بررسی ابعاد تمثیلی کهن¬الگوی پیر در خردنامۀ اسکندری
الموضوعات : عرفان اسلامیمریم مهاجری¬امیرکلائی 1 , سیروس شمیسا 2 , اصغر دادبه 3
1 - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
2 - دانشگاه آزاد کاشان-گروه زبان و ادبیات فارسی
3 - استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
الکلمات المفتاحية:
ملخص المقالة :
به¬حقیقت می¬توان¬گفت تمثیل؛ شیوه¬ای بلاغی است که نه¬تنها در ادب فارسی، بلکه در ادبیات سایر ملل نیز از جایگاه ویژه¬ای برخوردار است. درمثنوی خرد نامه اسکندری جامی، با بسامد بالایی از داستان¬های تمثیلی روبرو هستیم. از مهم¬ترین موضوعاتی که همواره مورد توجه شاعران عارف بوده¬است و بیشتر به¬گونۀ تمثیلی و نمادین در متون ادبی به آن اشاره¬شده¬است ؛ لزوم حضور معنوی پیر در سیر و سلوک است. یکی از مهم¬ترین طُرقی که قرن¬ها تجربه بردوش دارد، بهره¬مندی از رهنمون¬های پیرِ راه طی¬کرده و سلوک به¬ثمررسانده، است. «پیر فرزانه» یا «پیر خردمند» از برجسته-ترین کهن¬الگوهاست که در قاموس تصوف، در سیمای «پیر طریقت» جلوه¬گر می¬شود. تأثیر، حضور و نقش¬آفرینی کهن¬الگوی پیر فرزانه، در قالب تمثیلی و نمادین در خردنامه اسکندری مهم و پررنگ است، لذا در پژوهش حاضر؛ کهن¬الگوی «پیر طریقت» در منظومۀ خردنامۀ اسکندری مورد مطالعه قرارگرفته¬است. پژوهش پیش رو به شیوه توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه¬ای انجام-شده¬است. محدودۀ مورد مطالعه مثنوی خردنامه اسکندری جامی؛ شامل 2315 بیت است. تحلیل صوری و محتوایی این تمثیل¬ها، توصیف¬های دقیق و رسا، نمادها و رمزگشایی آن¬ها و تحلیل محتوایی تمثیل¬ها، با پرداختن به کیفیت مطلوب رساندن پیام، دیدگاه عرفانی جامی و توجه و نگرش او به «کهن¬الگوی پیر» را تبیین¬می¬کند کلیدواژه¬ها: جامی،خردنامه اسکندری، تمثیل، کهن¬الگو، پیر فرزانه.
