بررسی اثر سال و تراکم بوته بر برخی صفات رشدی، بیوشیمیایی و محتوای اسانس گیاه دارویی زیره سبز (Cuminum cyminum L.) تحت شرایط آبیاری در مراحل مختلف رشد

الموضوعات :

ابولفضل سردشتی نهی ¹ , حمید رضا گنجعلی ² , حمید رضا مبصر ³ , حمید رضا فنایی ⁴ , احمد مهربان ⁵

1 - 1. گروه کشاورزی، دانشکده کشاورزی، واحد زاهدان، دانشگاه آزاد اسلامی، زاهدان، ایران
2 - گروه کشاورزی، دانشکده کشاورزی، واحد زاهدان، دانشگاه آزاد اسلامی، زاهدان، ایران
3 - 1. گروه کشاورزی، دانشکده کشاورزی، واحد زاهدان، دانشگاه آزاد اسلامی، زاهدان، ایران
4 - 2. موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
5 - گروه کشاورزی، دانشکده کشاورزی، واحد زاهدان، دانشگاه آزاد اسلامی، زاهدان، ایران

تاريخ الإرسال : 11 الأربعاء , محرم, 1446 تاريخ التأكيد : 03 الأحد , شعبان, 1446 تاريخ الإصدار : 21 الجمعة , رمضان, 1446

الکلمات المفتاحية: اسانس پرولین دور آبیاری رنگیزه‌های فتوسنتزی مراحل رشد.,

ملخص المقالة :

پژوهشی با هدف ارزیابی پاسخ¬های کمی و کیفی زیره سبز (Cuminum cyminum L.) به آبیاری در مراحل مختلف رشدی و تراکم بوته به¬صورت اسپلیت¬پلات در قالب طرح پایه بلوک¬های کامل تصادفی با سه تکرار در طی دو سال زراعی اجرا شد. آبیاری در مراحل فنولوژیکی مختلف در پنج سطح، آبیاری در مراحل ساقه¬دهی، گلدهی و دانه¬بندی (I1)، آبیاری در مرحله ساقه¬دهی و گلدهی (I2)، آبیاری در مرحله گلدهی و دانه¬بندی (I3)، آبیاری در مرحله گلدهی (I4) به همراه عدم آبیاری (I5) در کرت¬های اصلی مورد ارزیابی قرار گرفتند. عامل فرعی در این آزمایش تراکم بوته در سه سطح 30، 50 و 100 بوته در مترمربع بود. پس از گذشت یک هفته بعد از اعمال تیمار آبیاری در مرحله دانه¬بندی، نمونه¬گیری از جوان¬ترین برگ در هر کرت به‌صورت تصادفی انجام شد. استخراج و اندازه¬گیری اسانس دانه از نمونه-های خشک شده به روش تقطیر با آب با استفاده از کلونجر انجام شد. نتایج نشان داد که بیشترین عملکرد دانه زیره سبز در تراکم 50 بوته در مترمربع در آبیاری I3 در سال اول آزمایش مشاهده شد. محتوای اسانس از 96/0 درصد تا 44/5 درصد متغیر بود. کاشت زیره سبز با تراکم 30 و 50 بوته در مترمربع به همراه تیمار آبیاری در مرحله گلدهی در سال اول آزمایش منجر به ایجاد بالاترین میانگین درصد اسانس شد. بیشترین محتوای کلروفیل کل در تراکم 50 بوته در مترمربع تحت تیمار آبیاری I2 (74/24 و 56/16 میکروگرم بر گرم وزن تر) و تراکم 100 بوته در مترمربع در تیمار آبیاری I1 (6/22 و 25/14 میکروگرم بر گرم وزن تر) مشاهده شد. به¬طور کلی می¬توان نتیجه¬گیری کرد که به¬منظور دستیابی به عملکرد کمی و کیفی در گیاه زیره سبز، کشت این گیاه با تراکم 50 بوته در مترمربع و همچنین دو مرحله آبیاری در مراحل رشد رویشی (ساقه¬دهی) و گلدهی قابل توصیه می¬باشد.

المصادر:

Afshari, F., Nakhaei, F., Mosavi, S., and Seghatoleslami, M. 2022. Physiological and biochemical responses of Stevia rebaudiana Bertoni to nutri-priming and foliar nutrition under water supply restrictions. Industrial Crops and Products, 176: 114399.
Alavi Samani, S.M., Ghasemi Pirbalouti, P., and Malekpoor, F. 2021. Effect of foliar application of chitosan on the quantity and quality of Hyssopus officinalis L. subsp. angustifolius Bieb. essential oil under different irrigation regimes. Eco-phytochemical Journal of Medicinal Plants, 9: 69-81.
Alinian, S., Razmjoo, J., and Zeinali, H. 2016. Flavonoids, anthocynins, phenolics and essential oil produced in cumin (Cuminum cyminum L.) accessions under different irrigation regimes. Industrial Crops and Products, 81: 49-55.
Anonymous. 2020. Ministry of Agriculture-Jahad Statistics. Available from:
https://www.maj.ir/Index.aspx?page_=form&lang=1&sub=65&tempname=amar&PageID=11583 Accessed 18 February 2020.
Arvand, M., and Sohrabi, Y. 2022. Effect of combining biological and chemical fertilizers on yield and quality of Black Cumin grain under different irrigation levels. Journal of Plant Process and Function, 11: 123-144.
Aryafar, S., Sirousmehr, A., and Najafi, S. 2021. The impact of compost on seed yield and essential oil of black cumin under drought stress conditions. Agrotechniques in Industrial Crops, 1: 139-148
Bates, L.S., Waldren, R.P., and Teare, I. 1973. Rapid determination of free proline for water-stress studies. Plant and Soil, 39: 205-207.
Bayati, P., Karimmojeni, H., and Razmjoo, J. 2020. Changes in essential oil yield and fatty acid contents in black cumin (Nigella sativa L.) genotypes in response to drought stress. Industrial Crops and Products, 155: 112764.
Bghbani-Arani, A., and Poureisa, M. 2024. Soil properties and yield of peppermint (Mentha piperita L.) in response to different nitrogen fertilizers under water-deficit conditions. Communications in Soil Science and Plant Analysis, 25: 1-18.
Faravani, M., Jafari, A., Ranjbar, M., Negari, A., and Azizi, N. 2018. Study of phenological, morphological and phytochemical characteristics of cumin ecotypes under Mashhad climatic conditions. Applied Field Crops Research (Pajouhesh & Sazandegi), 31(3): 95-113.
Gelaw, T.A., and Sanan-Mishra, N. 2024. Molecular priming with H2O2 and proline triggers antioxidant enzyme signals in maize seedlings during drought stress. Biochimica et Biophysica Acta (BBA)-General Subjects: 130633
Ghaderi, A., Moghaddam, M., Mehdizadeh, L., and Ebrahimi, H. 2016. The effects of different levels of nitrogen and plant density on nitrogen, phosphorus and potassium uptake, nitrogen use and uptake efficiency in cumin (Cuminum cyminum) Fruit. Plant Production Technology, 8: 153-165.
Ghahremani, A., Moghadam, E.G., Tatari, M., and Khosroyar, S. 2019. Physiological responses of paneer-booti (Withania coagulans Dunal) to NaCl stress under tissue culture conditions. Notulae Botanicae Horti Agrobotanici Cluj-Napoca, 47: 1365-1373.
Ghalibaf, K., Aval, M., Mohassel, M., Valaei, N., Yaghoubi, F., and Rashidi, Z. 2020. Effects of planting date and deficit irrigation on water use efficiency of cumin (Cuminum cyminum L.) at two different densities in Mashhad conditions. Iranian Journal of Field Crops Research, 18: 52-63.
Hazrati, S., Habibzadeh, F., Mollaie, S., Masoumpour, Z., and Asgharian, P. 2021. Phytochemical study and improving the essential oil yield of Cuminum cyminum L. by spraying the metabolic activator of pluramin and the growth regulator of bioxa under rainfed condition. Eco-phytochemical Journal of Medicinal Plants, 9: 22-38.
Karydogianni, S., Roussis, I., Mavroeidis, A., Kakabouki, I., Tigka, E., Beslemes, D., Stavropoulos, P., Katsenios, N., Tsiplakou, E., and Bilalis, D. 2022. The influence of fertilization and plant density on the dry matter yield and quality of black mustard [Brassica nigra (L.) Koch]: an alternative forage crop. Plants, 11: 2683.
Krnjaja, V., Mandić, V., Stanković, S., Obradović, A., Vasić, T., Lukić, M., and Bijelić, Z. 2019. Influence of plant density on toxigenic fungal and mycotoxin contamination of maize grains. Crop Protection, 116: 126-131.
Lichtenthaler, H.K., and Buschmann, C. 2001. Chlorophylls and carotenoids: Measurement and characterization by UV‐VIS spectroscopy. Current Protocols in Food Analytical Chemistry, 1: F4. 3.1-F4. 3.8.
Mehrabi, Y., Movahhedi Dehnavi, M., Salehi, A., Mohatashami, R., and Hamidian, M. 2020. Improving physiological traits, yield and essential oil of cumin (Cuminum cyminum L.) via application of phosphorus bio-fertilizers and supplementary irrigation under dryland condition. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants Research, 35: 1044-1057.
Mohammed, F.S., Sevindik, M., Uysal, İ., Çesko, C., and Koraqi, H. 2024. Chemical composition, biological activities, uses, nutritional and mineral contents of cumin (Cuminum cyminum). Measurement: Food: 100157
Moslemi, E., Akbarian, M.M., Ravari, S.Z., Yavarza, M.R., and Modafeh-Behzadi, N. 2023. Investigation of the effect of drought stress on yield and yield components of Cuminum cyminum L. ecotypes in climatic conditions of Kerman Province. Ecophytochemical Journal of Medicinal Plants, 10: 107-119
Muscolo, A., Sidari, M., Anastasi, U., Santonoceto, C., and Maggio, A. 2014. Effect of PEG-induced drought stress on seed germination of four lentil genotypes. Journal of Plant Interactions, 9: 354-363.
Noori, H., Moosavi, S.G., Seghatoleslami, M., and Fazeli Rostampour, M. 2022. Morpho-physiological and yield responses of cumin (Cuminum cyminum L.) to the application of growth regulators under drought stress. Iranian Journal of Plant Physiology, 12: 4013-4025.
Rahghoshahi, M., Panahi Kord Laghari, K., and Rahimi, M.M. 2022. Study on humic acid and algae effects on grain yield and agronomical characteristics of cumin (Cuminum cyminum L.) under drought stress conditions. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants Research, 38: 286-300.
Razzaghi, F., Bahadori-Ghasroldashti, M.R., Henriksen, S., Sepaskhah, A.R., and Jacobsen, S.E. 2020. Physiological characteristics and irrigation water productivity of quinoa (Chenopodium quinoa Willd.) in response to deficit irrigation imposed at different growing stages-A field study from Southern Iran. Journal of Agronomy and Crop Science, 206: 390-404.
Rezaei-Chiyaneh, E., Seyyedi, S.M., Ebrahimian, E., Moghaddam, S.S., and Damalas, C.A. 2018. Exogenous application of gamma-aminobutyric acid (GABA) alleviates the effect of water deficit stress in black cumin (Nigella sativa L.). Industrial Crops and Products, 112: 741-748.
Sanaei-Hoveida, Z., Mortazavian, S.M.M., Norouzi, M., and Sadat-Noori, S.A. 2024. Exploring the potential of polyploidization as a breeding tool for medicinal plants: a case study on cumin (Cuminum cyminum L.). Plant Cell, Tissue and Organ Culture, 156: 23-29.
Sarli, H., Biabani, A., Sabouri, H., and Gonbad, R.M. 2022. Evaluation of remobilization indices in wheat as affected by planting density and amounts of nitrogen fertilizer. Journal of Crops Improvement, 24: 825-840.
Shafiee-Adib, S., Amini Dahaghi, M., Rezazadeh, A., and Naji, A. 2020. Evaluation of sulfur and foliar application of Zn and Fe on yield and biochemical factors of cumin (Cuminum cyminum L.) under irrigation regimes. Journal of Herbmed Pharmacology, 9: 161-170.
Tahmasebi, M., Hamidoghli, Y., Rezaee, M., and Hossaini, A. 2020. Evaluation and comparison of the most important secondary metabolites of methanolic extract of different artichoke (Cynara scolymus L.) organs under drought stress and planting density. Eco-phytochemical Journal of Medicinal Plants, 8: 66-80.
Tang, Z., Lu, J., Xiang, Y., Shi, H., Sun, T., Zhang, W., Wang, H., Zhang, X., Li, Z., and Zhang, F. 2024. Farmland mulching and optimized irrigation increase water productivity and seed yield by regulating functional parameters of soybean (Glycine max L.) leaves. Agricultural Water Management, 298: 108875
Zafari, M., Ebadi, A., Jahanbakhsh, S., and Sedghi, M. 2020. Safflower (Carthamus tinctorius) biochemical properties, yield and oil content affected by 24-epibrassinosteroid and genotype under drought stress. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 68(22): 6040-6047.
Zahedi, S.M., Harfi, T., Marjani, M., Vaculík, M., Amini, M., and Sarikhani, S. 2024. Various forms of foliar applied zinc improve drought acclimation in pomegranate: Response of photosynthesis, osmoregulation and antioxidant defense. Journal of Soil Science and Plant Nutrition, 15: 1-12.
Zhang, X., Kong, Y., Lv, Y., Yao, F., Cao, Y., Shao, X., Geng, Y., Wang, L., and Wang, Y. 2024. Increased topsoil depth required to support increased grain yield production in high density maize. Field Crops Research, 308: 109282