیار دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
2 - کارشناسی ارشد حسابرسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

تاريخ الإرسال : 02 الثلاثاء , صفر, 1446 تاريخ التأكيد : 24 الثلاثاء , جمادى الأولى, 1446 تاريخ الإصدار : 27 الإثنين , رجب, 1446

الکلمات المفتاحية: گزارشگری پایداری, کنترل‌های داخلی, حسابرسی داخلی, اطمینان بخشی,

ملخص المقالة :

گزارشگری پایداری، فرآیندی اساسی است که با عملکرد مالی و ارزش بازار سازمان‌ها مرتبط است. در این فرآیند، مشکلاتی وجود دارند که مانع کارایی و ظرفیت سازمان،‌ برای ارائه اطلاعات غیرمالی دقیق، قابل‌اعتماد و منسجم به ذینفعان می‌شوند. در واکنش به این موانع، کنترل‌های داخلی کارایی عملیات را افزایش می‌دهند و سطح رعایت مقررات را بهبود می‌بخشند. همچنین قابلیت اطمینان گزارش‌هایی را که سازمان‌ها تولید و افشا می‌کنند، افزایش می‌دهند و به ذینفعان کمک می‌کنند تا پایداری سازمان را به‌طور دقیق، ارزیابی و نظارت کنند. در همین راستا، خدمات مشاوره‌ای حسابرسان داخلی برای مدیریت ریسک مناسب و خدمات اطمینان‌بخشی آنها درباره پیروی از قوانین و مقررات پایداری، موردتوجه قرار گرفته است. به همین دلیل بررسی تأثیر کنترل‌های داخلی و نقش حسابرسان داخلی در حمایت از گزارشگری و راهبرد پایداری، موضوع مورد مناقشه و مهمی است. هدف پژوهش حاضر، بررسی ادبیات و دستیابی به درک درستی از پژوهش‌های مرتبط با پایداری، کنترل‌های داخلی و حسابرسی داخلی است. در قالب یک گزارش مکتوب و با استفاده از روش کتابخانه‌ای، مروری جامع از ادبیات موجود ارائه ‌شده است. جزئیات این مطالعه برای کارشناسان حسابداری و حسابرسی مفید است و به‌طورکلی درک خوانندگان را نسبت به این موضوع افزایش می‌دهد.

المصادر:

 اخترشناس، داریوش؛ خدامی‌پور، احمد؛ پورحیدری، امید. (1399). تدوین مدل عوامل مؤثر بر پایداری شرکتی در ایران، سال 16، شماره 65، صص 201 - 175.
 حساس‌یگانه، یحیی؛ باباجانی، جعفر؛ تقوی‌فرد، محمدتقی؛ آرین‌پور، آرش. (1397). تحلیل عملکرد پایدار زیست محیطی و تأثیر آن بر هزینه سرمایه شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، حسابداری ارزشی و رفتاری، سال 3، شماره 5، صص 39 - 1.
 فخاری، حسین؛ ملکیان، اسفندیار؛ جفائی‌رهنی، منیر. (1396). تبیین و رتبه بندی مؤلفه ها و شاخص‌های گزارشگری زیست محیطی، اجتماعی و راهبری شرکتی به روش تحلیل سلسله مراتبی در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار، حسابداری ارزشی و رفتاری، سال 2، شماره 4، صص 187 - 153.
Abernathy, J., Stefaniak, C., Wilkins, A., & Olson, J. (2017). Literature review and research opportunities on credibility of corporate social responsibility reporting. American Journal of Business, 32, 24-41. doi: 10.1108/ajb-04-2016-0013
Alazzabi, W. Y. E., Mustafa, H., & Karage, A. I. (2023). Risk management, top management support, internal audit activities and fraud mitigation. Journal of Financial Crime, 30(2), 569-582. https://doi.org/10.1108/JFC-11-2019-0147
Alshbili, I., Elamer, A. A., & Moustafa, M. W. (2021). Social and environmental reporting, sustainable development and institutional voids: Evidence from a developing country. Corporate Social Responsibility and Environmental Management, 28(2), 881–895.
Amin, A., Ali, R., Rehman, R., & Elamer, A. A. (2022). Gender diversity in the board room and sustainable growth rate: The moderating role of family ownership. Journal of Sustainable Finance & Investment, 1–23. https://doi.org/10.1080/ 20430795.2022.2138695 Ann. Financ. Econ. 2015, 10, 1550012.
Aras, G., & Crowther, D. (2008). Corporate sustainability reporting: A study in disingenuity? Journal of Business Ethics, 87(1), 279–288.
Azizul Islam, M., & Deegan, C. (2008). Motivations for an organisation within a developing country to report social responsibility information: Evidence from Bangladesh. Accounting, Auditing & Accountability Journal, 21(6), 850-874. https://doi.org/10.1108/09513570810893272
Bananuka, J. (2018). Internal audit function, audit committee effectiveness and accountability in the Ugandan statutory corporations. Journal of Financial Reporting and Accounting, 16(1), 138-157. https://doi.org/10.1108/JFRA-07- 2016-0062
Bebbington, J., & Larrinaga, C. (2014). Accounting and sustainable development: An exploration. Accounting, Organizations and Society, 39(6), 395–413. https://doi.org/ 10.1016/j.aos.2014.01.003
Bhasin, S. (2012). An appropriate change strategy for lean success. Management Decision.
Boulhaga, M., Bouri, A., Elamer, A. A., & Ibrahim, B. A. (2023). Environmental, social and governance ratings and firm performance: The moderating role of internal control quality. Corporate Social Responsibility and Environmental Management, 30(1), 134–145.
Cho, C.H., Laine, M., Roberts, R.W. and Rodrigue, M. (2015), “Organized hypocrisy, organizational
Christensen, D. M. (2015). Corporate Accountability Reporting and High-Profile Misconduct. The Accounting Review, Vol. 91, No. 2, Pp. 377- 399.
Committee of Sponsoring Organizations (CoSO). (2017). Enterprise risk management integrating with strategy and performance. https:// www.coso.org/Documents/2017-COSO-ERM-Integrating-with- Strategy-and-Performance-Executive-Summary.pdf
Cooper, S. M., & Owen, D. L. (2007). Corporate social reporting and stakeholder accountability: The missing link. Accounting, Organizations and Society, 32(7), 649–667. https://doi.org/10.1016/j.aos.2007.02.001
COSO White Paper. (2013). Defining sustainability risk. Ernst and Young LLP.
COSO, Internal Control—Integrated Framework. Committee of Sponsoring Organizations of the Treadeway Commission. 2013. Available online: https://www.coso.org/Pages/ic.aspx (accessed on 3 October 2020).
De Villiers, C. and Sharma, U. (2020), “A critical reflection on the future of financial, intellectual capital,
Deloitte, February, 2012, "Integrated Reporting Nevigating your way to a truly Integrated Report"
Dobija, D. (2015). Exploring audit committee practices: Oversight of financial reporting and external auditors in Poland. Journal of Management and Governance, 19, 113–143.
Donelson, D.C.; Ege, M.S.; McInnis, J.M. Internal control weaknesses and financial reporting fraud. Audit. J. Pract. Theory 2017, 36, 45–69.
Economies, Vol. 11 No. 2, pp. 149-175.
Else, T., Choudhary, S., & Genovese, A. (2022). Uncovering sustainability storylines from dairy supply chain discourse. Journal of Business Research, 142, 858–874. https://doi. org/10.1016/j.jbusres.2021.12.023
Engelbrecht, L., Yasseen, Y., & Omarjee, I. (2018). The role of the internal audit function in integrated reporting: a developing economy perspective. Meditari Accountancy Research, 26(4), 657-674. https://doi.org/10.1108/MEDAR-10-2017-0226
Ernst and Young. (2013). Six growing trends in corporate sustainability.
façades, and sustainability reporting”, Accounting, Organizations and Society, Vol. 40, pp. 78-94.
FSB 2020 The Implications of Climate Change for Financial Stability (Basel: Financial Stability Board). Retrieved from: https://www.fsb.org/wp-content/uploads/P231120.pdf
Gao, X., Jia, Y., & Li, S. (2018). Does mandatory disclosure of internal control weaknesses affect corporate financing decisions? Journal of Accounting, Auditing & Finance, 35(3), 581–606. https://doi.org/10. 1177/0148558X18772244
Hahn, R., & Kühnen, M. (2013). Determinants of sustainability reporting: a review of results, trends, theory, and opportunities in an expanding field of research. Journal of Cleaner Production, 59, 5-21. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2013.07.005
Hao, D. Y., Qi, G. Y., & Wang, J. (2018). Corporate social responsibility, internal controls, and stock price crash risk: The Chinese stock market. Sustainability, 10(5), 1697. https://doi.org/10.3390/su10051675
Haugh, H.M. and Talwar, A. (2010), “How do corporations embed sustainability across the organization?”, Academy of Management Learning & Education, Vol. 9 No. 3, pp. 384-396.
Herz, R., & Monterio, B. (2017). COSO framework and sustainability. https://www.imanet.org/insights-and-trends/external-reporting-anddisclosure-management/coso-framework
Herzig, C. and S. Schaltegger. (2016). Corporate Sustainability Reporting: An Overview. Sustainability Accounting and Reporting, Available at: https://link.springer.com/book/10. 1007/978-1-4020-4974-3. [Online][12 June 2017].
Higgins, C., Tang, S., & Stubbs, W. (2020). On managing hypocrisy: The transparency of sustainability reports. Journal of Business Research, 114, 395–407. https://doi.org/ 10.1016/j.jbusres.2019.08.041
Holt, T. P. (2012). The effects of internal audit role and reporting relationships on investor perceptions of disclosure credibility. Managerial Auditing Journal, 27(9), 878–898.
Huang, R.; Huang, Y. Does internal control contribute to a firm’s green information disclosure? Evidence from China. Sustainability 2020, 12, 3197.
Hummel, K., & Schlick, C. (2016). The relationship between sustainability performance and sustainability disclosure – Reconciling voluntary disclosure theory and legitimacy theory. Journal of Accounting and Public Policy, 35(5), 455-476.https://doi.org/10.1016/j.jaccpubpol.2016.06.001
Institute of Internal Auditors (IIA).2022. Embedding ESG and sustainability considerations into the Three Lines Model 5
Institute of Internal Auditors (IIA). 2017. International standards for the professional practice of internal auditing (standards).
Jones, K., Baskerville, R. L., Sriram, R. S., & Balasubramaniam, Ramesh (2017). The impact of legislation on the internal audit function. Journal of Accounting & Organizational Change, 13(4), 450–470.
Jones, T., Shan, Y., & Goodrum, P. M. (2010). An investigation of corporate approaches to sustainability in the US engineering and construction industry. Construction Management and Economics, 28(9), 971–983. https://doi.org/10.1080/ 01446191003789465
Joseph, G. (2012). Ambiguous but tethered: An accounting basis for sustainability reporting. Critical Perspectives on Accounting, 23(2), 93–106. https://doi.org/ 10.1016/j.cpa.2011.11.011
Kapoor, G., & Brozzetti, M. (2012). The transformation of internal auditing. Critical Perspective of Accounting Journal, 82(8), 32–35.
Khoiriyah, M., Zarefar, A., Afifah, U., & Oktari, V. (2022). THE ROLE OF ACIN CORPORATE SUSTAINABILITY DISCLOSURE. Akurasi: Journal of Accounting and Finance Studies, 5(2), 167-179. https://doi.org/10.29303/akurasi.v5i2.243
Kinkela, K. (2014). United States accounting, social audits and sustainability: Will COSO help corporations make the connection?: Journal of Finance and Accountancy Volume 17 – October, 2014.
Koo, J. E., & Ki, E. S. (2020). Internal control personnel's experience, internal control weaknesses, and ESG rating. Sustainability, 12(20), 8645. https://doi.org/10.3390/SU12208645
KPMG. (2020). The time has come: The kpmg survey of sustainability reporting 2020. Retrieved from https://assets.kpmg/content/dam/ kpmg/xx/pdf/2020/11/the-time-has-come.pdf
Lai, S.; Li, H.; Lin, H.; Wu, F. The influence of internal control weaknesses on firm performance, J. Account. Financ. 2017, 17, 82–95.
Lenz, R., & Hahn, U. (2015). A synthesis of empirical internal audit effectiveness literature pointing to library.wmo.int/doc_num.php?explnum_id510618 (accessed 7 July 2021). Lin, Y.; Chih, H.; Tang, C.; Huang, T. The impact of internal control on firm’s risk and performance.
Lys, T., Naughton, J. P. and C. Wang. (2015). Signaling through Corporate Accountability Reporting. Journal of Accounting and Economics, Vol. 60, No. 1, Pp. 56- 72.
Mahzana, N., & Yan, C. M. (2014). Harnessing the benefits of corporate governance and internal audit: Advice to SME. Procedia – Social and Behavioral Sciences, 115, 156–165.
Mervelskemper, L., & Streit, D. (2017). Enhancing market valuation of ESG performance: Is integrated reporting keeping its promise? Business Strategy and the Environment, 26(4), 536–549.
MIA 2019 Competency Framework for Finance Function in Public Interest Entities (Kuala Lumpur: Malaysian Institute of Accountants). Retrieved from: https://www.mia.org.my/v2/downloads/resources/publications/2019/06/13/MIA_Competency_Framework_for_Finance_Function_in_PIEs.pdf
Mihret, D. G. (2014). How can we explain internal auditing? The inadequacy of agency theory and a labor process alternative. Critical Perspectives on Accounting, 25(8), 771–782. https://doi.org/10.1016/j. cpa.2014.01.003
Mohamed, Z., Mat Zain, M., Subramaniam, N., & Wan Yusoff, W. F. (2012). Internal Audit Attributes and External Audit'sReliance on Internal Audit: Implications for Audit Fees. International Journal of Auditing, 16(3), 268-285. https://doi.org/10.1111/j.1099-1123.2012.00450.x
Mokthsim, N. and Salleh, K.O. (2014), “Malaysia’s efforts toward achieving a sustainable development: issues, challenges and prospects”, Procedia - Social and Behavioral Sciences, Vol. 120, pp. 299-307.
new research opportunities. Managerial Auditing Journal, 30(1), 5–33.
Ong, T., & Djajadikerta, H. G. (2020). Corporate governance and sustainability reporting in the Australian resources industry: An empirical analysis. Social Responsibility Journal, 16(1), 1-14. https://doi.org/10.1108/SRJ-06-2018- 0135
Page, N., & Spira, L. F. (2016). Corporate governance as custodianship of the business model. Journal Management Governance, 20, 213–228.
perception-based determinants evidence from Uganda”, Journal of Accounting in Emerging
Pham, H. S. T., & Tran, H. T. (2020). CSR disclosure and firm performance: The mediating role of corporate reputation and moderating role of CEO integrity. Journal of Business Research, 120, 127–136. https://doi.org/10.1016/j.jbusres.2020.08.002
Reimsbach, D., Hahn, R. and A. Gurturk. (2017). Integrated Reporting and Assurance of Sustainability Information: An Experimental Study on Professional Investors’ Information Processing. European Accounting Review, Vol. 26, No. 2, Pp. 1- 23.
Selmey, M. G., & Elamer, A. A. (2023). Economic policy uncertainty, renewable energy and environmental degradation: Evidence from Egypt. Environmental Science and Pollution Research, 30(20), 58603–58617.
Soh Dominic, S. B. (2015). Internal auditors’ perceptions of their role in environmental, social and governance assurance and consulting. Managerial Auditing Journal, 30(1), 80-111. https://doi.org/10.1108/MAJ-08-2014-1075
sustainability and integrated reporting”, Critical Perspectives on Accounting, Vol. 70, p. 101999.
Tan, D.; Bilal, G.S.; Komal, B. Impact of carbon emission trading system participation and level of internal control on quality of carbon emission disclosures: Insights from Chinese state-owned electricity companies. Sustainability 2020, 12, 1788.
Tauringana, V. (2021), “Sustainability reporting adoption in developing countries: managerial
Thomson, C. S., & El-Haram, M. A. (2019). Is the evolution of building sustainability assessment methods promoting the desired sharing of knowledge amongst project stakeholders? Construction Management and Economics, 37(8), 433–460. https://doi. org/10.1080/01446193.2018.1537502
Tschopp, D., & Huefner, R. J. (2015). Comparing the evolution of csr reporting to that of financial reporting. Journal of Business Ethics, 127, 565-577. doi: 10.1007/s10551-014-2054-6
WEF 2021 The Global Risks Report 2021 – 16th ed. (Geneva: World Economic Forum). Retrieved from: https://www.weforum.org/reports/the-global-risks-report-2021
Wibowo, A. J. (2012). Interaction between Corporate Social Responsibility Disclosure and Profitability of Indonesia Firms. UMT 11th International Annual Symposium on Sustainability Science and Management, pp. 373-380.
World Meteorological Organization (2021), “State of the global climate 2020”, available at: https://
Yuhan, S. R., Dwiwinarno, T., & Widagdo, A. K. (2017). Corporate social responsibility and corporate governance in Indonesian public listed companies. In SHS Web of Conferences (Vol. 34, p. 13002). EDP Sciences
Zhang, X., Chen, X., Zhang, Z., Roy, A., & Shen, Y. (2020). Strategies to trace back the origin of COVID-19. Journal of Infection, 80(6), e39–e40. https://doi.org/10.1016/j. jinf.2020.03.032

نص كامل:



 

Journal of Accounting and Corporate Governance Researches

Vol. 3, No. 7, Spring 2024 (47-67)

 

 

 

Paper type: Research Article

(Selected article of the 3rd International and 21st National Accounting Conference of Iran)

 

Effect of Internal Controls and Internal Auditors

on Sustainability Reporting Assurance

 

Vahid Mennati¹*, Hamed Dadkhah²

 

Received: 2023/10/12          Accepted: 2023/12/26

 

Abstract Sustainability reporting is a fundamental process that is related to the financial performance and market value of organizations. In this process, there are problems that hinder the efficiency and capacity of the organization to provide accurate, reliable and coherent non-financial information to the stakeholders. In response to these barriers, internal controls increase operational efficiency and improve compliance levels. They also increase the reliability of the reports that organizations produce and disclose, and help stakeholders to accurately assess and monitor the organization's sustainability. In this regard, the consulting services of internal auditors for proper risk management and their assurance services regarding compliance with sustainability laws and regulations have been considered. For this reason, examining the effect of internal controls and the role of internal auditors in supporting reporting and sustainability strategy is a controversial and important issue. The purpose of this research was to review the literature and achieve a correct understanding of research related to sustainability, internal controls and internal audit. A comprehensive review of the existing literature was presented in the form of a written report and using the library method. The details of this study are useful for accounting and auditing experts and generally increase readers' understanding of this topic.   Keywords: Sustainability reporting, Internal controls, Internal audit, Assurance.                                                          10.71600/jacgr.2024.1128392       How to cite this article: Mennati, V., & Dadkhah, H. (2024). The Effect of Internal Controls and Internal Auditors in Sustainability Reporting Assurance. Accounting and Corporate Governance Researches, 3(7), 47-67. (In Persian)

 

نوع مقاله: پژوهشی

(مقاله منتخب سومین همایش بین­المللی و بیست و یکمین همایش ملی حسابداری ایران)

تاثیر کنترل‌های داخلی و حسابرسان داخلی در اطمینان بخشی نسبت به گزارشگری پایداری

 

وحید منتی³*، حامد دادخواه⁴

 

چکیده گزارشگری پایداری، فرآیندی اساسی است که با عملکرد مالی و ارزش بازار سازمان‌ها مرتبط است. در این فرآیند، مشکلاتی وجود دارند که مانع کارایی و ظرفیت سازمان،‌ برای ارائه اطلاعات غیرمالی دقیق، قابل‌اعتماد و منسجم به ذینفعان می‌شوند. در واکنش به این موانع، کنترل‌های داخلی کارایی عملیات را افزایش می‌دهند و سطح رعایت مقررات را بهبود می‌بخشند. همچنین قابلیت اطمینان گزارش‌هایی را که سازمان‌ها تولید و افشا می‌کنند، افزایش می‌دهند و به ذینفعان کمک می‌کنند تا پایداری سازمان را به‌طور دقیق، ارزیابی و نظارت کنند. در همین راستا، خدمات مشاوره‌ای حسابرسان داخلی برای مدیریت ریسک مناسب و خدمات اطمینان‌بخشی آنها درباره پیروی از قوانین و مقررات پایداری، موردتوجه قرار گرفته است. به همین دلیل بررسی تأثیر کنترل‌های داخلی و نقش حسابرسان داخلی در حمایت از گزارشگری و راهبرد پایداری، موضوع مورد مناقشه و مهمی است. هدف پژوهش حاضر، بررسی ادبیات و دستیابی به درک درستی از پژوهش‌های مرتبط با پایداری، کنترل‌های داخلی و حسابرسی داخلی است. در قالب یک گزارش مکتوب و با استفاده از روش کتابخانه‌ای، مروری جامع از ادبیات موجود ارائه ‌شده است. جزئیات این مطالعه برای کارشناسان حسابداری و حسابرسی مفید است و به‌طورکلی درک خوانندگان را نسبت به این موضوع افزایش می‌دهد.   واژه‌های کلیدی: گزارشگری پایداری، کنترل‌های داخلی، حسابرسی داخلی، اطمینان بخشی.                                                               10.71600/jacgr.2024.1128392       استناد: منتی، وحید و دادخواه، حامد (1403). تاثیر کنترل‌های داخلی و حسابرسان داخلی در اطمینان بخشی نسبت به گزارشگری پایداری. پژوهش های حسابداری و راهبری شرکتی، 3(7)، 67-47.

تاریخ دریافت: 30/07/1402       تاریخ پذیرش: 05/10/1402

---

[1]  . Assistant Prof, Accounting Department, Faculty of Management and Accounting, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran.

*Corresponding Author: [e-mail]

[2]  . MSc. Student in Auditing, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran.

[3]  . استادیار گروه حسابداری، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.

[4]  . دانشجوی کارشناسی‌ارشد گروه حسابرسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران. *نویسنده مسئول: [e-mail]

مقدمه

کمبود منابع اولیه، تخریب محیط‌زیست و بی‌عدالتی اجتماعی، باعث نگرانی جامعه و اقتصاد پایدارتر شده است (الس و همکاران¹، 2022؛ هیگینز و همکاران²، 2020). پایداری شرکتی به اولویتی راهبردی برای بسیاری از سازمان‌ها در سراسر جهان تبدیل شده است (جونز و همکاران³، 2010). ذینفعان به‌طور فزاینده‌ای خواهان پاسخگویی، شفافیت و مشارکت خود در جامعه پایدار هستند (کوپر و اوون⁴، 2007). از طریق گزارش پایداری، سازمان‌ها عقاید، فعالیت‌ها و عملکرد خود را درباره اهداف توسعه پایدار⁵ به اشتراک می‌گذارند (جوزف⁶، 2012). فراخوان‌ها برای تحول اجتماعی به سمت پایداری، تصمیم‌گیرندگان سازمانی را ترغیب می‌کند گزارش پایداری را بهبود بخشند و جهشی بزرگ برای رفتار پایداری واقعی ایجاد کنند (ژانگ و همکاران⁷، 2020؛ تامسون و الحرام⁸، 2019).

در سال‌های اخیر، علاقه فزاینده‌ای به شیوه‌های گزارشگری پایداری در میان دانشگاهیان، کارشناسان و سیاست‌گذاران ایجاد شده است. هرچند این شواهد در کشورهای در حال توسعه کمتر است (تارینگانا⁹، 2021). گزارش پایداری بستری را برای ارائه اطلاعات عملکرد اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی به ذینفعان مختلف فراهم می‌کند. برخلاف گزارشگری مالی سنتی که تنها اطلاعات مربوط به عملکرد مالی را ارائه می‌کند؛ گزارشگری پایداری یکی از سازوکار‌های ارتقای پاسخگویی، در استفاده از منابع طبیعی است (دی ویلیرز و شارما¹⁰، 2020).

سازمان‌های مختلف به دنبال فشار روبه رشدی برای مدیریت ریسک، فرصت‌های پایداری و گزارش عمومی هستند. خواسته‌های ذینفعان داخلی و خارجی از سازمان‌ها، برای در نظر گرفتن آثار طیف گسترده‌ای از مسائل، مانند تغییرات آب‌وهوا، محرک‌های نامشهود ارزش شرکت، تنوع زیستی و عدالت اجتماعی، ایجاد ارزش و موفقیت سازمانی را دوباره تعریف می‌کند. به‌طور فزاینده‌ای کانون توجه بر مرحله مهمی که قبل از صدور گزارش پایداری می‌آید متمرکز می‌شود. این مرحله، همسویی نحوه مدیریت ریسک و نحوه گزارشگری ریسک است. این موضوع باعث شده است که مفاهیم تفکر یکپارچه و گزارشگری یکپارچه، به‌طور فزاینده‌ای مربوط‌تر شوند. به‌ویژه زمانی که سازمان‌ها در تلاش برای موفقیت به روشی اخلاقی و شفاف هستند. بخش مهمی از موفقیت سازمانی، به شناخت جامع از مدیریت اثربخش ریسک و واحد حسابرسی داخلی برای ترکیب خدمات اطمینان بخشی و مشاوره‌ای واقع‌بینانه و مستقل در مورد کارایی فرآیندها و کنترل ریسک، وابسته است (انجمن حسابرسان داخلی آمریکا¹¹، 2022).

تمرکز این مقاله، نشان دادن این است که چگونه تفکر و گزارش یکپارچه، کنترل داخلی اثربخش، مدیریت ریسک سازمانی¹² و اطمینان بخشی مستقل ارائه‌شده توسط حسابرسان داخلی، می‌تواند به سازمان‌ها در دستیابی به اهداف پایداری و برآورده کردن انتظارات ذینفعان کمک کند و آنها را در یک راستا قرار دهد.

 

مبانی نظری و پیشینه پژوهش

ضرورت تهیه گزارش پایداری

با گسترش روزافزون نيازهای اطلاعاتی درباره عمليات واحدهای تجاری، ارائه صورت‌های مالی به روش سنتی پاسخگوی همه نيازهای استفاده‌کنندگان نيست (دیلویت¹³، 2012). گزارشگری مالی سنتی نه‌تنها اطلاعات کاملی را برای پاسخگویی فعاليت‌های تجاری در اختيار نمی‌گذارد، بلکه از ارائه کافی و مناسب عملکرد اقتصادی و ارزش تجاری سازمان نيز ناتوان است. به‌عبارت‌دیگر، با گسترش فعاليت‌های تجاری در جهان، استفاده از سيستم‌های حسابداری سنتی امروزی، امکان اندازه‌گيری و سنجش آثار خارجی عمليات سازمان را دشوار کرده است (کریستنسن¹⁴، 2015). سيستم‌های حسابداری سنتی، عملکرد سازمان را از جنبه‌های خاص ارزیابی می‌کنند و دربرگيرنده آثار محيطی و اجتماعی سازمان‌ها نیست. راه‌حل مهم و صحیح برای تأمین این نيازها، ارائه گزارشگری پایداری است (لیز و همکاران¹⁵، 2015).

 گزارش پایداری، گزارشی سازمانی است که اطلاعاتی درباره عملکرد اقتصادی، زیست‌محيطی، اجتماعی و حاکميت شرکتی را در اختيار می‌گذارد. افشای اطلاعات پایداری شرکت‌ها با هدف افزایش شفافيت، ارتقای ارزش برند، حسن شهرت و مشروعيت، توانایی بهينه‌کاوی در برابر رقبا، علامت‌دهی رقابت‌پذیری، انگيزش کارکنان و حمایت از فرآیندهای کنترل و اطلاعات شرکت صورت می‌گيرد (هرزیگ و شالتگر¹⁶، 2016). امروزه اهميت مفهوم پایداری با توجه به ابعاد مختلف آن، به اندازه‌ای است که سازمان‌ها و نهادهای زیادی در سطح جهان به این موضوع توجه دارند. برای نمونه، فدراسيون بين‌المللی حسابداران¹⁷ در نشست‌های اعضای خود به این موضوع توجه ویژه‌ای داشته و حتی چارچوب نظری نيز برای مفهوم پایداری تعریف کرده است؛ بنابراین طراحی گزارشگری پایداری شرکت‌ها، اهميت دارد (ریمباخ و همکاران¹⁸، 2017).

نظریه مشروعیت¹⁹ یکی از نظریه‌هایی است که گزارشگری پایداری را توجیه و تبیین می‌کند (عزیزالاسلام و دیگان²⁰، 2008)؛ مانند رابطه مالک و مدیر در نظر نمایندگی، نظریه مشروعیت ارتباط بین سازمان و جامعه را توضیح می‌دهد و به این موضوع می‌پردازد که سازمان‌ها با رعایت استانداردهای اجتماعی، به دنبال کسب اعتبار هستند. با توجه به اینکه جامعه به سازمان، اجازه استفاده از منابع اجتماعی و زیست‌محیطی را داده است، سازمان باید با دقت و به شکل صحیح از آنها استفاده کند. انتظار می‌رود گزارش پایداری، پیش‌نیازی برای ادعای مشروعیت سازمان باشد. در واقع این موضوع، توجیه گسترده‌تری برای سازمان‌هایی که داده‌های مرتبط با پایداری را افشا می‌کنند، فراهم می‌کند. سازمان‌ها تحت‌فشار قرار می‌گیرند تا از نظر اجتماعی، مسئولانه رفتار کنند و افشای پایداری پاسخی به این فشارها است (هان و کانن²¹، 2013). در این زمینه، هومل و شلیک²² (2016) در پژوهش خود اذعان داشتند سازمان‌های پایدار که حداقل تأثیر منفی یا تأثیر احتمالی مثبتی بر محیط، جامعه، اقتصاد جهانی یا محلی دارند، گزارشگری با کیفیت بالا از پایداری را برای نشان دادن عملکرد برتر بازار خود ارائه می‌کنند. علاوه بر این، بر اساس نظریه مشروعیت، سازمان‌های ناپایدار، افشای پایداری با کیفیت پایین را ارائه می‌کنند تا عملکرد واقعی خود را پنهان تا از طریق از خدشه به اعتبار خود پیشگیری کنند.

پایداری با نگاه به آینده و برآورده کردن نیازهای نسل فعلی و آینده است. در مفهومی گسترده، به این اشاره دارد که چگونه جامعه نگرانی‌های اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی را در طول زمان یکپارچه می‌کند (امین و همکاران²³، 2022؛ بولهاگا و همکاران²⁴، 2023).

در سال 1999، الکینگتون²⁵ مدل پایداری ادغام شده با رویکرد «نتیجه سه‌گانه²⁶» را با سه عنصر اصلی آثار اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی ارائه کرد (الشبیلی و همکاران²⁷، 2021). نتیجه سه‌گانه، چارچوب حسابداری متمرکز بر پایداری است که شامل عوامل اجتماعی، محیطی و اقتصادی است. واحدهای تجاری، سازمان‌های غیرانتفاعی و نهادهای دولتی، از نتیجه سه‌گانه نه‌تنها برای ارزیابی عملکرد مالی، بلکه برای ارزش اقتصادی کل و آثار اجتماعی و زیست‌محیطی ایجاد شده توسط خودشان استفاده می‌کنند. نتیجه سه‌گانه به جای تمرکز بر روی نتایج مالی، نگرانی‌های اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی گسترده‌تری را در بر می‌گیرد تا به اندازه‌گیری چگونگی تأثیر سازمان بر کارکنان، جامعه و محیط پیرامون، به‌عنوان یک کل واحد کمک کند. این امر معمولاً با استفاده از سه «پی» اندازه‌گیری می‌شود: مردم (بازار محصولات شرکت)، سیاره (منبع مواد خام) و سود (ثروت سهامداران)²⁸. (سلمی و الامر²⁹، 2023؛ فام و تران³⁰، 2020). ایده پشت نتیجه سه‌گانه، اندازه‌گیری سازمان به پایداری کسب‌وکار و مسئولیت اجتماعی است. سازمان‌های بزرگ بر بسیاری از جوامع و محیط‌زیست تأثیر می‌گذارند؛ بنابراین خواسته‌های عموم مردم افزایش پیدا می‌کند؛ زیرا اذهان عمومی بر این باورند که سازمان‌ها می‌توانند به زمین زندگی مردم کمک کنند. نتیجه سه‌گانه می‌تواند در ابتکارات محیطی، اجتماعی و حاکمیتی³¹ که بر اساس شیوه‌های اقتصادی پایدار و اخلاقی است، قابل‌بررسی باشد؛ بنابراین توسعه پایدار، مسائل مربوط به عملکرد اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی را متعادل می‌کند (ببینگتون و لاریناگا³²، 2014).

مکسیم و صالح³³ (2014) در پژوهش خود بیان کردند افزایش مداوم در تخریب محیط زیست، سوء رفتار سازمان‌ها، کودکان کار و سایر مناقشه‌های اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی، به فشارهای داخلی و خارجی بر سازمان‌ها، برای رویارویی با مسائل پایداری تبدیل شده است. فشارهای داخلی سرمایه‌گذاران، کارکنان، مشتریان و تأمین‌کنندگان و فشارهای خارجی ناشی از قوانین، مقررات و دستورالعمل‌های داوطلبانه، سازمان‌ها را وادار کرده است که اهمیت مسائل پایداری را بپذیرند و به این مسائل به‌عنوان بخشی از مسئولیت‌های خود بپردازند؛ بنابراین، نیاز به ایجاد گزارش‌های اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی برای نشان دادن تعهد سازمان‌‌ها به انجام مسئولیت‌های خود در راستای توسعه پایدار ایجاد می‌شود. هاو و تالوار³⁴ (2010) در پژوهش خود، چنین الزامی را به‌عنوان گزارش پایداری تعریف کردند که باید طبق استانداردهای جی‌آرآی (ابتکار گزارشگری جهانی)³⁵ تهیه شود.

جی‌آر‌آی سازمانی مستقل و بین‌المللی است که به سازمان‌ها کمک می‌کند تا مسئولیت آثار خود را بر عهده بگیرند. این امر از طریق ارائه زبان مشترک جهانی برای برقراری ارتباط با این آثار میسر می‌شود. جی‌آرآی محبوب‌ترین سازمان برای ارائه دستورالعمل‌های گزارشگری پایداری است. در سال 2016، جی‌آرآی استانداردهای مربوطه را منتشر کرد و در سال 2018 اثربخش واقع شد. این به دلیل تمایل به داشتن گزارش‌های پایداری بود که نه‌تنها اخبار خوب، بلکه آثار منفی فعالیت‌های سازمان را نیز در برمی‌گرفت. پژوهشگران پیشین مانند چو و همکاران³⁶ (2015) نشان دادند که شکاف بزرگی بین مسائل پایداری و اقدامات وجود دارد. به این معنی که گزارش‌های پایداری تهیه‌شده توسط سازمان‌ها، به‌طور کامل از دستورالعمل‌ها و استانداردهای جی‌آرآی پیروی نمی‌کنند. با ظهور استانداردهای جی‌آر‌آی در سال 2016، اگر سازمان‌ها بتوانند چنین استانداردهایی را به کار بگیرند، احتمال بهبود وضعیت وجود دارد. در حال حاضر، حرکتی از سوی بنیاد استانداردهای بین‌المللی گزارشگری مالی³⁷ برای توسعه استانداردهای گزارشگری پایداری وجود دارد که بر اساس فعالیت‌های سازمان‌های جهانی مانند جی‌آرآی خواهد بود. متأسفانه حرکت بنیاد استانداردهای بین‌المللی گزارشگری مالی بر روی شیوه‌های گزارشگری پایداری، به جای جامعه‌محور بودن، سرمایه‌گذار محور هستند. چنین حرکتی احتمالاً وضعیت را بدتر خواهد کرد. هنگامی‌که استانداردهای فعلی جی‌آرآی به‌طور کامل توسط سازمان‌ها پذیرفته شوند، این احتمال وجود دارد که سیاره زمین (منبع مواد خام)، مردم (بازار محصولات شرکت) و سود (ثروت سهامداران) به‌طور کامل توسط سازمان‌های مربوطه در نظر گرفته شوند. لازم به ذکر است همچنان تعدادی از مناقشه‌های مربوط به آب‌وهوا مانند خشکسالی‌های درازمدت، افزایش دما و افزایش آلودگی هوا، در اکثر نقاط جهان وجود دارند (سازمان جهانی هواشناسی³⁸، 2021).

در پاسخ به بخشی از گرایش به سمت ذینفع‌محوری، مشروعیت و سرمایه شهرت، گزارشگری پایداری همچون مکملی برای سبد گزارشگری سازمانی پدیدار شد که عمدتاً بر سلامت مالی سازمان متمرکز است. بلوغ این موضوع در طول قرن بیستم از طریق درگیری‌ها، سقوط بازار و رسوایی‌های حسابداری شکل گرفت (آبرناتی و همکاران³⁹، 2017؛ شوپ و هافنر⁴⁰، 2015). با افزایش قابل توجه سرمایه‌گذاران و توجه عموم مردم به عملکرد غیرمالی، گزارش در مورد چنین عملکردی، به‌طور قابل توجهی مطالبه و به رویه استانداردی برای سازمان‌‌های چند ملیتی، در واکنش به افزایش تقاضای سهامداران تبدیل شده است (کی‌پی‌ام‌جی⁴¹، 2020).

در چند دهه اخیر، آگاهی عمومی در مورد تأثیر سازمان‌ها نسبت به مسائل اجتماعی و زیست‌محیطی افزایش‌یافته است. در سطح جهانی، همان‌طور که اقتصاد جهانی به‌طور روبه رشدی یکدست می‌شود، سازمان‌ها با فشار بیشتری برای افشای اطلاعات مسئولیت اجتماعی مواجه می‌شوند؛ بنابراین، اطلاعات ارائه‌شده توسط سازمان‌ها در گزارش‌های سالانه، توجه زیادی را در بین قانون‌گذاران و فعالان بازار در سراسر جهان به خود جلب کرده است. طبق نظر ویبوو⁴² (2012)، سرمایه‌گذاران و اعتباردهندگان صرفاً تمایل به ارزیابی نقدینگی، سودآوری و شرایط مالی سازمان ندارند و علاقمند به افشای اطلاعات کارکنان و مسئولیت اجتماعی هستند؛ زیرا تحقق این امر، آنها را برای تصمیم‌گیری مناسب راهنمایی می‌کند. به همین دلیل گزارشگری پایداری به جنبه‌ای ضروری از جامعه تجاری تبدیل شده است. به‌این‌ترتیب، ضرورت تهیه گزارش پایداری آشکار شد و سازمان‌ها علاقه فزاینده‌ای به گزارش ابتکارات اجتماعی و زیست‌محیطی نشان دادند (بهاسین و همکاران⁴³، 2012).

امروزه به دلیل افزایش تقاضا براي پاسخگویی در رابطه با فعالیت سازمان و آثار آن بر جامعه، قوانین و مقرراتی براي نحوه گزارشگری پایداری سازمان‌ها تدوین می‌شود. در ایران نیز طبق قانون برنامه پنج‌ساله ششم توسعه (1396)، به ثبات و پایداري تجاري و ارتقاي شفافیت نظام مالی تأکید شده است. یکی از معیارهاي پایداري یک برنامه یا فعالیت، سازگاري با محیط زیست و ذی‌حق دانستن اجتماعی است که در ماده 2 قانون برنامه پنج‌ساله ششم توسعه، موضوعات خاص راهبردي در مورد مسائل پایداري مطرح‌شده است.

در کشور ایران با وجود منابع طبیعی سرشار و محیط زیست متنوع و نیز علی‌رغم تأکید بر ارائه گزارش‌های آثار مرتبط با محیط زیست و اجتماع، هنوز بسیاری از سازمان‌‌ها به مسئله پایداری شرکتی توجه نکرده و درک مناسبی از ابعاد آن نداشته و برای اجرا و افشای آن اقدامی انجام نداده‌اند (اخترشناس و همکاران، 1399). علی‌رغم تأکید بر افشای اطلاعات مالی و غیرمالی و اثربخش بودن این اطلاعات در تصمیم‌گیری ذینفعان، نتایج پژوهش‌های فخاری و همکاران (1396) و حساس‌یگانه و همکاران (1397) نشان می‌دهد که شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران نسبت به افشای مناسب اطلاعات اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی غفلت نموده‌اند. عدم اجرا و عدم افشای پایداری شرکتی می‌تواند دلایل متعددی داشته باشد. بورس‌ها می‌توانند با توجه به مسائل پایداری در راهبردها و رویه‌های کسب‌وکار و نیز تشویق شرکت‌های پذیرفته‌شده به سرمایه‌گذاری در توسعه پایدار، به اهداف اقتصادی و اجتماعی خود نائل آیند. علاوه بر این، امروزه بورس‌ها به شرکت‌های پذیرفته‌شده خود کمک می‌کنند تا بهترین رویه‌ها را در حوزه مسائل پایداری اتخاذ کنند و نتایج عملکرد خود را گزارش کنند. در همین راستا، در ایران، ماده 39 دستورالعمل حاكميت شركتي ناشران ثبت شده نزد سازمان بورس و اوراق بهادار (ابلاغی در اواخر آذرماه 1401) بیان می‌کند: «شركت بايد با رويكرد توسعه پايدار و ايجاد سازوكاري براي سنجش و ارزيابي توان ايجاد ارزش در كوتاه‌مدت و بلندمدت، اطلاعات لازم در زمينة مسائل مالي، اقتصادي، زيست‌محيطي و اجتماعي را در پايگاه اينترنتي خود ارائه نمايد. همچنين شركت بايد در گزارش تفسيري و گزارش فعاليت هیئت‌مدیره خود در يك سرفصل مشخص به‌طور جداگانه تحت عنوان گزارش پايداري به افشاي مخارج صورت گرفته در اين خصوص بپردازد و در مجمع عمومي عادي به صاحبان سهام ارائه نمايد».

لازم به ذکر است در ماده 40 این دستورالعمل، به ابعاد افشای گزارش پایداری شرکت پرداخته‌شده است. این موارد عبارت‌اند از:

·       بعد محيط زيست نظير ميزان ذخيره و كاهش مصرف انرژي، اقدامات براي كاهش آثار مخرب تنوع زيستي، رعايت مسائل زيست‌محيطي از ديد مشتريان، تفكيك ضايعات و نحوه برخورد با آنها؛

·       بعد مسئوليت اجتماعي نظير كمك‌هاي عام‌المنفعه، دريافت گواهينامه‌هاي بهداشت و سلامت كاركنان، رعايت حقوق مصرف‌كنندگان، ساعات آموزش كاركنان، مشتری مداری؛

·       بعد اقتصادي نظير عملكرد اقتصادي، سهم بازار محصول، شاخص‌هاي بهره‌وري توليد و رشد شرکت

موضوعات بالا در نمونه گزارش‌های فعالیت هیئت‌مدیره و تفسیری ناشران در مردادماه 1402 توسط سازمان بورس از طریق سامانه اطلاع‌رسانی کدال، اطلاع‌رسانی و ابلاغ‌شده است.

با هدف مرور کلی و جمع‌بندی این مؤلفه‌ها از چک‌لیست ارائه شده توسط یوهان و همکاران⁴⁴ (2017) در نگاره (1)، چک‌لیست ارزیابی گزارشگری پایداری ارائه شده است:

نگاره 1. چک‌لیست ارزيابي گزارشگري پايداری

مؤلفه	مؤلفه شاخص‌ها (اقدامات قابل انجام در حوزه مسئوليت اجتماعي(
اجتماعی	سرمایه‌گذاری اجتماعی، حمایت از فعالیت‌های جامعه، هدایا و خدمات خیریه، اقدامات قانونی/دعاوی حقوقی، فعالیت‌های مذهبی/فرهنگی
زیست‌محیطی	کنترل آلودگی، جلوگیری از خسارات زیست‌محیطی، بازیافت یا جلوگیری از ضایعات، حفظ منابع طبیعی، تحقیق و توسعه، سیاست زیست‌محیطی
اقتصادی	توسعه محصول/سهم بازار، کیفیت محصول، توقف تولید سایر محصولات و خدمات، تعداد کارکنان، حقوق ماهانه/پاداش نقدی و مزایا، سهام تحت تملك کارکنان، بازنشستگی و مزایای پایان خدمت، سلامتی و ایمنی در محیط کار، برنامه‌های آموزش و توسعه کارکنان، ورزشی و رفاهی، وام یا بیمه کارکنان، روحیه و ارتباطات کارکنان، سلامتی و ایمنی در محیط کار، سلامتی مشتریان، شکایات/رضایت‌مندی مشتریان، سیاست پرداخت دیرتر برای مشتریان خاص، تدارک تسهیلات و خدمات پس از فروش، پاسخگویی به مشتریان

منبع: یوهان و همکاران (2017)

پایداری، مدیریت ریسک و کنترل‌های داخلی

گزارش خطرهای جهانی مجمع جهانی اقتصاد، خطرهای مهمی را که جهان با آن مواجه است برجسته می‌کند. نسخه شانزدهم این گزارش که در سال 2021 منتشر شد، تغییرات دور از انتظار و نامساعد شرایط آب‌وهوایی، شکست اقدامات اقلیمی و آسیب‌های زیست‌محیطی انسانی (همگی به‌عنوان «محیط‌زیست» طبقه‌بندی‌شده‌اند) به‌عنوان سه خطر اصلی بر اساس احتمال نام برد. بیماری‌های عفونی (اجتماعی) و سلاح‌های کشتارجمعی (ژئوپلیتیک)، از دست دادن تنوع زیستی، بحران معیشتی و بحران منابع طبیعی نیز در این فهرست قرار دارند و خطرهای اجتماعی و زیست‌محیطی را در صدر فهرست اولویت‌های جهانی قرار می‌دهند. در این گزارش اشاره شده است که بی‌توجهی به این خطرها می‌تواند ثبات مالی سازمان را ناپایدار کند (مجمع جهانی اقتصاد⁴⁵، 2021).

طبق گزارش هیئت ثبات مالی، زیان‌های اقتصادی بین سال‌های 1980 تا 2019 به علت فجایع مربوط به آب‌وهوا، به‌طور قابل توجهی افزایش‌یافته است. این زیان‌ها در دوره 1980-1989، در کل به مبلغ 214 میلیارد دلار ثبت شده است. درحالی‌که در دوره 2010-2019 با بیش از هفت برابر جهش به مبلغ 1.618 میلیارد دلار رسیده است (هیئت ثبات مالی⁴⁶، 2020). علاوه بر این، جریمه‌های سنگین ناشی از بلایای اجتماعی و زیست‌محیطی ساخته‌شده به دست بشر و همچنین هزینه‌های ناشی پاکسازی و بازسازی نهاد، سازمان‌های ذی‌ربط را در وضعیت مالی نامساعدی قرار می‌دهد. به‌عنوان‌مثال، فاجعه چرنوبیل اوکراین در اثر حادثه در نیروگاه هسته‌ای در حدود 35 سال پیش، نه‌تنها حدود 9.000 نفر را در معرض سرطان احتمالی مرتبط با تشعشعات قرار داد، بلکه خسارت‌های ناشی از آن نیز به مبلغ حدود 235 میلیارد دلار برآورد شده است (انجمن حسابداران مالزی⁴⁷، 2019).

ریسک‌های پایداری، نیازمند برخورد مناسب هستند. در غیر این صورت باعث تضعیف پایداری شرکتی می‌شوند. نمونه‌های زیادی از تضعیف پایداری شرکتی به دلیل نبود کنترل‌های داخلی اثربخش وجود دارد. به‌عنوان‌مثال، شرکت فولکس‌واگن پس از اعتراف به نصب «دستگاه‌های شکست⁴⁸» برای تقلب در آزمایش‌های آلایندگی، از شاخص‌های پایداری داوجونز⁴⁹ حذف شد. دستگاه شکست، هر سخت‌افزار، نرم‌افزار یا طراحی وسیله نقلیه موتوری است که کنترل‌های آلاینده‌ها را تحت شرایط رانندگی در دنیای واقعی، غیرفعال می‌کند و حتی اگر وسیله نقلیه آزمایش رسمی آلایندگی را پشت سر بگذارد، آن را مشخص نمی‌کند. این اصطلاح در قانون هوای پاک ایالات‌متحده و مقررات اتحادیه اروپا برای توصیف هر چیزی که از کارکرد سیستم کنترل انتشار گازهای گلخانه‌ای جلوگیری می‌کند، آمده است. همچنین برای نیروگاه‌ها یا سایر منابع آلودگی هوا، مانند خودروها، کاربرد دارد (لای و همکاران⁵⁰، 2017).

رسوایی آلایندگی فولکس‌واگن که با نام «دیزل‌گیت⁵¹» نیز شناخته می‌شود، در سپتامبر 2015 آغاز شد. زمانی که آژانس حفاظت از محیط زیست ایالات‌متحده، اخطاریه‌ای مبنی بر نقض قانون هوای پاک به گروه خودروساز آلمانی فولکس‌واگن صادر نمود. دیزل‌گیت فولکس‌واگن نمونه‌ای از کاهش و تضعیف پایداری شرکت‌ها به دلیل نبود کنترل داخلی برای رعایت قوانین زیست‌محیطی است (تان و همکاران⁵²، 2020).

کمیته سازمان‌های حامی کمیسیون تردوی (کوزو)⁵³ مجموعه‌ای از مطالعات را در مورد چگونگی پیاده‌سازی سیستم‌های کنترل داخلی اثربخش آماده کرد. این سازمان از استفاده از مدیریت ریسک سازمانی، رویکردی سیستماتیک و جهانی برای تعیین راهبرد‌ها و ارزیابی ریسک‌ها در محیط شرکت حمایت می‌کند. کوزو در خصوص پایداری، بیانیه‌ای با عنوان «ابهام‌زدایی از ریسک پایداری: ادغام نتیجه سه‌گانه در سیستم مدیریت ریسک سازمانی» صادر نمود. مفهوم این است که شرکت‌ها باید پایداری را به‌عنوان بخشی از فرآیند برنامه‌ریزی مدیریت ریسک سازمانی و اهداف پایداری باید به‌عنوان بخشی از تعیین هدف و فرآیند حسابرسی گنجانده شود. این سازمان با بحث در مورد اینکه چگونه اهداف پایداری به شرکت ارزش می‌افزایند (با افزودن ارزش نامشهود که توسط ذینفعان و سهامداران درک می‌شود) شروع می‌شود. این مقدار نامشهود به‌عنوان نتیجه‌ سه‌گانه نامیده می‌شود که در بخش قبل به آن اشاره شد. مدیریت ریسک سازمانی فرآیندی هشت مرحله‌ای شامل ارزیابی محیط داخلی، تعیین هدف، شناسایی ریسک، ارزیابی ریسک، مقابله با ریسک، فعالیت‌های کنترلی، اطلاعات و ارتباطات و نظارت است. بیانیه کوزو فرآیند مدیریت ریسک سازمانی را در این هشت مرحله معرفی می‌کند و چگونگی ادغام پایداری و اهداف اجتماعی را در فرآیند مدیریت ریسک سازمانی توضیح می‌دهد. در این بخش خلاصه‌ای از بیانیه کوزو و پژوهش کینکلا⁵⁴ (2014) ارائه می‌شود:

مرحله اول: محیط داخلی

اولین گام در فرآیند مدیریت ریسک سازمانی، بررسی محیط داخلی شرکت، درک نقاط قوت و ضعف منابع فعلی شرکت است. هنگامی که درک محیط داخلی به دست آمد، شرکت می‌تواند تحمل ریسک و ریسک‌پذیری را شناسایی کند و به طور خاص به فرصت‌ها و ریسک‌های مرتبط با اهداف اجتماعی و پایداری نگاه کند. تحمل ریسک و ریسک‌پذیری توسط هیئت‌مدیره شرکت تعیین می‌شود. مدیران اجرایی باید ریسک‌پذیری‌هایی را که توسط هیئت‌مدیره تعیین می‌شود، درک کنند و هنگام درگیر شدن در عملیات روزمره شرکت، باید به این ریسک‌ها پایبند باشند.

محیط داخلی، منعکس‌کننده لحن شرکت و نحوه در نظر گرفتن مدیریت ریسک است. این موضوع زمینه را برای آنچه در ریسک‌پذیری شرکت و همچنین فعالیت‌ها و تصمیم‌های مرتبط تعریف شده است، تعیین می‌کند. ملاحظات محیط داخلی نباید صرفاً خلاصه‌ای از وضعیت موجود باشد. بلکه فرصتی برای همسوسازی و هدایت فعالانه شرکت است. محیط داخلی باید تحقق چشم‌انداز رهبری و آرمان‌های راهبردی باشد.

مرحله دوم: تعیین هدف

مرحله دوم مدیریت ریسک سازمانی تعیین هدف است. تعیین هدف برای اندازه‌گیری نتایج مطلوب، از جمله نتایج حسابرسی اجتماعی و پایداری، ضروری است. تعیین هدف باید با ملاحظاتی که در گام اول تعیین شده است، تبیین شود. بیانیه به جزئیات دقیقی از بخش تعیین هدف مدیریت ریسک سازمانی اشاره نمی‌کند.

همه برنامه‌های مدیریت ریسک سازمانی باید بر اساس اهداف سازمانی، به‌عنوان پس‌زمینه ملاحظات ریسک و فعالیت‌های مدیریتی شروع شوند. این با در نظر گرفتن اهداف پایداری تغییر نمی‌کند. گنجاندن ملاحظات پایداری، دامنه ریسک‌های احتمالی را که می‌تواند بر اهداف سازمانی تأثیر بگذارد، گسترش می‌دهد. همچنین می‌تواند برای همسو کردن مواجهه‌های احتمالی با ریسک‌پذیری و برجسته کردن ریسک‌های مرتبط با راهبرد‌ها مفید باشد.

مرحله سوم: شناسایی ریسک

شناسایی ریسک سومین مرحله از چرخه مدیریت ریسک سازمانی است. شناسایی ریسک، فرآیند انتخاب ریسک‌هایی است که بیشترین تأثیر را بر سیستم عملیاتی دارند. با این کار ‌می‌توان شرکت را مطالعه کرد و مورد بررسی قرار داد. بیانیه پیشنهاد می‌کند تمام ریسک‌هایی که در گذشته توسط شرکت مورد تجزیه‌وتحلیل قرارگرفته‌اند، باید با دیدگاهی خاص نسبت به تأثیر اجرای اهداف اجتماعی و پایداری، موردبازنگری قرار گیرند. تجزیه‌وتحلیل اینکه آیا گام‌های اضافی موردنیاز در فرآیند کلی برای دستیابی به اهداف اجتماعی و پایداری، ریسک بیشتری ایجاد می‌کند یا خیر، مهم است. در این مرحله می‌توان جایگزین‌های فرآیندها و روش‌های مختلف برای دستیابی به اهداف اجتماعی و پایداری را بررسی کرد.

هنگام در نظر گرفتن شناسایی ریسک به‌عنوان یک کل واحد، پایداری باید در درجه اول اهمیت قرار گیرد. به‌ویژه هنگام مقایسه ریسک‌ها و فرصت‌های پایداری در برابر طیف کامل ریسک‌ها و مشخصات خاص شرکت. در این سطح، پایداری می‌تواند تأثیر بالاتری داشته باشد که به دنبال آن، نحوه ارزیابی ریسک‌ها و فرصت‌ها مشخص می‌شود.

شرکت‌ها باید همه ریسک‌ها را در رابطه با مسائل احتمالی پایداری، اینکه چگونه این مسائل پایداری ممکن است بر سایر ریسک‌های موجود در شرکت تأثیر بگذارد، ارزیابی کنند. شناسایی ریسک باید یک فرآیند سیستماتیک برای تعیین اهمیت و اولویت باشد و پایداری باید در سطوح اندازه‌گیری ریسک و تأثیر گنجانده شود. ایده این است که با قرار دادن هرچه بیشتر اطلاعات در مورد اهداف اجتماعی و پایداری، فرآیند اندازه‌گیری را تا حد امکان مفید کنیم.

مرحله چهارم: ارزیابی ریسک

پس از تکمیل شناسایی ریسک، شرکت باید به دنبال ارزیابی احتمال و تأثیر ریسک بر فرآیند کلی باشد. این مرحله ارزیابی ریسک است. ارزیابی ریسک مستلزم بررسی ریسک‌های شناسایی‌شده در بررسی قبلی و تعیین احتمال رخداد ریسک و تأثیر ریسک در صورت رخداد آن است.

اتصال اهداف اجتماعی و پایداری با ریسک‌های مرتبط ضروری است؛ زیرا اهمیت ریسک‌ها مشخص می‌شود. اتصال ریسک‌ها به سایر اهداف و ریسک‌های عملیاتی می‌تواند برای فرآیند کلی مفید باشند. اندازه‌گیری دقیق تأثیر یک ریسک بر طرح‌های پایداری برای شرکت‌ها می‌تواند دشوار باشد. به‌عنوان‌مثال، شرکتی که با جامعه‌ یا کارکنانش رفتار ضعیفی دارد، می‌تواند خود را در معرض ریسک‌های عملیاتی، مالی و اعتباری قرار دهد.

ارزیابی کامل ریسک، آثار گسترده ریسک‌های شناسایی شده را به‌عنوان یک نشانه اضافی از اهمیت در نظر می‌گیرد. ازآنجایی‌که نگرانی‌های پایداری فراتر از آثار مالی است، بهتر است شرکت‌ها آثار جهت‌دار را نیز ارزیابی کنند. این‌ها ممکن است شامل اقدامات یا فعالیت‌های تأثیر نهایی باشد که خود را به‌عنوان یک رویداد مجزا نشان نمی‌دهند؛ مانند نادیده گرفتن یک گروه از ذینفعان در حال ظهور و ریسک این که آن دسته از ذینفعان، بر احساسات مصرف‌کننده و درنهایت ارزش برند تأثیر بگذارند.

مرحله پنجم: مقابله با ریسک

هنگامی که ریسک شناسایی شد و ارزیابی ریسک با درک احتمال رخداد و احتمال آسیب بررسی شد، راهبرد مقابله با ریسک باید توسط مدیریت تدوین شود. مقابله با ریسک، تجزیه‌وتحلیل راه‌حل‌های احتمالی برای مشکلاتی است که ممکن است توسط ریسک ایجاد شود. مقابله با ریسک باید مسائل اجتماعی و پایداری را در نظر بگیرد. در نظر گرفتن تأثیر اهداف اجتماعی و پایداری می‌تواند برای تصمیم‌گیری در مورد ماهیت و اهمیت این مرحله مهم باشد. راه‌حل‌های اجتماعی مسئولیت‌پذیرانه ممکن است بیشترین سود را در بلندمدت داشته باشند. حتی اگر هزینه اولیه برای شرکت بیشتر باشد. انتخاب رویه‌های مناسب مقابله نیز می‌تواند برای درک عمومی از شرکت مهم باشد. مدیریت بحران برای ذینفعان شرکت مهم است و می‌تواند آثار مثبتی بر نحوه نگاه بازار به سازمان داشته باشد.

مرحله ششم: فعالیت‌های کنترلی

ششمین مرحله از فرآیند مدیریت ریسک سازمانی، ایجاد فعالیت‌های کنترلی است. ایجاد کنترل‌های داخلی اثربخش، تلاشی مشترک بین هیئت‌مدیره و مدیران اجرایی است. کنترل‌ها باید به‌عنوان شاخص موفقیت فرآیندها ایجاد شوند. علاوه بر این، مطالعه نتایج کنترل‌ها می‌تواند ظهور تهدیدهای بااهمیت احتمالی را هشدار دهند.

فعالیت‌های کنترلی نباید در خلأ تعریف شوند. هنگامی که کنترل‌های داخلی شناسایی و اجرا می‌شوند، برای اطمینان از اثربخشی کارکرد آنها، نیاز به اندازه‌گیری، نظارت و ارزیابی مستمر دارند. فرآیند حسابرسی داخلی، قبل از تعیین اهداف اجتماعی و پایداری، باید برای افزودن کنترل‌‌های مرتبط با فرآیند اجتماعی و پایداری، موردبازنگری و تجدیدنظر قرار گیرد. این ارزیابی مجدد باید فرآیند کلی کنترل را قوی‌تر کند. واحد حسابرسی داخلی و سایر واحدهای نظارتی و کنترلی در شرکت، می‌توانند حسابرسی را برای ارزیابی اثربخشی شیوه‌های پایداری، شیوه‌نامه‌های ارتباطی و غیره انجام دهند. این حسابرسی‌ها، شرکت را توانمند می‌کند تا تجزیه‌وتحلیل مستقلی از طراحی و اثربخشی عملیاتی طرح‌های پایداری به دست آورد.

مرحله هفتم: اطلاعات و ارتباطات

هنگامی که فرآیندهای مذکور به پایان رسیدند، نتایج باید به تصمیم‌گیرندگان مناسب در سازمان اطلاع داده شود. ارتباط لازم است تا اجرای به موقع تغییرات انجام شود. اطلاعات و ارتباطات، عواملی ضروری برای مدیریت ریسک‌ها و فرصت‌ها هستند.

نتیجه سه‌گانه با مدیریت شهرت شرکت مرتبط است. پاسخگویی هیئت‌مدیره و مدیران اجرایی شرکت در مورد مسائل پایداری از طریق نتیجه سه‌گانه، برای ذینفعان شرکت مهم است. ذینفعان، جامعه را تشکیل می‌دهند و پاسخگویی در مورد تلفیق شیوه‌های پایداری، برای ذینفعان مهم است. ذینفعان در اکوسیستم پایداری از شرکت‌ها انتظار دارند که نه‌تنها موفقیت‌های خود، بلکه شکست‌ها یا زمینه‌های بهبود را نیز به اشتراک بگذارند. این انتظار، ریسک شهرت را در کوتاه‌مدت ایجاد می‌کند. بااین‌حال مزایای این ریسک در بلندمدت غلبه می‌کند. این مزایا عبارت‌اند از: اندازه‌گیری بهتر نتیجه سه‌گانه، اعتماد بیشتر ذینفعان، بهبود مدیریت ریسک و افزایش کارایی عملیاتی.

کوزو به شرکت‌ها در مورد مزایای شناسایی شاخص‌های کلیدی عملکرد⁵⁵، به‌عنوان بخشی از فرآیند ارزیابی کلی ریسک، توصیه کرده است. کوزو راهنمایی در مورداستفاده از شاخص‌های کلیدی عملکرد را به‌عنوان مبنایی برای ارزیابی ریسک و اهداف راهبردی ارائه کرده است. شاخص‌های کلیدی عملکرد، عوامل ضروری در ارزیابی عملکرد عملیاتی هستند. بسیاری از مزایای آن، از فرآیندهای داخلی و کنترل‌هایی که شرکت‌ها برای کمک به جمع‌آوری، ذخیره و تجزیه‌وتحلیل شاخص‌های کلیدی عملکرد مالی و غیرمالی به کار می‌گیرند، به دست می‌آیند. برای مثال به دست آوردن داده‌های باکیفیت در زمان واقعی در مورد موضوعاتی مانند انتشار گازهای گلخانه‌ای، مصرف آب و فعالیت‌های زنجیره تأمین می‌تواند به شرکت‌ها کمک کند تا قدرت تصمیم‌گیری را افزایش دهند و درعین‌حال ریسک‌ها را کاهش داده و فرصت‌ها را افزایش دهند.

شفافیت در عملیات یکی از مهم‌ترین مسائل شرکت‌ها است. ازآنجایی‌که اهداف پایداری و گزارشگری، به هنجار تبدیل شده است، ذینفعان از شرکت‌ها در مورد اهداف اجتماعی و پایداری و زمان‌بندی‌های مربوطه، پاسخگویی بیشتری مطالبه دارند. ذینفعان می‌خواهند اهداف اجتماعی و پایداری و سطح دستاوردهای به‌دست‌آمده را درک کنند تا تعهد کلی شرکت و هیئت‌مدیره را برای دستیابی به اهداف اجتماعی و پایداری تعیین کنند.

مرحله هشتم: نظارت

ماهیت واقعی حسابرسی اجتماعی، در بخش نظارت بر فرآیند مدیریت ریسک سازمانی گنجانده‌شده است. سازمان باید برای اطمینان از دستیابی به اهداف خود، ماندن در آستانه تحمل ریسک و جلب رضایت ذینفعان، دائماً فعالیت‌های پایداری را نظارت و ارزیابی کند. سؤالاتی که شرکت‌ها باید به‌عنوان بخشی از فعالیت‌های اندازه‌گیری، نظارت و ارزیابی از خود بپرسند عبارت‌اند از:

·       آیا فعالیت‌ها و فرآیندها با راهبرد شرکت همسو هستند؟

·       آیا آنها به‌گونه‌ای اجرا می‌شوند که شرکت را نسبت به دستیابی به اهداف راهبردی توانمند کند؟

·       آیا فعالیت‌ها از نظر آگاهی و درک ریسک، ارزش‌افزوده دارند؟

·       آیا آنها به‌اندازه کافی چابک هستند تا به تغییرات محیطی که در معرض ریسک بروز می‌کند پاسخ دهند؟

شرکت‌ها باید برای شفافیت در گزارشگری تلاش کنند و افشای کامل باید شامل حسابرسی اجتماعی و اهداف پایداری باشد. تقاضا برای شفافیت در برنامه‌های اجتماعی و پایداری توسط گروه‌های ذینفع، پایداری را بیش‌ازپیش برای توجه مهم می‌سازد. اهداف اجتماعی و پایداری را می‌توان باسیاست‌های موجود شرکت هماهنگ کرد. ادغام اهداف اجتماعی باسیاست‌های شرکت، گام مهمی برای ادغام کامل اهداف اجتماعی و پایداری در فرآیند کسب‌وکار است. به‌طورکلی، بیانیه کوزو شروع خوبی برای تجزیه‌وتحلیل و بحث در مورد گنجاندن اهداف اجتماعی و پایداری، در ساختار سیاست‌های راهبردی شرکت است. در آینده، کوزو می‌تواند با جزئیات بیشتری به فرآیند تعیین هدف بپردازد. اهداف باید طوری تعیین شوند که هم اهداف عملیاتی و هم اهداف اجتماعی و پایداری مرتبط را شامل شود و راهنمایی‌های بیشتر کوزو در این زمینه مفید خواهد بود (کینکلا، 2014).

گزارش کوزو در سال 1992 نقطه عطفی را برای قوانین سیستم کنترل‌های داخلی ایجاد کرد. این چارچوب فلسفه جدیدی را برای کنترل‌های داخلی معرفی کرد (از رویکرد هرمی به دیدگاه مکعبی، به سمت فراگیر شدن بیشتر قوانین). نقطه عطف ازاین‌جهت که آنها تحمیل نمی‌شوند، بلکه توسط کل سازمان پیشنهاد و به اشتراک گذاشته می‌شوند. این مدل در سال 2004 توسط چارچوب دومی به نام «گزارش مدیریت ریسک سازمانی کوزو» به‌روزرسانی شد که سیستم کنترل‌های داخلی را در فرآیند مدیریت ریسک، بیشتر نمایان کرد. در سال 2013 نسخه به‌روز شده‌ای از مدلی که ساختار، اجزا و عملکردهای آن از طریق قوانین بیان‌شده، توسط 17 اصل جدید تنظیم شد. درنهایت، در نسخه 2017، راهبرد و عملکرد یکپارچه‌سازی مدیریت ریسک سازمانی کوزو بر ریسک‌ها متمرکز شد و با زمینه نظارتی افشای مسئولیت اجتماعی ادغام شد (ترجمه و تلخیص بیانیه کوزو و کینکلا، 2014). چارچوب جدید به طراحی یک سیستم کنترل داخلی جدید برای بهبود عملکرد شرکت اختصاص داشت. این موضوع اهمیت ریسک‌ها را در فرآیند تعیین راهبرد و در هدایت عملکردها با در نظر گرفتن اهداف همه ذینفعان برجسته می‌کند.

مطابق با بیانیه کوزو (2017)، «امروزه ذینفعان بیشتر به دنبال شفافیت و مسئولیت‌پذیری بیشتر برای مدیریت آثار ریسک‌ها هستند و درعین‌حال توانایی رهبری برای متبلور کردن فرصت‌ها را نیز ارزیابی انتقادی می‌کنند». بر این اساس سیستم کنترل داخلی شرکت باید ساختار حاکمیتی را تغییر دهد و سازوکاری ایجاد کند که مسئولیت اجتماعی شرکتی ارتقا پیدا کند. این چارچوب به‌صراحت اشاره می‌کند که اهداف افشای غیرمالی را می‌توان در چارچوب کنترل داخلی سازمان ادغام کرد.

بنابراین شکی نیست که سیستم کنترل‌های داخلی، تأثیر مثبتی بر پایداری شرکت دارد؛ زیرا باعث افزایش اثربخشی و کارایی عملیات، اطمینان از رعایت قوانین و مقررات و افزایش قابلیت اطمینان گزارش‌ها و افشا می‌شود و به ذینفعان کمک می‌کند تا پایداری شرکت را ارزیابی کنند. در واقع این موضوع روشن می‌کند که سیستم کنترل‌های داخلی نیز، یک سیستم مدیریت ریسک است؛ بنابراین شرکت‌ها را توانمند می‌کند تا از فرصت‌ها استفاده کرده و برای ذینفعان ارزش تولید کنند (هرز و مونتریو⁵⁶، 2017).

در خصوص اطلاعات پایداری، سیستم کنترل‌های داخلی نقشی ضروری را به‌عنوان اطمینان دهنده خط اول، برای ذینفعان داخلی و خارجی ایفا می‌کند (گائو و همکاران⁵⁷، 2018). در همین زمینه کو و کی⁵⁸ (2020) رابطه بین کیفیت اطلاعات پایداری منتشره و ضعف‌های کنترل داخلی را تجزیه‌وتحلیل کردند. نتایج پژوهش آنها نشان داد شرکت‌هایی که کنترل‌های داخلی ضعیفی دارند، کیفیت اطلاعات پایداری آنها ضعیف‌تر است. در واقع این موضوع به این معنی است که کنترل‌های داخلی کافی و مناسب، موجب افزایش کیفیت اطلاعات پایداری شرکت می‌شوند.

پیاده‌سازی سیستم کنترل‌های داخلی اثربخش بر روی اطلاعات پایداری، می‌تواند مزایای زیادی از جمله افزایش کیفیت گزارشگری غیرمالی، قابلیت مقایسه و قابلیت اطمینان ایجاد کند؛ بنابراین سیستم کنترل‌های داخلی می‌تواند توسط سازمان‌ها، برای افزایش اطمینان و بهبود کیفیت افشای مسائل پایداری استفاده شود. به‌این‌ترتیب ارزش‌افزوده‌ چشمگیری برای تصمیم‌گیرندگان درون‌سازمانی و برون‌سازمانی دارد. علاوه بر این، کنترل‌های داخلی اثربخش، خطر تقلب را شناسایی می‌کند. این موضوع بر توسعه یکپارچه‌سازی حاکمیت اجتماعی و زیست‌محیطی تأثیر می‌گذارد. تحقق این امر، از حقوق و منافع مشروع ذینفعان محافظت می‌کند. از رفتارهای نادرستی که به شهرت سازمان آسیب می‌رساند، جلوگیری می‌کند. در نتیجه، تحقق موفقیت‌آمیز اهداف راهبردی عملکرد اجتماعی را ارتقا می‌دهد (هائو و همکاران⁵⁹، 2018).

گزارش کوزو (2017) بر طراحی یک سیستم کنترل داخلی جدید، برای گنجاندن مفهوم مسئولیت اجتماعی در اهداف کنترل داخلی سازمان تمرکز دارد. کنترل‌های داخلی کافی و مناسب می‌تواند به سازمان‌ها کمک کند تا ابعاد موفقیت پایدار را درک کنند؛ بنابراین عملکرد حاکمیت اجتماعی و زیست‌محیطی، می‌تواند نیروی محرکه برای بهبود کنترل‌های داخلی باشند.

کنترل‌های داخلی اثربخش، امکان شناسایی سریع مشکلات ناشی از بی‌احتیاطی شخصی، سهل‌انگاری، قضاوت نادرست یا دستورالعمل‌های نامشخص و همچنین نقض عمدی سیاست‌ها و رویه‌های داخلی (مانند اختلاس، نقض اعتماد و غیره) را فراهم می‌کنند. به‌این‌ترتیب، کنترل داخلی دارای ارزشی است که فراتر از اطلاعات دقیق حسابداری است؛ زیرا نه‌تنها قابلیت اطمینان گزارشگری مالی، بلکه گزارشگری غیرمالی را نیز افزایش می‌دهد و کارایی و اثربخشی عملیات را بهبود می‌بخشد (دانلسون و همکاران⁶⁰، 2017). نتایج پژوهش‌های پیشین نشان می‌دهد کنترل‌های داخلی اثربخش، نه‌تنها احتمال تقلب در گزارشگری مالی را کاهش می‌دهند، بلکه قابلیت اطمینان اطلاعات غیرمالی را نیز افزایش می‌دهند (هوانگ⁶¹، 2020). علاوه بر این، کنترل‌های داخلی اثربخش بر عملکرد آتی و عملکرد نوآورانه سازمان تأثیر مثبت دارد. مزایایی که کنترل‌های داخلی اثربخش برای سازمان به ارمغان می‌آورند، درنهایت به پایداری سازمان کمک می‌کنند. به همین دلیل است که بسیاری از کشورها از جمله ایالات‌متحده، از سازمان‌ها می‌خواهند که سیستم کنترل‌های داخلی خود را ارزیابی کرده و نقاط ضعف خود را افشا کنند و در جهت بهبود آن قدم بردارند (لین و همکاران⁶²، 2015).

نقش حسابرسان داخلی در تقویت گزارشگری پایداری

یکی از عناصر کلیدی حاکمیت شرکتی که می‌تواند به سازمان‌ها در دستیابی به پایداری کمک کند، حسابرسی داخلی است؛ زیرا هدف حسابرسی داخلی ارائه خدمات مشاوره‌ای و فعالیت‌های اطمینان‌بخش است که برای ارزش‌افزایی و کمک به سازمان، در انجام فرآیندهای تجاری طراحی شده است. اهداف آن با ارائه رویکردی سیستماتیک و منظم برای ارزیابی و بهبود اثربخشی فرآیندهای مدیریت ریسک، کنترل و حاکمیت طراحی‌شده است. واحد حسابرسی داخلی می‌تواند در زمینه شناسایی ریسک‌های پایداری و دستیابی به اهداف پایداری، به هیئت‌مدیره کمک کند (میرت⁶³، 2014).

بااین‌وجود، مطالعات کافی در مورد نقش حسابرسان داخلی در حمایت از مسیر سازمان به سمت پایداری وجود ندارد. انجمن حسابرسان داخلی آمریکا (2015) بیان می‌کند در زمینه جدید گزارشگری غیرمالی، حسابرسان داخلی باید نگاه گسترده‌ای در سراسر سیستم‌ها و فرآیندهای سازمان داشته باشند و در ارائه اطمینان نسبت به کیفیت اطلاعات موجود در گزارش‌های راهبردی و یکپارچه، نقشی اساسی ایفا کنند. طبق مطالعه انگلبرشت و همکاران⁶⁴ (2018)، حسابرسان داخلی با ارائه اطمینان در مورد یکپارچگی داده‌ها، بررسی ریسک‌ها و فرصت‌ها، ارزیابی کفایت حاکمیت و کنترل‌های ریسک و اطمینان از گزارش یکپارچه، کیفیت گزارش یکپارچه را بهبود می‌بخشند. سایر نویسندگان استدلال می‌کنند که افزایش میزان افشا در گزارش‌های پایداری، نیاز به خدمات مشاوره‌ای از سوی حسابرسان داخلی را افزایش می‌دهد (هولت⁶⁵، 2012؛ سو و مارتینوف⁶⁶، 2015).

در سناریوی جدید حاکمیت شرکتی، حسابرسی داخلی به‌عنوان سیستمی کمک‌کننده است که برای دستیابی به اهداف سازمانی و ایجاد ارزش برای ذینفعان، نقش خود را گسترش داده است. امروزه واحد حسابرسی داخلی بخش جدایی‌ناپذیر از ساختار حاکمیت شرکتی و کمیته حسابرسی (ناظر بر واحد حسابرسی داخلی) یکی از کمیته‌های اجباری هیئت‌مدیره است که با ارائه مشاوره در مورد مسائل مربوط به ریسک‌ها و کمک به تعریف سازوکار‌های حاکمیت کنترلی، به سازمان‌ها برای دستیابی به اهداف خود کمک می‌کند (لنز و هان⁶⁷، 2015).

حسابرسی داخلی، سازوکاری کنترلی است که به مدیران اجرایی و هیئت‌مدیره برای دستیابی به اهداف سازمان کمک می‌کند (دوبیجا⁶⁸، 2015؛ میرت، 2014). گسترش نقش حسابرسان داخلی، با تغییر در مقررات و افزایش پیچیدگی سازمانی مرتبط است. با تصویب قانون ساربنز آکسلی، حسابرسان داخلی تمرکز خود را از خدمات اطمینان‌بخشی سنتی مربوط به حسابرسی رعایت و حسابرسی مالی، به سمت ارزیابی ریسک و خدمات مشاوره‌ای سوق دادند (جونز و همکاران⁶⁹، 2017). حسابرسان داخلی در قامت یک مشاور، تلاش می‌کنند از طریق پشتیبانی فعال‌تر، برای فرآیندهای مدیریتی ارزش‌افزایی داشته باشند. در برخی کشورها نیز به سرعت در جهت مشارکت در مدیریت راهبردی حرکت می‌کنند (ارنست و یانگ⁷⁰، 2016).

با انتشار گزارش‌های غیرمالی، انتظار می‌رود حسابرسان داخلی کیفیت اطلاعات موجود در گزارش‌های پایداری و یکپارچه را تضمین کنند و طیف گسترده‌ای از فعالیت‌های اطمینان‌بخش را در فرآیند تولید اطلاعات گزارش‌شده (که به عناصر زیر اشاره دارد) ارائه دهند (پیج و اسپیرا⁷¹، 2016):

·       تهیه گزارش‌های غیرمالی

·       شناسایی خطرها، به ویژه خطرهای که مربوط به جنبه‌های عملیاتی و روابط با ذینفعان برون‌سازمانی است.

·       اهمیت اطلاعات غیرمالی

·       تعادل بین مختصر بودن و شفافیت

·       تبیین مدل کسب‌وکار سازمان گزارش شده در گزارش یکپارچه

در شرایطی که سازمان‌ها به جنبه‌های غیرمالی خود رسیدگی نمی‌کنند، علاقمند به اجتناب از آسیب به شهرت و کاهش اعتماد سهامداران هستند؛ بنابراین مدیران ارشد اجرایی از حسابرسان داخلی، تقاضای رسیدگی به عملکرد غیرمالی را دارند و می‌خواهند اعتبار گزارش‌های غیرمالی سازمان، توسط حسابرسان داخلی افزایش پیدا کند (آراس و کروسر⁷²، 2008). در این زمینه، هیئت‌مدیره تصمیم می‌گیرد این موضوع را به حسابرسان داخلی واگذار کند تا سازمان را در روند تغییرات مورد نیاز برای تهیه صورت‌های غیرمالی راهنمایی کند. به همین دلیل «وظیفه ایجاد تحول فرهنگ سازمانی به سمت پایداری» و ایجاد فرآیند تغییرات داخلی مورد نیاز برای تهیه گزارش پایداری، به عهده حسابرسان داخلی قرار گرفت. به‌عبارت‌دیگر، مقررات «مسئله پایداری را به اتاق هیئت‌مدیره کشانده است» و سپس هیئت‌مدیره، حسابرسان داخلی را برای اجرای فرآیند گزارشگری پایداری تأیید کرد؛ زیرا حسابرسان داخلی با عملکرد منحصربه‌فرد خود، می‌توانند به هیئت‌مدیره و مدیران اجرایی در این امر کمک کنند. لازم به ذکر است واحد حسابرسی داخلی به این دلیل انتخاب شد که کارکنان آن، دانش زیادی از فرآیندها و ساختار شرکت دارند و توانمندی تعامل با افراد با وظایف و شاخه‌های مختلف را دارا هستند (هولت، 2012).

انتخاب حسابرسان داخلی برای طراحی فرآیند گزارشگری پایداری، به قانون مربوط نیست. در واقع هیئت‌مدیره این افراد را به‌عنوان مسئولان اصلی تعریف می‌کند. نظرسنجی ارنست و یانگ (2013) نشان می‌دهد که مسئولیت طراحی و انتشار گزارش پایداری معمولاً بر عهده واحد حسابرسی داخلی است. ضمنا این واحد به‌عنوان «عامل اساسی داخلی» شناخته شد که فرآیند داخلی را به سمت گزارشگری پایداری، آغاز و مدیریت کرد؛ زیرا حساسیت‌ها و شایستگی‌های این واحد، موجب می‌شود تا به‌عنوان «تسهیل‌کننده» عمل کند. واحدی که می‌تواند نقش فنی و حمایتی را برای کمک به سازمان، در تهیه گزارش پایداری ایفا کند. از دیدگاه عملی، فرآیند اجرای گزارشگری پایداری که توسط حسابرسان داخلی هدایت می‌شوند، شامل فعالیت‌های اساسی زیر است (ماهزنا و یان⁷³، 2014):

·       شناسایی ذینفعان سازمان و ایجاد ماتریس اهمیت از طریق سازمان‌دهی چندین جلسه داخلی

·       ایجاد نقشه‌ای از ریسک‌های مرتبط با پایداری

·       نظارت بر فرآیندهای اختصاص داده شده به جمع‌آوری داده‌های غیرمالی

·       تغییرات در ساختارها و فرآیندهای حاکمیت شرکتی

اولین فعالیتی که توسط حسابرسان داخلی هدایت می‌شود، سازمان‌دهی جلسات داخلی برای ایجاد ماتریس اهمیت است. حسابرسان داخلی از مدیران ارشد بخش‌های مختلف سازمان، درخواست می‌کنند تا داده‌هایی را در مورد فرآیندهایی که بر آن تمرکز دارند، شناسایی و جمع‌آوری کنند. برای مثال، اینکه چه کسانی تحت تأثیر اقدامات آنها قرار می‌گیرند و آثار مرتبط با آن را برآورد کنند. حسابرسان داخلی در طی جلساتی که با مدیران ارشد هر بخش دارند، باید در قامت یک معلم ظاهر شوند و برای کسانی که ارتباط مسائل پایداری را درک نمی‌کنند، توضیحات شفاف ارائه کنند. هدف این است، آنچه سازمان واقعاً انجام می‌دهد در گزارش پایداری منعکس شود، نه تهیه گزارشی که صرفاً سازمان را تبلیغ کند.

دومین فعالیت مهم که توسط حسابرسان داخلی اداره می‌شود، نقشه‌برداری از مهم‌ترین ریسک‌های مرتبط با پایداری است (مواردی مانند ریسک‌های راهبردی، عملیاتی، مالی و رعایت، باید در فرآیند مدیریت ریسک سازمانی گنجانده شوند). حسابرسان داخلی، مدیران ارشد اجرایی را دعوت می‌کنند تا ریسک‌های احتمالی پایداری را شناسایی و بررسی کنند. تجزیه‌وتحلیل ریسک‌های مرتبط با پایداری، به جلسات متعدد نیاز دارد و باید به فعالیتی جدایی‌ناپذیر از راهبرد تجاری سازمان‌ها تبدیل شود.

یکی دیگر از فعالیت‌های مهم در میان وظایفی که به حسابرسان داخلی نسبت داده می‌شود، نظارت بر قابلیت اطمینان اطلاعات افشاشده در گزارش پایداری است. این موضوع، فعالیت بسیار سختی است که نیازمند رویه‌های جدید نظارتی برای جمع‌آوری، بسط و تجسم داده‌ها در خصوص فرآیندهای داخلی سازمان است.

درنهایت، حسابرسان داخلی قوانین رفتاری مبارزه با فساد را به همراه کمیته مدیریت ریسک موردبحث و بازنگری قرار می‌دهند. سازمان‌ها باید برای تقویت تعهد به اصولی که همه کارکنان سازمان موظف به رعایت آن هستند، اقدام به تهیه و تنظیم آئین‌نامه رفتاری ضد فساد نمایند. در این صورت از رعایت قوانین و مقررات ضد فساد، اطمینان معقولی حاصل می‌شود. توجه به این نکته مهم است که حسابرسان داخلی، کمیته مدیریت ریسک را در مورد تمام جنبه‌های رعایت و نظارت مورد نیاز در تهیه گزارش پایداری مطلع می‌کنند. علاوه بر این، حسابرسان داخلی برای ارائه پیشنهادهای فنی خود، به‌صورت دوره‌ای با کمیته مدیریت ریسک جلسه برگزار می‌کنند. سرانجام خروجی این جلسه‌ها توسط هیئت‌مدیره، موردبحث و تائید قرار می‌گیرد (استریت و همکاران⁷⁴، 2017).

حسابرسان داخلی، بازیگران اصلی در تهیه گزارش پایداری هستند. آنها به دلیل شناخت کافی از فرآیندهای واحد تجاری، با اطمینان بیشتر داده‌های مربوط را جمع‌آوری و بررسی می‌کنند. همچنین با پیشنهاد چگونگی شناسایی و گزارش اطلاعات غیرمالی مرتبط، نقش مشاوره‌ای خود را به خوبی ایفا ‌می‌کنند. اکثر ایده‌ها در مورد چگونگی اجرای فرآیند گزارشگری پایداری، توسط حسابرسان داخلی با رویکردی از پایین به بالا (به هیئت‌مدیره) پیشنهاد می‌شود.

پژوهش‌های پیشین، موضوعات مطرح شده را تصدیق می‌کنند. در این زمینه آنگ و همکاران⁷⁵ (2020) اعتقاد دارند که حاکمیت شرکتی رابطه مثبتی با گزارشگری پایداری دارد و حسابرسان داخلی نقش مهمی را با ارائه توصیه‌هایی در خصوص مدیریت ریسک مناسب (نقش مشاوره‌ای) و اطمینان از رعایت قوانین و مقررات مرتبط با پایداری (نقش اطمینان‌بخشی) ایفا می‌کنند.

در بنگلادش، قانون حفاظت از محیط زیست از سال 1995 اعمال می‌شود. این قانون، افشاهای مختلفی از جمله محدودیت در مورد وسایل نقلیه منتشرکننده دود مضر برای محیط زیست، محدودیت در ساخت و فروش اقلام مضر برای محیط زیست و افشای استفاده از مدیریت مواد خطرناک را پوشش می‌دهد. سودومنیک⁷⁶ (2015) معتقد است حسابرسان داخلی باید موضوعات ذکر شده و نیز دیگر مسائل اجتماعی، اقتصادی و زیست‌محیطی را در فرآیند گزارشگری پایداری لحاظ کنند. آنها باید به سازمان در دستیابی به عملکرد پایدار و گزارشگری پایداری کمک کنند. حسابرسان داخلی با ارائه خدمات اطمینان‌بخشی و مشاوره‌ای در زمینه حاکمیت اجتماعی، در تهیه گزارش پایداری نقش پررنگی دارند (خویریاح و همکاران⁷⁷، 2022)

حسابرسان داخلی، بسیاری از حوزه‌ها مانند اطمینان بخشی نسبت به سیستم کنترل‌های داخلی و ارائه خدمات مشاوره‌ای درباره مدیریت ریسک مناسب را پوشش می‌دهند (محمد و همکاران⁷⁸، 2012). خدمات حسابرسی داخلی اثربخش (اعم از فعالیت‌های اطمینان‌بخشی و مشاوره‌ای)، با شناسایی و گزارش سیستم‌های مختلف مدیریت ریسک و نیز شناسایی حوزه‌های مشکل‌آفرین، در تصمیم‌گیری راهبردی مدیران ارشد اجرایی تأثیرگذار است (کاپور و بروزتی⁷⁹، 2012).

بررسی پژوهش‌های پیشین نشان می‌دهد که خدمات اطمینان‌بخشی و مشاوره‌ای حسابرسان داخلی، می‌تواند بر تهیه و تنظیم گزارش پایداری تأثیر بگذارد؛ زیرا به پیشرفت و تحول سازمان کمک بسزایی می‌کند. یافته‌های پژوهش سودومینیک (2015) نشان می‌دهد مدیران ارشد اجرایی و اعضای کمیته حسابرسی، از حسابرسان داخلی درخواست می‌کنند تا با ارائه خدمات اطمینان‌بخشی و مشاوره‌ای، در تهیه گزارش پایداری کمک کنند. این بدان معناست که حسابرسان داخلی می‌توانند با ارائه خدمات اطمینان‌بخش در خصوص رعایت قوانین و مقررات مرتبط با پایداری و نیز انواع توصیه‌های به‌هنگام، در تهیه گزارش پایداری به هیئت‌مدیره کمک کنند (بانانوکا⁸⁰، 2018؛ انگلبرشت و همکاران، 2018).

موضوعات مطرح شده نشان می‌دهند حسابرسان داخلی می‌توانند ریسک‌های احتمالی پایداری را ارزیابی کنند. همچنین قابلیت اطمینان و اعتبار گزارش‌های سازمانی تولید شده توسط سیستم‌های حسابداری را ارزیابی کرده و در مورد اطلاعاتی که می‌تواند در گزارش پایداری گنجانده شود، پیشنهادهای خود را ارائه می‌دهند. حسابرسان داخلی با تلاش برای به حداقل رساندن تقلب، به تهیه گزارش پایداری با کیفیت بالا کمک می‌کنند. ازآنجایی‌که حسابرسان داخلی کارکنان سازمان هستند، از دانش کافی در مورد عملیات تجاری سازمان برخوردارند و به همین دلیل می‌توانند به اشکال مختلف، خدمات اطمینان‌بخشی و مشاوره‌ای را در فرآیند تهیه گزارش پایداری ارائه دهند. تحقق این امر می‌تواند عملکرد پایدار سازمان را تضمین کند (العذابی و همکاران⁸¹، 2023).

 

نتیجه‌گیری

سازمان‌ها برای شفافیت در گزارشگری تلاش می‌کنند و افشای کامل، باید شامل حسابرسی اجتماعی و اهداف پایداری باشد. تقاضا برای شفافیت در خصوص مسائل اجتماعی و پایداری توسط گروه‌های ذینفع، پایداری را بیش‌ازپیش مورد توجه قرار داده است. ادغام اهداف اجتماعی و پایداری با سیاست‌های سازمان، گام مهمی برای تحقق اهداف اجتماعی و پایداری در فرآیند کسب‌و‌کار است. شناسایی، درک و اجرای یک راهبرد تجاری که پایداری را به درستی ادغام می‌کند، ناگزیر سازمان را به سمت ایجاد و حفظ ارزش در کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت سوق می‌دهد.

کمبود منابع اولیه و استفاده ناصحیح از آن، تخریب محیط زیست به دست بشر، نگرانی‌های عمومی در مورد وضعیت آب‌وهوایی، جنبش‌های عدالت اجتماعی رو به رشد و چشم‌انداز خطر پویا و بی‌ثبات، سازمان‌ها را با ریسک‌های متعددی مواجه کرده است. این موضوع، مدیریت اثربخش ریسک‌ها و فرصت‌های پایداری را به چالش کشیده است. سازمان‌ها برای واکنش به این چالش‌ها و تحقق کامل اهداف پایداری، باید سیستم کنترل‌های داخلی خود را توسعه دهند. این امر ایجاب می‌کند که سازمان‌ها، سیستم کنترل‌های داخلی خود را مبتنی بر اهداف پایداری طراحی کنند. هر چیزی غیر از این، سازمان را از بازار رقابت خارج و درنهایت ادامه حیات آن را تهدید می‌کند.

استنباط از مبانی نظری این است که سیستم کنترل‌های داخلی، آثار مثبتی بر پایداری سازمان دارد؛ زیرا باعث افزایش اثربخشی و کارایی عملیات، اطمینان از رعایت قوانین و مقررات و افزایش قابلیت اطمینان گزارش‌ها و افشا می‌شود و به ذینفعان کمک می‌کند تا پایداری سازمان را ارزیابی کنند. علاوه بر این، کنترل‌های داخلی اثربخش، ریسک‌های تقلب را شناسایی می‌کنند و مانع از بروز چنین رخدادی می‌شوند. این موضوع بر توسعه یکپارچه‌سازی حاکمیت اجتماعی و زیست‌محیطی تأثیر می‌گذارد. تحقق این امر، از حقوق و منافع مشروع ذینفعان محافظت می‌کند و از رفتارهای نادرستی که به شهرت سازمان آسیب می‌رساند، جلوگیری می‌کند و باعث تقویت پایداری سازمان می‌شود.

بر اساس پژوهش‌های پیشین، نتیجه‌گیری می‌شود که پیاده‌سازی سیستم کنترل‌های داخلی اثربخش، می‌تواند مزایای زیادی از جمله افزایش کیفیت گزارشگری پایداری، قابلیت مقایسه و قابلیت اطمینان ایجاد کند؛ بنابراین، سیستم کنترل‌های داخلی می‌تواند توسط سازمان‌ها، برای بهبود اطمینان و افزایش کیفیت افشای اطلاعات پایداری استفاده شود. به‌این‌ترتیب ارزش‌افزوده‌ چشمگیری برای تصمیم‌گیرندگان درون‌سازمانی و برون‌سازمانی ایجاد می‌شود.

همچنین رویکردهای کل‌نگر موجود در چارچوب‌های کنترل داخلی و مدیریت ریسک سازمانی کوزو را می‌توان برای سرمایه زیربنایی تفکر یکپارچه و گزارشگری پایداری اعمال کرد. این موضوع می‌تواند به سازمان کمک کند تا رویکردی یکپارچه‌تر را در حاکمیت، راهبرد، عملیات و مدیریت ریسک خود بگنجاند. چارچوب گزارشگری یکپارچه و پایداری، جهت پیشرفت و ایجاد ارزش را مشخص می‌کند.

حاکمیت شرکتی قوی، گزارشگری صحیح و اطمینان‌بخشی مستقل و واقع‌بینانه، همگی برای یک سازمان مدرن که تفکر یکپارچه را به کار می‌گیرد، موضوعی مهم و اساسی است. مأموریت واحد حسابرسی داخلی، همان‌طور که در چارچوب بین‌المللی اجرای حرفه‌ای حسابرسی داخلی انجمن حسابرسان داخلی آمریکا بیان‌شده است، جنبه‌های اساسی پایداری را در بر می‌گیرد: «ارتقا و حفاظت از ارزش‌های سازمان، با ارائه خدمات اطمینان بخشی، مشاوره و بینش ریسک محور».

نقش حسابرسان داخلی به‌عنوان اطمینان مستقل و درعین‌حال درون‌سازمانی، فرصتی منحصربه‌فرد برای ارتباط با تمام بخش‌های سازمان، از جمله بخش‌های غیرمالی را فراهم می‌کند. این امر سبب می‌شود تا اطمینان خاطر از ارتباط و دقت داده‌های مورداستفاده در گزارش پایداری فراهم شود.

بر اساس مبانی نظری و پژوهش‌های پیشین نتیجه‌گیری می‌شود که حسابرسان داخلی، نقشی اساسی در تهیه گزارش پایداری بر عهده‌دارند. آنها به دلیل شناخت بیشتری که از فرآیندهای تجاری سازمان دارند، با اطمینان بیشتری داده‌های مربوط را جمع‌آوری و تجزیه‌وتحلیل می‌کنند. همچنین با پیشنهاد در خصوص چگونگی شناسایی و گزارش اطلاعات غیرمالی مرتبط، نقش مشاوره‌ای خود را به خوبی ایفا ‌می‌کنند. بیشتر ایده‌ها در مورد چگونگی اجرای فرآیند گزارشگری پایداری، توسط حسابرسان داخلی با رویکردی از پایین به بالا (به هیئت‌مدیره) پیشنهاد می‌شوند. حسابرسان داخلی با منابع مناسب و کافی می‌توانند حمایت‌های ارزشمندی برای کمک به ادغام پایداری، در عملکرد سازمانی داشته باشند و به‌عنوان کاتالیزوری برای نوآوری و تغییر عمل کنند. خلاصه این موارد عبارت‌اند از:

·       کمک به سازمان برای آماده شدن در خصوص افشای اطلاعات غیرمالی قابل‌اعتماد و دقیق، از طریق مشاوره و ارائه اطمینان در مورد محتوا؛ طراحی و اجرای ساختارها، سیستم‌ها و فرآیندهای مناسب برای برنامه‌ریزی راهبردی و عملیاتی؛ تعیین هدف؛ جمع‌آوری و اعتبارسنجی داده‌ها؛ تصمیم‌گیری و گزارش

·       بررسی رعایت استانداردها و فرآیندها، برای جمع‌آوری و اعتبارسنجی داده‌ها، برای استفاده سازمان در گزارشگری درون‌سازمانی و برون‌سازمانی

·       ارائه اطمینان بخشی مستقل از طریق حسابرسی و ارزیابی صحت داده‌های مالی و غیرمالی

·       مشاوره در مورد ایجاد فرآیندهای اندازه‌گیری و ارزیابی؛ تعریف اهمیت و فهرست‌بندی شاخص‌های کلیدی عملکرد؛ معرفی روش‌ها، دستورالعمل‌ها و ابزارهای گزارشگری (اعم از درون‌سازمانی و برون‌سازمانی)

·       بررسی فرآیندهای گزارشگری و پیشنهاد بهبود فرآیند، بر اساس ارزیابی‌های تجاری و اطلاعات مالی و غیرمالی که باید در گزارش‌های درون‌سازمانی و برون‌سازمانی موجود باشد.

·       ارزیابی اینکه آیا ریسک‌های مرتبط با عملکرد سازمانی پایدار، در نظر گرفته شده و مورد توجه قرار می‌گیرند (ریسک‌هایی که ممکن است بر ارزیابی و حمایت ذینفعان و ایجاد ارزش تأثیر بگذارد).

ازآنجایی‌که گزارشگری پایداری به طور فزاینده‌ای رایج می‌شود، باید با همان دقت گزارشگری مالی برخورد شود. سازمان‌ها باید بدانند که گزارشگری پایداری بر اساس یک سیستم راهبردی از کنترل‌های داخلی ساخته شود و نحوه ارتباط تلاش‌های پایداری سازمان، امور مالی سازمان و ایجاد ارزش را به‌طور دقیق منعکس کند. حسابرسان داخلی نقش مهمی در حرکت سازمان به سمت پایداری ایفا می‌کنند. آنها می‌توانند با کمک به شناسایی و ایجاد محیط کنترلی پایبند به حاکمیت اجتماعی و زیست‌محیطی، در نقش مشاور هیئت‌مدیره ارزش‌افزایی کنند. همچنین می‌توانند با اطمینان‌بخشی مستقل و واقع‌بینانه از اثربخشی کنترل‌های ریسک پایداری، اطمینان لازم را به سازمان ارائه دهند.

 

منابع

اخترشناس، داریوش؛ خدامی‌پور، احمد؛ پورحیدری، امید. (1399). تدوین مدل عوامل مؤثر بر پایداری شرکتی در ایران، 16 (65)، 201 - 175.

حساس‌یگانه، یحیی؛ باباجانی، جعفر؛ تقوی‌فرد، محمدتقی؛ آرین‌پور، آرش. (1397). تحلیل عملکرد پایدار زیست محیطی و تأثیر آن بر هزینه سرمایه شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، حسابداری ارزشی و رفتاری، 3 (5)، 39 - 1.

فخاری، حسین؛ ملکیان، اسفندیار؛ جفائی‌رهنی، منیر. (1396). تبیین و رتبه بندی مؤلفه ها و شاخص‌های گزارشگری زیست محیطی، اجتماعی و راهبری شرکتی به روش تحلیل سلسله مراتبی در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار، حسابداری ارزشی و رفتاری، 2(4)، 187 - 153.

Abernathy, J., Stefaniak, C., Wilkins, A., & Olson, J. (2017). Literature review and research opportunities on credibility of corporate social responsibility reporting. American Journal of Business, 32, 24-41. doi: 10.1108/ajb-04-2016-0013

Alazzabi, W. Y. E., Mustafa, H., & Karage, A. I. (2023). Risk management, top management support, internal audit activities and fraud mitigation. Journal of Financial Crime, 30(2), 569-582. https://doi.org/10.1108/JFC-11-2019-0147

Alshbili, I., Elamer, A. A., & Moustafa, M. W. (2021). Social and environmental reporting, sustainable development and institutional voids: Evidence from a developing country. Corporate Social Responsibility and Environmental Management, 28(2), 881–895.

Amin, A., Ali, R., Rehman, R., & Elamer, A. A. (2022). Gender diversity in the board room and sustainable growth rate: The moderating role of family ownership. Journal of Sustainable Finance & Investment, 1–23. https://doi.org/10.1080/ 20430795.2022.2138695

Ann. Financ. Econ. 2015, 10, 1550012.

Aras, G., & Crowther, D. (2008). Corporate sustainability reporting: A study in disingenuity? Journal of Business Ethics, 87(1), 279–288.

Azizul Islam, M., & Deegan, C. (2008). Motivations for an organisation within a developing country to report social responsibility information: Evidence from Bangladesh. Accounting, Auditing & Accountability Journal, 21(6), 850-874. https://doi.org/10.1108/09513570810893272

Bananuka, J. (2018). Internal audit function, audit committee effectiveness and accountability in the Ugandan statutory corporations. Journal of Financial Reporting and Accounting, 16(1), 138-157. https://doi.org/10.1108/JFRA-07- 2016-0062

Bebbington, J., & Larrinaga, C. (2014). Accounting and sustainable development: An exploration. Accounting, Organizations and Society, 39(6), 395–413. https://doi.org/ 10.1016/j.aos.2014.01.003

Bhasin, S. (2012). An appropriate change strategy for lean success. Management Decision.

Boulhaga, M., Bouri, A., Elamer, A. A., & Ibrahim, B. A. (2023). Environmental, social and governance ratings and firm performance: The moderating role of internal control quality. Corporate Social Responsibility and Environmental Management, 30(1), 134–145.

Cho, C.H., Laine, M., Roberts, R.W. and Rodrigue, M. (2015), “Organized hypocrisy, organizational

Christensen, D. M. (2015). Corporate Accountability Reporting and High-Profile Misconduct. The Accounting Review, Vol. 91, No. 2, Pp. 377- 399.

Committee of Sponsoring Organizations (CoSO). (2017). Enterprise risk management integrating with strategy and performance. https:// www.coso.org/Documents/2017-COSO-ERM-Integrating-with- Strategy-and-Performance-Executive-Summary.pdf

Cooper, S. M., & Owen, D. L. (2007). Corporate social reporting and stakeholder accountability: The missing link. Accounting, Organizations and Society, 32(7), 649–667. https://doi.org/10.1016/j.aos.2007.02.001

COSO White Paper. (2013). Defining sustainability risk. Ernst and Young LLP.

COSO, Internal Control—Integrated Framework. Committee of Sponsoring Organizations of the Treadeway Commission. 2013. Available online: https://www.coso.org/Pages/ic.aspx (accessed on 3 October 2020).

De Villiers, C. and Sharma, U. (2020), “A critical reflection on the future of financial, intellectual capital,

Deloitte, February, 2012, "Integrated Reporting Nevigating your way to a truly Integrated Report"

Dobija, D. (2015). Exploring audit committee practices: Oversight of financial reporting and external auditors in Poland. Journal of Management and Governance, 19, 113–143.

Donelson, D.C.; Ege, M.S.; McInnis, J.M. Internal control weaknesses and financial reporting fraud. Audit. J. Pract. Theory 2017, 36, 45–69.

Economies, Vol. 11 No. 2, pp. 149-175.

Else, T., Choudhary, S., & Genovese, A. (2022). Uncovering sustainability storylines from dairy supply chain discourse. Journal of Business Research, 142, 858–874. https://doi. org/10.1016/j.jbusres.2021.12.023

Engelbrecht, L., Yasseen, Y., & Omarjee, I. (2018). The role of the internal audit function in integrated reporting: a developing economy perspective. Meditari Accountancy Research, 26(4), 657-674. https://doi.org/10.1108/MEDAR-10-2017-0226

Ernst and Young. (2013). Six growing trends in corporate sustainability.

façades, and sustainability reporting”, Accounting, Organizations and Society, Vol. 40, pp. 78-94.

FSB 2020 The Implications of Climate Change for Financial Stability (Basel: Financial Stability Board). Retrieved from: https://www.fsb.org/wp-content/uploads/P231120.pdf

Gao, X., Jia, Y., & Li, S. (2018). Does mandatory disclosure of internal control weaknesses affect corporate financing decisions? Journal of Accounting, Auditing & Finance, 35(3), 581–606. https://doi.org/10. 1177/0148558X18772244

Hahn, R., & Kühnen, M. (2013). Determinants of sustainability reporting: a review of results, trends, theory, and opportunities in an expanding field of research. Journal of Cleaner Production, 59, 5-21. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2013.07.005

Hao, D. Y., Qi, G. Y., & Wang, J. (2018). Corporate social responsibility, internal controls, and stock price crash risk: The Chinese stock market. Sustainability, 10(5), 1697. https://doi.org/10.3390/su10051675

Haugh, H.M. and Talwar, A. (2010), “How do corporations embed sustainability across the organization?”, Academy of Management Learning & Education, Vol. 9 No. 3, pp. 384-396.

Herz, R., & Monterio, B. (2017). COSO framework and sustainability. https://www.imanet.org/insights-and-trends/external-reporting-anddisclosure-management/coso-framework

Herzig, C. and S. Schaltegger. (2016). Corporate Sustainability Reporting: An Overview. Sustainability Accounting and Reporting, Available at: https://link.springer.com/book/10. 1007/978-1-4020-4974-3. [Online][12 June 2017].

Higgins, C., Tang, S., & Stubbs, W. (2020). On managing hypocrisy: The transparency of sustainability reports. Journal of Business Research, 114, 395–407. https://doi.org/ 10.1016/j.jbusres.2019.08.041

Holt, T. P. (2012). The effects of internal audit role and reporting relationships on investor perceptions of disclosure credibility. Managerial Auditing Journal, 27(9), 878–898.

Huang, R.; Huang, Y. Does internal control contribute to a firm’s green information disclosure? Evidence from China. Sustainability 2020, 12, 3197.

Hummel, K., & Schlick, C. (2016). The relationship between sustainability performance and sustainability disclosure – Reconciling voluntary disclosure theory and legitimacy theory. Journal of Accounting and Public Policy, 35(5), 455-476.https://doi.org/10.1016/j.jaccpubpol.2016.06.001

Institute of Internal Auditors (IIA).2022. Embedding ESG and sustainability considerations into the Three Lines Model 5

Institute of Internal Auditors (IIA). 2017. International standards for the professional practice of internal auditing (standards).

Jones, K., Baskerville, R. L., Sriram, R. S., & Balasubramaniam, Ramesh (2017). The impact of legislation on the internal audit function. Journal of Accounting & Organizational Change, 13(4), 450–470.

Jones, T., Shan, Y., & Goodrum, P. M. (2010). An investigation of corporate approaches to sustainability in the US engineering and construction industry. Construction Management and Economics, 28(9), 971–983. https://doi.org/10.1080/ 01446191003789465

Joseph, G. (2012). Ambiguous but tethered: An accounting basis for sustainability reporting. Critical Perspectives on Accounting, 23(2), 93–106. https://doi.org/ 10.1016/j.cpa.2011.11.011

Kapoor, G., & Brozzetti, M. (2012). The transformation of internal auditing. Critical Perspective of Accounting Journal, 82(8), 32–35.

Khoiriyah, M., Zarefar, A., Afifah, U., & Oktari, V. (2022). THE ROLE OF ACIN CORPORATE SUSTAINABILITY DISCLOSURE. Akurasi: Journal of Accounting and Finance Studies, 5(2), 167-179. https://doi.org/10.29303/akurasi.v5i2.243

Kinkela, K. (2014). United States accounting, social audits and sustainability: Will COSO help corporations make the connection?: Journal of Finance and Accountancy Volume 17 – October, 2014.

Koo, J. E., & Ki, E. S. (2020). Internal control personnel's experience, internal control weaknesses, and ESG rating. Sustainability, 12(20), 8645. https://doi.org/10.3390/SU12208645

KPMG. (2020). The time has come: The kpmg survey of sustainability reporting 2020. Retrieved from https://assets.kpmg/content/dam/ kpmg/xx/pdf/2020/11/the-time-has-come.pdf

Lai, S.; Li, H.; Lin, H.; Wu, F. The influence of internal control weaknesses on firm performance, J. Account. Financ. 2017, 17, 82–95.

Lenz, R., & Hahn, U. (2015). A synthesis of empirical internal audit effectiveness literature pointing to

library.wmo.int/doc_num.php?explnum_id510618 (accessed 7 July 2021).

Lin, Y.; Chih, H.; Tang, C.; Huang, T. The impact of internal control on firm’s risk and performance.

Lys, T., Naughton, J. P. and C. Wang. (2015). Signaling through Corporate Accountability Reporting. Journal of Accounting and Economics, Vol. 60, No. 1, Pp. 56- 72.

Mahzana, N., & Yan, C. M. (2014). Harnessing the benefits of corporate governance and internal audit: Advice to SME. Procedia – Social and Behavioral Sciences, 115, 156–165.

Mervelskemper, L., & Streit, D. (2017). Enhancing market valuation of ESG performance: Is integrated reporting keeping its promise? Business Strategy and the Environment, 26(4), 536–549.

MIA 2019 Competency Framework for Finance Function in Public Interest Entities (Kuala Lumpur: Malaysian Institute of Accountants). Retrieved from: https://www.mia.org.my/v2/downloads/resources/publications/2019/06/13/MIA_Competency_Framework_for_Finance_Function_in_PIEs.pdf

Mihret, D. G. (2014). How can we explain internal auditing? The inadequacy of agency theory and a labor process alternative. Critical Perspectives on Accounting, 25(8), 771–782. https://doi.org/10.1016/j. cpa.2014.01.003

Mohamed, Z., Mat Zain, M., Subramaniam, N., & Wan Yusoff, W. F. (2012). Internal Audit Attributes and External Audit'sReliance on Internal Audit: Implications for Audit Fees. International Journal of Auditing, 16(3), 268-285. https://doi.org/10.1111/j.1099-1123.2012.00450.x

Mokthsim, N. and Salleh, K.O. (2014), “Malaysia’s efforts toward achieving a sustainable development: issues, challenges and prospects”, Procedia - Social and Behavioral Sciences, Vol. 120, pp. 299-307.

new research opportunities. Managerial Auditing Journal, 30(1), 5–33.

Ong, T., & Djajadikerta, H. G. (2020). Corporate governance and sustainability reporting in the Australian resources industry: An empirical analysis. Social Responsibility Journal, 16(1), 1-14. https://doi.org/10.1108/SRJ-06-2018- 0135

Page, N., & Spira, L. F. (2016). Corporate governance as custodianship of the business model. Journal Management Governance, 20, 213–228.

perception-based determinants evidence from Uganda”, Journal of Accounting in Emerging

Pham, H. S. T., & Tran, H. T. (2020). CSR disclosure and firm performance: The mediating role of corporate reputation and moderating role of CEO integrity. Journal of Business Research, 120, 127–136. https://doi.org/10.1016/j.jbusres.2020.08.002

Reimsbach, D., Hahn, R. and A. Gurturk. (2017). Integrated Reporting and Assurance of Sustainability Information: An Experimental Study on Professional Investors’ Information Processing. European Accounting Review, Vol. 26, No. 2, Pp. 1- 23.

Selmey, M. G., & Elamer, A. A. (2023). Economic policy uncertainty, renewable energy and environmental degradation: Evidence from Egypt. Environmental Science and Pollution Research, 30(20), 58603–58617.

Soh Dominic, S. B. (2015). Internal auditors’ perceptions of their role in environmental, social and governance assurance and consulting. Managerial Auditing Journal, 30(1), 80-111. https://doi.org/10.1108/MAJ-08-2014-1075

sustainability and integrated reporting”, Critical Perspectives on Accounting, Vol. 70, p. 101999.

Tan, D.; Bilal, G.S.; Komal, B. Impact of carbon emission trading system participation and level of internal control on quality of carbon emission disclosures: Insights from Chinese state-owned electricity companies. Sustainability 2020, 12, 1788.

Tauringana, V. (2021), “Sustainability reporting adoption in developing countries: managerial

Thomson, C. S., & El-Haram, M. A. (2019). Is the evolution of building sustainability assessment methods promoting the desired sharing of knowledge amongst project stakeholders? Construction Management and Economics, 37(8), 433–460. https://doi. org/10.1080/01446193.2018.1537502

Tschopp, D., & Huefner, R. J. (2015). Comparing the evolution of csr reporting to that of financial reporting. Journal of Business Ethics, 127, 565-577. doi: 10.1007/s10551-014-2054-6

WEF 2021 The Global Risks Report 2021 – 16th ed. (Geneva: World Economic Forum). Retrieved from: https://www.weforum.org/reports/the-global-risks-report-2021

Wibowo, A. J. (2012). Interaction between Corporate Social Responsibility Disclosure and Profitability of Indonesia Firms. UMT 11th International Annual Symposium on Sustainability Science and Management, pp. 373-380.

World Meteorological Organization (2021), “State of the global climate 2020”, available at: https://

Yuhan, S. R., Dwiwinarno, T., & Widagdo, A. K. (2017). Corporate social responsibility and corporate governance in Indonesian public listed companies. In SHS Web of Conferences (Vol. 34, p. 13002). EDP Sciences

Zhang, X., Chen, X., Zhang, Z., Roy, A., & Shen, Y. (2020). Strategies to trace back the origin of COVID-19. Journal of Infection, 80(6), e39–e40. https://doi.org/10.1016/j. jinf.2020.03.032

 

 

 

---

[1] 1. Else & et all

[2] . Higgins & et all

[3] 3. Jones & et all

[4] 4. Cooper & Owen

[5] 5. Sustainable Development Goals (SDGs)

[6] 6. Joseph

[7] . Zhang & et all

[8] . Thomson & El-Haram

[9] . Tauringana

[10] . De Villiers & Sharma

[11] . Institute of Internal Auditors (IIA)

[12] . Enterprise Risk Management (ERM)

[13] . Deloitte

[14] . Christensen

[15] . Lys & et all

[16] . Herzig & Schaltegger

[17] . International Federation of Accountants (IFAC)

[18] . Reimsbach & et all

[19] . Legitimacy Theory

[20] . Azizul Islam & Deegan

[21] . Hahn & Kühnen

[22] . Hummel & Schlick

[23] . Amin & et all

[24] . Boulhaga & et all

[25] . Elkington

[26] . Triple Bottom Line (TBL)

[27] . Alshbili & et all

[28] . People, Planet and Profit

[29] . Selmey & Elamer

[30] . Pham & Tran

[31] . Environmental, Social, and Governance (ESG)

[32] . Bebbington & Larrinaga

[33] . Mokthsim & Salleh

[34] . Haugh & Talwar

[35] . Global Reporting Initiative (GRI)

[36] . Cho & et all

[37] . International Financial Reporting Standards (IFRS)

[38] . World Meteorological Organization (WMO)

[39] . Abernathy & et all

[40] . Tschopp & Huefner

[41] . KPMG

[42] . Wibowo

[43] . Bhasin & et all

[44] . Yuhan & et all

[45] . The World Economic Forum (WEF)

[46] . Financial Stability Board (FSB)

[47] . Malaysian Institute of Accountants (MIA)

[48] . defeat devices

[49] . The Dow Jones Sustainability Indices (DJSI)

[50] . Lai & et all

[51] . Dieselgate

[52] . Tan & et all

[53] . Committee of Sponsoring Organizations of the Treadeway Commission (COSO)

[54] . Kinkela

[55] . Key Performance Indicator (KPI)

[56] . Herz & Monterio

[57] . Gao & et all

[58] . Koo & Ki

[59] . Hao & et all

[60] . Donelson & et all

[61] . Huang

[62] . Lin & et all

[63] . Mihret

[64] . Engelbrecht & et all

[65] . Holt

[66] . Soh & Martinov

[67] . Lenz & Hahn

[68] . Dobija

[69] . Jones & et all

[70] . Ernst and Young (EY)

[71] . Page & Spira

[72] . Aras & Crowther

[73] . Mahzana & Yan

[74] . Streit & et all

[75] . Ong & et all

[76] . Soh Dominic

[77] . Khoiriyah & et all

[78] . Mohamed & et all

[79] . Kapoor & Brozzetti

[80] . Bananuka

[81] . Alazzabi & et all