کاربرد الگوی بازتاب‌پذیری در متون اسلامی

الموضوعات :

مسعود پورفرد ¹ , شهناز پورناصری ²

1 - دانشیار، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، قم، ایران
2 - دانشجوی دکتری، گروه زبان و ادبیات عرب، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران

تاريخ الإرسال : 08 الجمعة , ذو الحجة, 1445 تاريخ التأكيد : 06 السبت , صفر, 1446 تاريخ الإصدار : 03 الأربعاء , ربيع الثاني, 1445

الکلمات المفتاحية: زبان‌شناسی شناختی, الگوی بازتاب‌پذیری.,

ملخص المقالة :

هدف تحقیق حاضر واکاوی کاربرد الگوی بازتاب‌پذیری در نصوص دینی می‌باشد. سوال اصلی پژوهش آن است که الگوی بازتاب‌پذیری چه کاربردهایی در عینیت‌بخشی به رابطه ذهن و رفتار اجتماعی و فرهنگی عاملیت، در دریافت متون دینی دارد. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی بوده و نتایج نشان داد که الگوی بازتاب‌پذیری بیشتر مورد حمایت طرفداران روابط تعاملی در بازی زبانی بين پديده‌ها مطرح گرديده است. حاميان اين الگو تلاش می‌کنند با ارائه تركيبي از برخي آموزهای تجربی، رویکردهای تفسيری و انتقادی، به فهم و درك جديدی از مسائل برسند. از نظر حامیان این الگوی زبانی، در روابط تعاملي با رویکرد تعاملی بین ساختار و کارگزار، نکته کلیدی آن است که حیات و زندگی اجتماعی، نه مجموعه‌ای از کنش‌های فردی و نه مجموعه‌ای از ساختارهای اجتماعی است، بلکه به‌مثابه فرایندی در نظر گرفته شده که مفهوم کلیدی آن عمل اجتماعی به‌شمار می‌آید و دارای دو جنبه‌ عاملانه و ساختاری است. اجرای مراحل الگوی بازتاب‌پذیری، بازی زبانی جدیدی را مرتب تولید می‌کند که عاملیت دینی، حرکتی پیش‌رونده و رو به پیشرفت اجتماعی و فرهنگی در جامعه اسلامی احساس خواهد کرد.

المصادر:

قرآن کریم.
پاركر، جان (1383). ساختاربندی. ترجمه امیرعباس سعید‌پور. تهران: آشیان.
تمیمی آمدی، عبدالواحد (1410ق). غرر الحكم. قم: دارالكتاب الإسلامی.
دبیرمقدم، محمد (1383). زبانشناسی نظری: پیدایش و تکوین دستور زایشی. تهران: سمت، ویراست دوم.
راسخ مهند، محمد (1389). درآمدی بر زبانشناسی شناختی: نظریه‌ها و مفاهیم. تهران: سمت.
سیدمن، استیون (1386). کشاکش آراء در جامعه‌شناسی. ترجمه هادی جلیلی. تهران: نشر نی.
شجاعی، محمدصادق (1393). ساختار شخصیت از دیدگاه اسلام در چارچوب رویکرد صفت. رساله دکتری. پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
طباطبایی، سید محمدحسین (1371). المیزان. تهران: اسماعیلیان، ج8.
طوسی، نصیرالدین (1375). شرح الاشارات و التنبیهات. قم: نشر البلاغه، ج 3.
علمداری، جهانگیر (1385). بازخوداندیشی، روشی در مطالعه سیاست. مجله دانشكده حقوق و علوم سیاسی، شماره 71، ص282.
فتحعلی‌خانی، محمد (1379). آموزه‌های بنیادین علم اخلاق. قم: دكترین جهانی علوم اسلامی.
فیض کاشانی، محمد بن شاه مرتضی (1417ق). محجته البیضاء. قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه، ج 8.
کرکوف، فلیپ (1392). جامعه‌شناسی بین امر جمعی و فردی. ترجمه علیرضا خدامی. تهران: نشر نی.
گلفام، ارسلان (1381). زبانشناسی شناختی و استعاره. تازه‌های علوم شناختی، 4(15)، ص59-64.
گندم‌کار، راحله (1399). تحلیل شناخت سخنگویان فارسی‌زبان در قالب مقوله‌بندی. جستارهای زبانی، 11(60)، ص515-538.
لیتل‌مور، جنت؛ تیلور، جان آر (1402). زبان‌شناسی شناختی: نظریه‌ها و کاربردها. ترجمه پارسا بامشادی و شادی انصاریان. تهران: نشر بوی کاغذ.
محمدی ری شهری، محمد (1378). میزان الحکمة. ترجمه حمیدرضا شیخی. قم: دارالحدیث، ج10.
مطهری، مرتضی (1361). گفتارهای معنوی. تهران: صدرا.
میری، محمد (1399). بررسی مراحل سلوکی «تخلیه» «تحلیه» «تجلیه» و «فنا» در عرفان اسلامی. عرفان اسلامی (ادیان و عرفان)، 17(65)، ص59-77.
هنریک، میزیاک؛ استاوت، ویرجینیا (1374). تاریخچه و مکاتب روانشناسی. احمد رضوانی. انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ دوم.
Bucholtz, M. (2001). Reflexivity and eritique in discourse analysis. Critique of Anthropology, 21(2), p. 165-183.
Cassell, P. (1993). Introduction on the Giddens reader. London: Mac Millan.
Giddens, A. (1984). The constitution of society. Cambridge: polity press.
Sandy Well, B. (1996). Reflexivity and the crisis of western reason. London: Routledge.