توسعه پایدار یا ناپایدار؟: مقایسه اقتصادی صنایع انرژی¬بَر با سودآوری خدمات اکوسیستمی در شهرستان تیران
الموضوعات :محسن سرشاد 1 , حسین آذرنیوند 2 , محمدعلی زارع چاهوکی 3 , حامد رفیعی 4
1 - دانشجوی دکتری تخصصی رشته علوم مرتع، گروه احیای مناطق خشک و کوهستانی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران.
2 - استاد گروه احیای مناطق خشک و کوهستانی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران
3 - استاد گروه احیای مناطق خشک و کوهستانی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران
4 - استادیار گروه اقتصاد و توسعه کشاورزی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران.
الکلمات المفتاحية: آلایندگی, توسعه پایدار, سرانه درآمد, کالا و خدمات اکوسیستم, ناکارآمدی زیست‌محیطی,
ملخص المقالة :
رشد صنعت در کشوهای در حال توسعه علی‌رغم ایجاد اشتغال قابل‌توجه، با هزینههای جانبی اجتماعی- زیست محیطی بالایی همراه است. در این کشورها ارزیابی ظرفیت‌های هر دو بخش صنعت و منابع زیست محیطی در ایجاد اشتغال با لحاظ نمودن هزینههای جانبی مانند آلایندهها برای آگاهی جامعه و ایجاد اشتغال همسو با توسعه پایدار ضروری است. بر همین اساس این مطالعه با ارزیابی خدمات و کالاهای اکوسیستمی و مقایسه با ارزش خالص صنایع آلاینده با اعمال هزینههای اجتماعی- زیست محیطی در شهرستان تیران (اصفهان) در سال 1402 مورد بررسی قرار گرفت. تعداد واحدهای فعال و نوع و مقدار سوختهای فسیلی مورد مصرف از اداره صنایع و معادن شهرستان و هزینههای اجتماعی- زیست‌محیطی آلایندهها از گزارش‌های وزارت نیرو استخراج و محاسبات آماری با استفاده از فرمول‌های تجربی انجام شد. بر اساس نتایج، هر دو بخش صنعت و منابع زیست محیطی شهرستان نقش مهمی در اشتغال و اقتصاد داشت، اما هزینههای جانبی صنعت به شدت بالا بود. به عبارتی بسیاری از صنایع منطقه، آلاینده، غیرسودآور و با ناکارآمدی محیطی بالا بودند. بررسی هزینه نهایی صنایع نشان داد بسیاری از فعالیتهای تولیدی و تبدیلی بخش صنعت هزینه نهایی بالایی داشتند. همچنین بخش‌های گوناگون فرآوری، تولیدی و تبدیلی، ناکارآمدی زیست‌محیطی قابل‌توجهی را در بین صنایع داشتند. از نظر مالی ارزش سالانه کل کالاها/ خدمات اکوسیستمی معادل 1/136,440,780 میلیونریال، ارزش سالانه کل کالاهای اکوسیستمی معادل 5/21,130,944 میلیونریال و ارزش کل محصولات بخش صنعت 8/12,166,834 میلیونریال در سال است. همچنین سرانه درآمد نیروی کار در بخش صنعت و مشاغل مبتنی بر اکوسیستم به‌ترتیب معادل 216/273 و 364/704 میلیونریال در سال است. به‌طور کلی، بدون در نظر گرفتن اثرات مخرب نامشخص صنایع بر کالاها/ خدمات اکوسیستمی با تحمیل هزینههای اجتماعی- رفاهی و زیست‌محیطی ناشی از انتشار آلایندهها، بسیاری از صنایع فعال در این منطقه سودآوری کمی داشته و به نظر میرسد سرمایه‌گذاری برای اشتغال مبتنی بر اکوسیستم به پایداری نزدیک‌تر است.
