تبیین تاثیر ضوابط معماری و شهرسازی حاصل از سیاست های مداخله مستقیم دولت ها بر مولفه های کالبدی معماری مسکونی ( نمونه موردی شهر بیرجند)
الموضوعات :
محمد محسن فروزان
1
(دانشجوی دکتری، گروه معماری، واحد کرمان، دانشگاه آزاداسلامی، کرمان، ایران)
امینه انجم شعاع
2
(عضو هیات علمی، گروه معماری، واحد کرمان، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمان، ایران(نویسنده مسئول))
افسون مهدوی
3
(استاديار گروه شهرسازی، واحد کرمان، دانشگاه آزاد اسلامي، کرمان، ايران)
الکلمات المفتاحية:
ملخص المقالة :
ضرورت تامین مسکن برای همه اقشار جامعه، باعث اهمیت مساله تامین مسکن برای ساکنین شهری شده است اما عدم توجه به سنجش کیفی و کمی این پروژه ها بعد از ساخت و بهره برداری، موجب تکرار مجدد بسیاری از مشکلات در ساخت و طراحی شده است.مقاله حاضر با هدف بررسی تاثیرات ضوابط معماری و شهرسازی حاصل از سیاست حمایتی دولت ها در بخش مسکن نوشته است. روش تحقیق در پروژه حاضر هدف اصلی این پژوهش شناسایی نقاط قوت ، ضعف ، فرصت و تهدید مولفه های کالبدی معماری مسکونی در شهر بیرجند صورت گرفته شده است .گام اول پژوهش مبتنی بر مطالعات اسنادی در حوزه مولفه های کالبدی معماری است و در گام دوم بررسی پروژه های مسکن شهر بیرجند انجام و با استفاده از روش سوات (SWOT) به تحلیل آنها پرداخته شده است.شایان ذکر است تمام اقدامات انجام شده در زمینه معماری همگام با تکنولوژی های جدید بیشترین دقت نظر و ریزبینی مسئولین امر را نسبت به طراحی شبکه معابر و دسترسی ها و در واقع شیوه ی شهرسازی این منطقه میطلبد تا با طراحی هوشمندانه از احتمال بروز پیامدهای منفی در کل مجموعه جلوگیری گردد. نتایـج تحقیـق بیانگـر ایـن امر بوده است کـه از نظـر معمـاری ویژ گی هـای معمـاری و شهرسـازی ایرانـی- اسـامی در مسـکن شهری دیـده نشـد و کاربـرد معمـاری غربـی در داخـل بنـا و همچنیـن نمـای آنهـا مشـهود اسـت.
انصاري، مجتبي( 1386 )، بررسي تاثير شيوه زندگي بركالبد مجموعه فاميلي در بافت قديم شهر يزد،استاد راهنما: نقصان محمدي، دانشگاه يزد،دانشكده هنر و معماري.
اهرى ، زهرا و محسن حبيبى( 1383 )، " گزارش طرح مطالعاتى بررسي ابعاد كيفي مسكن در ايران"، انتشارات مركز تحقيقات وزارت مسكن و شهرسازى ، تهران .
آقالطیفی، آزاده ، حجت، عیسی (1397)، بررسی تاثیرپذیری مفهوم خانه از تحولات کالبدی آن در دوران معاصر در شهر تهران،نشریه هنرهای زیبا - معماری و شهرسازی دوره ۲۳ شماره 4 زمستان ۱۳۹۷
بانی مسعود، امیر(1388) ، معماری معاصر ایران، نشر هنر معماری قرن، تهران.
بسکی، سهیلا ( 1374 )، آغازگران معماری امروز ایران، گفتگو با بهروز پزشکی،آبادی، سال پنجم، شماره 18 ، صص 91 - 86 .
توسلي، محمود، ( 1376 )، اصول و روشهاي طراحي شهري و فضاي مسكوني در ايران، جلد اول،مركزمطالعات و تحقيقات شهرسازي و معماري ايران ،تهران.
جانی‌پور ،بهروز، (1385)، سیر تحول معماری مسکن تهران در دوران پهلوی، دانشکده هنرهای زیبا، دانشگاه تهران. رساله دکترای معماری
جوادی، محمدهادی( 1374)، تجربه دولت در خان ههای ارزان،مجموعه مقالات کنگره تاریخ معماری و شهرسازی ایران )ارگ بم، جلدنخست، سازمان میراث فرهنگی کشور، تهران، صص 127- 109 .
حبیبی، سید محسن (1385 )، شرح جریان های فکری معماری و شهرسازی در ایران معاصر، دفتر پژوهش های فرهنگی، چاپ اول، تهران.
حبیبی، سید محسن( 1383 )، از شار تا شهر، مؤسسه انتشارات دانشگاه تهران، چاپ پنجم، تهران.
خاقانپور ،ریحانه- شاهرضائی، خوئی، حمیدرضا(1396)، نسبت امروز و گذشته در آثاری از معماری مسکونی
دلال پورمحمدي، محمدرضا، ( 1375 )، برخي ملاحظات برنامه ريزي و طراحي در بافت فيزيكي مجتمع هاي مسكوني، نشريه دانشكده ادبيات و- 161 ، ص 127 - علوم انساني تبريز، شماره 160 . ص 142
راپاپورت، ایموس (1366)،منشا فرهنگی مجتمع های زیستی، ترجمه راضیه رضازاده، جهاد دانشگاهی دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران
راپاپورت، آموس(1384)، معنی محیط ساخته شده: رویکردی در ارتباط غیرکلامی، ترجمه فرح حبیبی، تهران، انتشارات پردازش و برنامه ریزی شهری.
راپاپورت،ایموس (1382) "خاستگاه های فرهنگی معماری" ترجمه صدف ال رسول و افرا بانک، فصلنامه خیال، شماره 8، زمستان
رحمانی، الهه؛ نورایی، سمیه و شکرفروش، زهراسادات 1390 ، بررسی سیر تحول الگوی پر و خالی در مسکن معاصر ایرانی، فصلنامه آبادی، سال بیست و یکم، شماره 70 ، صص 67 - 62 .
-رحمانی، الهه؛ نورایی، سمیه و شکرفروش، زهراسادات ) 1390 (، بررسی سیر تحول الگوی پر و خالی در مسکن معاصر ایرانی، فصلنامه آبادی، سال بیست و یکم، شماره 70 ، صص 67 - 62 .
زرکش، افسانه،(1388)، نقش و تأثیر عوامل دولتی درمعماری بناهای خصوصی در دوره ی پهلوی اول،کتاب ماه هنر- شماره 136(صفحات 14 تا 25) دی 1388
سادات رضوی پور ، مریم، م مهدی ذاکری ،محمد ،(1397)، بررسی هویت ایرانی -اسلامی در معماری پروژه های مسکن مهر،فصلنامه مطالعات ملی
سرايي ،محمدحسين،(1391)، تطور سكونت شهري از مجموعه هاي فاميلي(محل هاي)تا بلوك هاي آپارتماني،
سلطان زاده ،حسین، (1385)، بازتاب سنت در معماری معاصر ایران، دانشگاه آزاد علوم تحقیقات تهران،تز دکتری معماری
شعله، مهسا،(1387)، تبیین مفهوم تراکم به عنوان ابزار شهرسازی در طرح های مسکن، فصلنامه مدیریت شهری
صارمى ،حميدرضا ، ابراهيم پور، مريم،(1391)، بررسى شاخص هاى مسكن ايران و جهان(مطالعه موردى : ايران ، انگليس و فرانسه)،هويت شهر
صالحی، اسماعیل،( 1382) ،تحلیل کارآمدی ضوابط ومقررات شهرسازی در شکل گیری شهر خوب، دانشگاه تهران ، رساله دکتری شهرسازی
صالحی، اسماعیل،(1385)، نقش ضوابط ومقررات شهرسازی در تحقق شهر خوب و توسعه پایدار شهرتهران،مجله محیط شناسی شماره 40
طالبی حامد ، حجّت ،عیسی ، فرضیان، محمّد(1393) بررسی نقش حکومت، مردم و معماران در پیدایش کو ی های مسکونی کوتا ه مرتبه تهران در دوره پهلوی دوم،نشریه هنرهای زیبا - معماری و شهرسازی دوره ۱۹ شماره ۱ بهار
طالبی، حامد؛ حجت، عیسی و فرضیان، محمد ) 1393(، بررسی نقش حکومت، مردم و معماران در پیدایش کوی های مسکونی کوتاه مرتبه تهران در دوره پهلوی دوم، فصلنامه هنرهای زیبا - معماری و شهرسازی،دوره 19، شماره 1، صص 32- 23.
علي نياي مطلق، ايوب،(1392)، ارتباط فضاي بيرون و درون در آپارتمان هاي مسكوني جديد( طراحي مجموعه مسكوني در شهر جديد پرند)، دانشگاه تهران،پایان نامه کارشناسی ارشد
فتحی، حسن،(1377) ساختمان سازي با مردم [کتاب]/ نوشته حسن فتحي؛ ترجمه علي اشرفي؛ ويراستار رحيم قاسميان دانشگاه هنر ، دانشگاه هنر، معاونت پژوهشي
فلامکی، محمد منصور( 1385 )، شکل گیری معماری در تجارب ایران و غرب، نشر فضا، تهران.
کامل نیا ، حامد،(1392)، چهار چوبی نوین برای تعامل معماری جمعی در طراحی مجموعه های مسکونی معاصر، مجله نقش جهان شماره2
مدنی، رامین ، شفایی مینو،(1385)، راه کارهای طراحی عرصه میانه با رویکرد جبران سازی مسکن حداقل در ایران، مجله آرمان شهر
معماريان، غلامحسين ، ( 1376 )، آشنايي با معماري مسكوني ايران (گونه شناسي درونگرا) ، دانشگاه علم و صنعت ايران، تهران.
مهاجر میلانی، آزاده،( 1397) تبیین نقش ضوابط در شکل دهی به سازمان فضایی مسکن متداول تهران، دانشگاه تهران، تزمعماری دکتری
نورمحمدی، مهدی( 1392)، الگوی سیاست‌گذاری مداخله مناسب دولت در مدیریت زمین شهری ومسکن(شهر تهران) ،دانشگاه تربیت مدرس، رساله دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری
Ahari, Z. & Arjmand-nia. (1989). Minimal Housing, Tehran: Research Center of Building & Housing.
Altman, I & Low, S. M (1992), Place Attachment, Plenum Press,New York.
Appleyard, D (1979), Home, Architectural Association Quarterly2, pp.2-20.
Ardalan, N., Sert, J. L., Doshi, B., Safdie, M. and Candilis, G. (1976), Habitat Bill of Rights, Presented by Iran.
Chatterton, I., Chiquier, L., Razzaz, O., Renaud, B., Taffin, C. and Vecvagare, L. (2004), ‘Iran; Strategies for the
Cityscape journal2005
Coolen, H (2009), House, home and dwelling, In: ENHR conference,Prague, Czech Republic.
Cooper Marcus, C (1997), House as a mirror of self: Exploring the deeper meaning of home, Conari Press, Boston
Duncan, J. S (1981), Housing and Identity: Cross Cultural Perspectives,Croom Helm, London.
Friedman, A. (2007). Canadian Architect & Affordable Homes, Feb
Housing Sector, World bank’, International Bank for Reconstruction and Development, Islamic Republic of Iran, Ministry of Housing and Urban evelopment, 28983.
Lawson, B (2001), The language of space, Butterworth-HeinemannPublishing, London.
Michael H. SchillUniversity of California, Los Angeles
Rasekhi-Nezhad, M. (2007). Optimom Gathering Area of Home, Ph.D. Dissertation, Tehran: Shahid BeheshtiUniversity,
Sanoff H. ,(2000) Community participation methods in design and planning, John Wiley & Sons, USA, 2000
Shayesteh, H., Steadman, P. (2012), ‘Typo – morphological analysis of housing layout and density in Tehran’. In: International Conference of Urban Change in Iran, Development Planning Unit, University College London.
Turner J. ,(1976) Housing y People, London ,Marion Boyers. Salehi and Hajikhani. 1997. Urban Planning-Criteria for Healty City concept. EMR: WHO.
Wehmeier, S (2005), Oxford advanced learner’ dictionary of current english, Oxford University Press, Oxford.
