بهبود جوانه‌زنی، رشد اولیه و شاخص‌های دارویی بارهنگ سرنیزه‌ای (Plantago lanceolata) با پیش‌تیمار فیزیکی بذر

الموضوعات : بوم شناسی گیاهان زراعی

بهرام میرشکاری ¹ , رضا صیامی ²

1 - دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات واحد تبریز دانشگاه آزاد اسلامی تبریز، ایران
2 - باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان واحد تبریز دانشگاه آزاد اسلامی تبریز، ایران

تاريخ الإرسال : 26 السبت , شعبان, 1436 تاريخ التأكيد : 06 الإثنين , محرم, 1437 تاريخ الإصدار : 10 الأحد , صفر, 1437

الکلمات المفتاحية:  اشعه بتا,  اشعه گاما,  امواج فراصوت,  اولتراسونیک,  لیزر,  میدان مغناطیسی,

ملخص المقالة :

به منظور تعیین تأثیر تیمارهای فیزیکی بر رشد و میزان مواد مؤثره بارهنگ سرنیزه ای سه آزمایش آزمایشگاهی، گلخانه ای و مزرعه ای در سال زراعی 1393 در دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز در سه تکرار اجرا شد. تیمارها شامل امواج فراصوت، لیزر، میدان مغناطیسی، اشعه های گاما و بتا همگی در مدت زمان های 5، 10 و 15 دقیقه روی بذور خیس شده به همراه شاهد بودند. بذرهای تحت تیمار با امواج مغناطیسی به مدت های 5 و 10 دقیقه، بعد از 11 روز سبز شدند. در حالی که وقوع این امر در تیمارهای اولتراسونیک و لیزر بعد از 2/13 روز اتفاق افتاد. روش‌های پیش‌تیمار در مقایسه با شاهد، به کاهش معنی دار زمان برای 50% سبز کردن و میانگین زمان برای سبز کردن بذر منتج شد. میانگین درصد نهایی سبز کردن به دنبال تیمارهای میدان مغناطیسی و امواج فراصوت 7/73% بود، در حالی که مقدار این شاخص در تیمار با اشعه های بتا و گاما فقط 7/58% شد. با افزایش مدت زمان قرار گرفتن بذر در معرض میدان مغناطیسی شاخص بنیه گیاهچه کاهش معنی داری داشت. عملکرد دانه بذور در معرض میدان های مغناطیسی نسبت به شاهد و امواج اولتراسونیک و لیزر حدود 5/8 گرم در متر مربع افزایش معنی دار داشت. شاخص تورم دانه از حداقل 77/0 میلی لیتر در میانگین اشعه های بتا و گاما تا حداکثر 47/1 میلی لیتر در میانگین میدان های مغناطیسی تغییر کرد. ﻧﻘﺶ درصد نهایی سبز کردن و شاخص بنیه گیاهچه در بیان عملکرد دانه به ترتیب 8/1 و 7/1 ﺑﺮاﺑـﺮ ﻧﻘـﺶ زمان تا 50% سبز کردن بود. در مجموع، در بارهنگ سرنیزه‌ای با قرار دادن بذور در معرض امواج مغناطیسی گیاهچه هایی با بنیه قوی و محصولی با عملکرد دانه و ماده موثره بالا می توان تولید کرد.