بررسی زیبایی شناسی موتیف¬های اشعار فارسی شاعران منطقۀ ارسباران
الموضوعات :مریم بیرامی جوبند 1 , مریم محمدزاده 2 , رضا آقایاری زاهد 3
1 - دانشجوی دوره دکتری زبان و ادبیات فارسی، واحد اهر، دانشگاه آزاد اسلامی، اهر، ایران
2 - دانشیار گروه زبان و ادبيات فارسی، واحد اهر، دانشگاه آزاد اسلامی، اهر، ايران
3 - استادیار گروه زبان و ادبیّات فارسی، واحد اهر، دانشگاه آزاد اسلامی، اهر - ایران
الکلمات المفتاحية: ارسباران, شعر, زیبایی شناسی, موتیف, خیال ,
ملخص المقالة :
منطقة ارسباران، در استان آذربایجان شرقی، شاعران متعددی دارد. در این مقاله با معرفی ادبیات این منطقه و نگاهی کلّی به جایگاه شعر در آن، موتیف های زیبایی شناسی در شعر پنج شاعر معاصر این منطقه: سالک اهری تبریزی(1271ـ 1358اهر)، مرتضی موسوی(1321ـ 1354اهر)، حامد اهری(1338 اهر)، امامویردی سامانی(1325 کلیبر) و اسماعیل سلطانی(1335 اهر) بررسی شده است. روش بررسی با مطالعه کتابخانه ای است و نگارش مقاله به صورت توصیفی تحلیلی می باشد. سالک اهری و مرتضی موسوی از شاعران دوره پهلوی و حامد اهری، امامویردی سامانی و اسماعیل سلطانی از شاعران بعد از انقلاب اسلامی هستند. هر پنج شاعر به موتیف های محتوایی و بلاغی شعر کلاسیک علاقه دارند و تحولات عناصر خیال و تصویرسازی معاصر در شعرشان کمتر دیده می شود.چنانکه شعرشان را باید ادامه جریان سنت گرایان معاصر نامید. نتایج بررسی زیبایی شناسی شعرشان نشان می دهد: استفاده از عناصر خیال کلاسیک، توجه به عناصر تصویر سازی معاصر و منطقه ارسباران، صورخیال ساده و عاری از تکلف و استفاده از آرایه های برتر بلاغت قدیم، از جمله جناس، تکرار، واج آرایی، تشبیه، تلمیح، کنایه، مبالغه، ایهام، موتیف های زیبایی شناسی شعر آنها می باشد که در محتوای غنایی و عرفانی و اجتماعی استفاده کرده¬اند. در موتیف اجتماعی معاصر از عناصر خیال تازه و آرایه نماد استفاده کرده اند اما در مقایسه با موتیف های شعر کلاسیک و زیباییشناسی بلاغت ادبیات کهن، نگاه نو در شعر این منطقه کمتر است و یک بخش شعر فارسی آنها در ادامه شعر کلاسیک می باشد
اهری تبریزی، سالک(1398) مجموعه اشعار سالک اهری تبریزی، به اهتمام رضا همراز، تبریز: قالان یورد.#
اهری، حامد(میر حسین فخرایی اقدم)(1399) دیوان اشعار، مقدّمه حسین دوستی، اهر: شمیسا.#
داد، سیما(1385) فرهنگ اصطلاحات ادبی، تهران: مروارید.#
دوستی، حسین (1373) نگاهی به تاریخ و جغرافیای ارسباران، تبریز: احرار.#
ــــــــ (1394) ادبیات مرثیه در منطقه ارسباران،تهران: سفیر اردهال.#
ــــــــــ (1402) آوای سوتک (مجموعه اشعار و آثار و یادنامه سید مرتضی موسوی اهری) (شاعر مبارز، 1354 - 1321 شمسی)، تبریز: مهرنوشت.#
سامانی، امامویردی(1386) سامانی دیوانی، کلیبر: نویسنده#
سرهنگ بایبوردی(1341) تاریخ ارسباران، تهران: کتابخانه سینا.#
سلطانی، اسماعیل(1380) شرح هجران، تبریز: فروغ آزادی.#
شفيعي كدكني، محمّدرضا (1390) صورخیال در شعر فارسی، تهران: آگاه#
ـــــــــــ(1391) موسيقي شعر، تهران: آگاه#
شمیسا، سیروس (1383) نگاهی تازه به بدیع، تهران:انتشارات فردوس.#
عباس¬زاده، سعید(1375)سیمای ارسباران(اهر)، سرزمین دین¬باوران، تهران: مؤسسه فرهنگی و انتشارات نهاوندی#
فتوحی، محمود(1385) بلاغت تصویر، تهران: سخن.#
موسوی، سید مرتضی(1365) مجموعة شعر سوتک، تبریز: چاپخانة صفا.#
