شاخصه‌های ارتقای رضایتمندی از مسکن کوچک‌مقیاس و مقرون به‌صرفه در اصفهان
الموضوعات :
1 - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران
2 - استادیار گروه معماری و شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران
الکلمات المفتاحية: مسکن کوچک‌مقیاس, مسکن مقرون به‌صرفه, رضایتمندی ساکنان, اصفهان,
ملخص المقالة :
با توجه به افزایش روزافزون قیمت مسکن، سازندگان و طراحان، به دنبال کاهش قیمت مسکن از طریق پایین آوردن متراژ مسکن می‌باشند؛ لیکن متراژ پایین مسکن، سبب به‌وجود آمدن معضل افت کیفیت می‌گردد که در نهایت سطح رضایتمندی استفاده‌کنندگان را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد؛ با توجه به اینکه طراحان در حیطه‌‌ی کار خود می‌توانند تأثیر قابل‌توجهی در این زمینه داشته باشند؛ لذا هدف از پژوهش حاضر ارائه‌ی دستورالعمل‌های طراحی جهت پاسخ به چالش‌های مربوط به محدودیت فضاهای مسکن‌های کوچک مقیاس با در نظر گرفتن ترجیحات و رضایتمندی ساکنان می‌باشد. روش تحقیق پژوهش حاضر بر اساس هدف، از نوع پژوهش کاربردی است. روند پژوهش، ابتدا مروری مختصر از متداول‌ترین ویژگی‌های مسکن کوچک مقیاس، مسکن مقرون به‌صرفه و رضایتمندی کاربر ارائه می‌کند؛ سپس معیارهای بیان‌شده را بر اساس اولویت ترجیحات ساکنان قبلی و فعلی جهت تسهیل طراحی مسکن‌های کوچک مقیاس رتبه‌بندی می‌کند. نظرسنجی جامعه‌ی مورد مطالعه از طریق یک نظرسنجی آنلاین با مخاطب‌های ساکن شهر اصفهان در رسانه‌های اجتماعی می‌باشد. تحلیل‌های توصیفی، شامل میانگین و انحراف معیار و تحلیل استنباطی، شامل آزمون فریدمن و آزمون تی‌استیودنت تک‌نمونه درSPSS، معیارهای ساکنان خانه‌های کوچک را مقایسه می‌کنند. نتایج حاکی از ارائه‌ی معیارهای تأثیرگذار در 3 حوزه‌ی طراحی (از جمله امکان استفاده از دیوارهای متحرک و عدم امکان حذف پنجره از اتاق خواب)، خدماتی (اولویت لزوم ایجاد فضاهایی برای نگهداری کودکان و لزوم وجود نگهبانی) و هزینه (بالاترین امتیاز لزوم اختصاص هزینه‌ی بیشتر به سازه‌ی با دوام و ارجحیت اختصاص هزینه، برای طراحی داخلی واحد نسبت به طراحی نمای خارجی) می‌باشد که به معماران در جهت طراحی مسکن‌های کوچک مقیاس، کمک می‌کند.
آجیلیان ممتاز، شیوا؛ رفیعیان، مجتبی؛ و آقا‌صفری، عارف. (1396). بررسی عوامل موثر بر رضایتمندی سکونتی از پروژه های مسکن اقشارکم‌درآمد (مورد پژوهشی: مسکن مهر قرقی (شهرک مهرگان)). دوفصلنامه معماری و شهرسازی ایران، 8(13)،252-247. https://doi.org/10.30475/isau.2018.62060
اخوت، هانيه‌السادات؛ بمانيان، محمدرضا؛ و انصاري، مجتبي. (۱۳۹۰). بازشناسی مفاهیم معنوی سکونت در مسکن سنتی اقلیم کویری، فصلنامه مطالعات شهرایرانی اسلامی، 2(5)، 102-95.
پوردیهیمی، شهرام. (۱۳۹۱). شهر، مسکن و مجموعه‌ها، تهران: انتشارات آرمانشهر.
پورمعینی، حمید؛ و شفیعی، سعید. (۱۳۹۶). پیشنهادات مبتنی بر اصول طراحی اکولوژیکی جهت ارتقای کیفیت فضای باز مجتمع‌های مسکونی و بررسی اهمیت اکولوژی منظر. پنجمین کنگره بین‌المللی عمران، معماری و توسعه شهری، تهران.
راپاپورت، ایمس. (۱۳۸۲). خاستگاه‌های فرهنگی معماری، ترجمه‌ی صدف‌الرسول و افرا بانک، فصلنامه‌ی خیال، (8)، 56-97.
رجبی امیرآباد، ربابه؛ و رحمانی، بیژن. (1397). ساماندهی سیمای شهری در راستای بهبود کیفیت زندگی شهر ملایر. آمایش محیط، 11(40)، 113-91.
زهره، مسعود؛ و رضایی، حسین. (1399). ارزیابی رضایتمندی سکونتی در مجموعه مسکن مهر به مثابه راهبردی جهت پیشگیری از اتلاف سرمایه ملی (مطالعه موردی: مجتمع دولت مهر شهر کرمانشاه). دوفصلنامه معماری و شهرسازی ایران، 11(2)، 20-5. https://doi.org/10.30475/isau.2020.154850.1114
سرتیپی‌پور، محسن. (۱۳۹۰). پدیدارشناسی مسکن روستا، مسكن و محيط روستا، 3 (133)، 14-3.
صدریان، زهرا. (۱۳۹۲). مسکن اقشار کم‌درآمد با رویکرد ارتقای کیفیت محیط مسکونی، پایان‌نامه منتشرنشده کارشناسی ارشد، دانشگاه علم و صنعت ایران، مهندسی معماری گرایش مسکن.
طاهر طلوع دل، محمدصادق؛ پورباقر، سمیه؛ و مهدوی، لیلا. (1396). بررسی رضایتمندی ساکنان مسکن مهر تهران مبتنی بر معیارهای کالبدی و منظری (مقاله علمی وزارت علوم)، معماری و شهرسازی ایران (8)، 1-15. https://doi.org/10.30475/isau.2018.62044
ضابطیان، الهام؛ صادقی، علی‌رضا؛ و حسین‌آبادی، سمانه. (1396). بررسی میزان رضایتمندی ساکنان از پروژه‌های مسکن مهر با تاکید بر ارزیابی مؤلفه‌های عینی (نمونه موردی: پروژه مسکن مهر قم). معماری و شهرسازی ایران، 8(14)، ۱۷۳-۱۸۴. https://doi.org/10.30475/isau.2018.62073
کوپر، کلیر. (۱۳۷۹). خانه همچون نمادی از خود، از کتاب مبانی فلسفی و روانشناختی ادراک فضا، نشر خاک: اصفهان.
لک، نیلوفر؛ کریمی، باقر؛ و موحد، خسرو. (۱۴۰۰). ارزیابی مولفه‌های ارتقادهنده مسکن مهر در راستای کاهش آسیب‌پذیری اجتماعی از دیدگاه ساکنان؛ موردپژوهی: مسکن مهر صدرا. نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی، 4(52)، 165-184. https://dorl.net/dor/20.1001.1.66972251.1400.13.4.7.2
مازلو، ابراهام اچ. (۱۹۵۴). انگیزش و شخصیت. مشهد: بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی.
وارثی، حمیدرضا؛ و محمودزاده، محمود. (1394). برنامه ریزی مسکن دهک‌های درآمدی استان اصفهان مطالعه موردی: خانوارهای شهری استان اصفهان، مجله آمایش جغرافیایی فضا، 5(18)، 14-1.
Ahsan, M. (2019). Making Unaffordable to Affordable: Looking into Affordable Housing Issues and Its Remedies. Architecture and Urban Planning, 15(1), 22-29. http://dx.doi.org/10.2478/aup-2019-0003
Appleyard, D. & Okamoto, R. Y. (1968). Environmental criteria for ideal transportation systems. Institute of Urban & Regional Development, University of California.
Bardhan, R. & Debnath, R. & Malik, J. & Sarkar, A. (2018). Low-income housing layouts under socio-architectural complexities: A parametric study for sustainable slum rehabilitation. Sustainable Cities and Society. 41. 126-138. http://dx.doi.org/10.1016/j.scs.2018.04.038
Becker, J. (2018). The minimalist home: a room-by-room guide to a declutered, refocused life (E. Stanford (ed.). Waterbrook.
Bentley et al., (1985). Responsive Environment, a Manual for Designers (pp. 85-95). Oxford: Butterworth Architecture.
Boeckermann, L.M.& Kaczynski, A.T. & King, S.B. (2019). Dreaming big and living small: examining motivations and satisfaction in tiny house living. J Hous and the Built Environ 34, 61–71. https://link.springer.com/article/10.1007/s10901-018-9616-3
Chohan, A. H. (2022). Matrix of Affordable Housing Assessment: A Development Process, Designs 2022, 6(4).. http://dx.doi.org/10.3390/designs6010004
CIOB. (2016). What’s Happening to Our Quality Control? Magazine of the Chartered Institute of Building.
Evans K. (2020) Tackling Homelessness with Tiny Houses: An Inventory of Tiny House Villages in the United States, The Professional Geographer, 72(3), 360-370. https://doi.org/10.1080/00330124.2020.1744170
Eziyi O. I. & Akunnaya P. O.& Albert B. A.& Dolapo A. (2013). Performance evaluation of residential buildings in public housing estates in Ogun State, Nigeria: Users' satisfaction perspective. Frontiers of Architectural Research, 2(2), 178-190. http://dx.doi.org/10.1016/j.foar.2013.02.001
Fabiola Ch.& Satoshi O. (2023). Tiny house characteristics in Indonesia based on millennial’s user preference, Urban, Planning and Transport Research, 11(1). http://dx.doi.org/10.1080/21650020.2023.2166095
HUD Office of Policy Development & Research. (2019). Affirmatively Furthering Fair Housing Data and Mapping Tool (AFFH-T) Data Documentation; U.S. Department of Housing and Urban Development: Washington, DC, USA.
Jacobs, J. (1961). Jane jacobs. The Death and Life of Great American Cities, 21(1), 13-25.
Jiboye, A. (2012). Post-occupancy evaluation of residential satisfaction in Lagos, Nigeria: Feedback for residential improvement, Frontiers of Architectural Research, 1(3), 236-243. http://dx.doi.org/10.1016/j.foar.2012.08.001
Lansing, J. & Marans, R. (1969). Evaluation of Neighborhood Quality. Journal of the American Institute of Planners, 35, 195-199.
Larsen, T.S.& Rohde, L.&, Jonsson, K.T.&, Rasmussen, B.& Jensen, R.L.& Knudsen, H.N.& Witterseh, T.& Bekö, G. (2020). IEQ-Compass – A tool for holistic evaluation of potential indoor environmental quality. Building and Environment, 172. http://dx.doi.org/10.1016/j.buildenv.2020.106707
Litman, T. (2022). Affordable-Accessible Housing in a Dynamic City, Why and How to Increase Affordable Housing in Accessible Neighborhoods.
Lynch, K. (1981). A Theory of Good City Form. MIT Press (MA).
Moghimi, V.& Jusan, M. (2015). Priority of structural housing attribute preferences: identifying customer perception. International Journal of Housing Markets and Analysis, 8, 36-52. http://dx.doi.org/10.1108/IJHMA-11-2013-0057
Norberg-Schulz, C. (2000). Architecture: Presence, language, and place. Milan: Skira.
Patino, E. D. L.& Siegel, J. A. (2018). Indoor environmental quality in social housing: A literature review. Building and Environment. 131, 231-241. http://dx.doi.org/10.1016/j.buildenv.2018.01.013
Poll, H. F. P. M. V. (1997). The perceived quality of the urban residential environment: a multi-attribute evaluation. s.n.
Rossi PH. (1955). Why Families Move: A Study in the Social Psychology of Urban Residential Mobility, Glencoe, Ill: Free Press.
Segel, G. (2015). Tiny Houses: A Permanent Supportive Housing Model. Bremerton,Community Frameworks Development Services.
Shearer, H., & Burton, P. (2019). Towards a typology of tiny houses. Housing, Theory and Society. 36(3), 298–318. http://dx.doi.org/10.1080/14036096.2018.1487879
United Nations. (1976). Housing policy guidelines for developing countries: United Nations Department of Economic and Social Affairs, United Nations Report ST/ESA/ 50, New York: UN, 81.
Wang, D& Li, A. (2022). Housing Affordability Analysis Based on D-HAQ Model. Procedia Computer Science, 199, 597-604. http://dx.doi.org/10.1016/j.procs.2022.01.073
Wotton, J. & Skates, H. & Shutter, L. (2018) Tiny House – when size matters, Australian Planner, 55:3-4, 209-220. https://doi.org/10.1080/07293682.2019.1634112
Zarrabi, M.& Yazdanfar, S.& Hosseini, S. (2021). COVID-19 and healthy home preferences: The case of apartment residents in Tehran. Journal of Building Engineering, 35. http://dx.doi.org/10.1016/j.jobe.2020.102021
Zero Carbon Hub. (2010). Carbon Compliance for Tomorrow’s New Homes, a Review of the Modelling Tool and Assumptions, Topic 4, Closing the Gap between Designed and Built Performance.
Zhao, J.& Peng, Z.& Liu, L.& Yu, Y.& Yu, Y. (2021). Evaluation on the Internal Public Space Quality in Affordable Housing Based on Multi-Source Data and IPA Analysis. 10(10). http://dx.doi.org/10.3390/land10101000
