بررسی اثر تنش های رطوبتی بر شاخص های فیزیولوژیکی سه رقم برنج (کشت مستقیم خشکه کاری)با شرایط حد اقل خاکورزی در مرکز تحقیقات کشاورزی اهواز
الموضوعات : اکوفیزیولوژی و فیتوشیمی گیاهان دارویی و معطر
علی جعفری
1
(
کارشناس ارشد زراعت/ دانشگاه پیام نوراستان تهران
)
الکلمات المفتاحية: تنش رطوبتی, برنج, حداقل خاک ورزی, خشکه کاری,
ملخص المقالة :
به منظور دست یابی به رژیم آبیاری مناسب در شرایط حداقل خاکورزی و تأثیر آن بر روی شاخص های فیزیولوژیکی سه رقم برنج آزمایشی در سال زراعی 86-85 در مزرعه تحقیقاتی ایستگاه شاوور اهواز به اجرا درآمد. آزمایش به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد که شامل سه تنش رطوبتی با تناوب های یک روزدر میان یا شاهد (I1)، دو روزدر میان (I2) و سه روزدر میان (I3) به عنوان سطوح عامل اصلی و سه رقم برنج شامل عنبوری قرمز (V1) و چمپا (V2) وLD183(V3) یا دانیال به عنوان سطوح عامل فرعی بود. نتایج آزمایش در شاخص های فیزیولوژیکی نشان داد تنش رطوبتی باعث افزایشLAI شده همچنین در ارقام نیز، رقمهای عنبوری و چمپا دارای شاخص سطح برگ بیشتری نسبت به رقم LD183 بودند. در اثرات متقابل ارقام و تنش های رطوبتی در رقم عنبوری قرمز تنش رطوبتی 3 روز در میان، در رقم چمپا تنش رطوبتی 2 روز در میان و در LD183 هر دو تنش باعث افزایش شاخص سطح برگ شده بود. همچنین سرعت رشد محصول (CGR) در تنش رطوبتی 2 روز در میان از همه بیشتر بود ولی با افزایش مدت تنش سرعت رشد محصول کاهش پیدا کرد. در بین ارقام نیز رقم چمپا دارایCGR بیشتری بود، در اثرات متقابل ارقام و تنش های رطوبتی در ارقام محلی سرعت رشد محصول با افزایش تنش کاهش پیدا کرد ولی در رقم LD183 عکس این مورد به اثبات رسید. در سرعت رشد نسبی (RGR) نیز تنش رطوبتی باعث کاهش آن شد ولی در بین ارقام در آخر فصل رشد بالاترین سرعت رشد نسبی مربوط به رقمLD183 بود، در اثرات متقابل ارقام و تنش های رطوبتی در انتهای دوره رشد گیاه بالاترینRGR در ارقام محلی مربوط به تنش رطوبتی 3 روز در میان بود ولی در رقم LD183 تنش رطوبتی باعث کاهش میزانRGR شد که دلیل آن را می توان بخاطر افزایش میزانLAI و CGR در مدت زمان تنش در این رقم دانست. سرعت جذب خالص (NAR) نیز در ابتدا در تنش رطوبتی کاهش پیدا کرد ولی سپس در آخر مرحله رشد گیاه با افزایش تنش، افزایش پیدا کرد، در بین ارقام نیز، رقم LD183 دارای بیشترینNAR بود. در اثرات متقابل ارقام و تنش های رطوبتی در ارقام محلی تنش رطوبتی باعث کاهش NARشد ولی در رقم LD183 تنش رطوبتی 2 روز در میان باعث افزایشNAR شده و هر چه مدت تنش رطوبتی بیشتر شد میزان آن کاهش یافت.پس نتایج نشان داد که از تنش رطوبتی 2 و 3 برای آبیاری برنج می توان استفاده نمود.
1 – گیلانی،ع، و آبسالان،ش.، 1382.بررسی اثر تنش خشکی در مراحل مختلف رشد برنج رقم عنبوری قرمز و لاین LD183 در خوزستان.
2- علی نیا،ف. ، 1383. تولید برنج: دستاوردها، چالشها و استراتژی های آینده، مجموعه مقالات کلیدی هشتمین کنگره علوم و زراعت و اصلاح نباتات ایران،گیلان، دانشکده علوم کشاورزی.
-3 گاردنر،ف، پی رس،آو راجر ال، م.،1377. فیزیولوژی گیاهان زراعی. ترجمه کوچکی، ع و سرمدنیا،غ ع. انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد، 400 صفحه.
44 هاشمی دزفولی، ا،. 1374. افزایش عملکرد گیاهان زراعی. انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد ص: 71-28 -4
5-Dedatta, S.K., W.P.Abilay and G.N.Kalwar. 1973. water stress effects in flooded tropical rice pages 19-36 in IRRI. Water management in Philippine irrigation system researeh and operations los banos Philippines.
6-De Detta S.,K.,1981,principles and practices of rice production, New york Johwiley an sons
7- De, Datte (1981). Prin ciples and practices of rice production.A wiely interscience publication.
8- IRRI (International Rice Research Institute). 1983.los Banos, phillippin.
9-Islam M.S. and Idris m.,1991, Influence of moisture regime on the yield performance of HYV rice in Bangladesh annals of Bangladesh agriculture, 1991.No.1:2.105-107.
10-Lee K.S., Park.S.H, Park.W.Y. and Lee.C.S., 2003, strip tillage charac teristics of rotary tiller bludes for use in a dryland direct rice seeder, Soiland tillage Research, Vol 71: 25-32.
11-Mishra H.S., Rathore.T.R. and Pant.T.R.,1991, Effect of water regimes on soil physical properties and yield of rice in mallisols of tarai region, Agricultural water management. No.20:1.71-80
12-Painuli D.K., (Ed).,2000, Annual peport 1997-1999, All India coordinated Research project on soil physical constraints and their Amelioration for sustainable crop production India Institute ofsoil science, Bhopal India, P. 133
13-Pandeys and velascol ,2002, Econmics of direct seeding in Asia: patterns of adoption and research priorities, in pandeys, Mortimer M, wade l, Tuong TP, lopezk and Hardyb (eds) Direct seeding: research strategies and opportunities, international rice research Institue, los Banos, phillphines, pp. 3-140.
14-Stobbe E.H.,1990, Economic mana gement of weed under conservation tillage, Pp. 5-15. In: weed proldems and their economic management, Symposium in the 12th conf. Asian- pacific weed sci. soc. Seou, Republic of korea, August 21-26, 1989. p. 174.
15-Ying C.,Tessieer.S.and Irvine.B.,2004, Drill and crop performances as affected by different drill configurations for minimam- tillage seeding, Soil Till, Res 77 (2004). P. 147-155.
