بررسی تکامل دنیوی انسان از دیدگاه ملاصدرا

الموضوعات : کاوش های عقلی"

زینب درویشی ¹ , مرجان عسگری بابادی ²

1 - استادیار گروه معارف اسلامی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران
2 - گروه فلسفه و کلام اسلامی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.

تاريخ الإرسال : 29 الخميس , ذو القعدة, 1445 تاريخ التأكيد : 15 الأحد , محرم, 1446 تاريخ الإصدار : 12 الثلاثاء , ربيع الثاني, 1446

الکلمات المفتاحية: کمال, تکامل, فضیلت, رذیلت, سعادت, نفس,

ملخص المقالة :

پژوهش حاضر با روشی توصیفی-تحلیلی به دنبال پاسخ گویی و تحلیل سوال "تکامل دنیوی انسان از نظر ملاصدراچکونه است؟" می باشد وآنچه نگارندگان درنتیجه این پژوهش به آن رسیده اند این است که ازدیدگاه صدرا آدمی به مقتضای فطرتش در حال حرکت به سوی کمال است، تکامل انسان در دنیا از همان ابتدای پیدایش و وجود یافتن او تا انتهای وجود جسمانی و وارد شدن او به نشئه برزخی که ابتدای تکامل انسان در برزخ و انتهای تکامل انسان در دنیا است را شامل می¬شود. صدرا انسان را موجودی با مراتب تشکیکی می¬داند و با استفاده از حرکت جوهری تکامل وجودی انسان را نشان می¬دهد، از نظر وی تکامل، حرکت از نقص به سوی کمال می باشد و تکامل در دنیا را پرورش فضایل و ملکات به حساب می¬آورد؛ با پرورش نفس است که انسان می¬تواند به مرتبه قدسیه و عقل مستفاد برسد. ملاصدرا معتقد است سعادت حقیقی انسان در گروه کمال نظری و عملی انسان بوده که بر اثر اعمال و افعال پاک و منزه شدن از بدی¬ها و همچنین به کمک تفکر و تفحص به امورعقلی به سعادت واقعی می¬رسد. مراتب تکامل انسان با حدوث جسمانی آغاز و در ادامه، وجودی مادی مثالی، مثالی و در ادامه تکامل در برزخ ممکن است به موجودی عقلی نیز تبدیل گردد. عواملی که برای تکامل یافتن انسان در دنیا وجود دارد را بر می شمارد و همچنین غایت انسان را سعادت حقیقی می¬داندومعتقداست در برزخ نیز تکامل ادامه دارد.پس درنتیجه عالم برزخ با تفاوت در نشئه استمرار دنیا است.

المصادر:

فهرست منابع :
قرآن کریم
1.آشتیانی، سید جلال الدین،1359، شرح بر زاد المسافر ملاصدرا [ بی جا ].
2. ابن سینا، حسین بن عبدالله،1984،الشفاء، النفس، تصحیح سعید زائد، قم، انتشارات کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی.
3- ابن منظور، محمدبن مکرم ابن علی، 1994،لسان العرب، بیروت، دارالصادر.
4-امام خمینی، سید روح الله موسوی،1371، شرح اربعین حدیث، [ بی جا ]
5-امینی، ابراهیم ،1367، خوسازی و تزکیه نفس، قم: شفق .
6-جوادی آملی، عبدالله،1385 ،رحیق مختوم،قم ،اسراء.
7-جوهری، ابونصر، 1407ق، صحاح تاج اللغه، بیروت، دارالعلم للملایین.
8--خلیلی، مصطفی،1382، اندیشه های کلامی علامه طباطبایی [ بی جا ] دفتر نشر آثارعلامه طباطبایی.
9--خواجوی، محمد،1367،ترجمه و شرح اصول کافی، [ بی جا ] موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
10-راغب اصفهانی،1416 ،حسین بن محمد، بی تا، المفردات، بیروت، دارالقلم.
11-زبیدی، محمد بن محمد ،1889م، تاج العروس فی شرح القاموس، بیروت، دارالهدایه.
12-سجادی، سید جعفر،1340، مصطلحات فلسفی ملاصدرا، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
13-شیرازی، صدرالدین محمد بن ابراهیم، الحکمه امتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه، بیروت : دار احیاء
التراث العربی ، 1410 ه ق
14-ـــــ ،1981، اسرارالآیات، تهران، انجمن اسلامی حکمت و فلسفه اسلامی.
15- ـــــ ،1354، المبدا و المعاد، با مقدمه و تصحیح آشتیانی، تهران: انجمن شاهنشاهی فلسفه ایران.
16- ـــــ ، 1403، تفسیر قرآن کریم، سوره حدید با تصحیح محمد خواجوی قم : بیدار .
17- ـــــ ، 1340، رساله سه اصل با تصحیح حسین نصر، تهران: مولی.
18- ـــــ ، 1363، مفاتیح الغیب، با ترجمه محمد خواجوی، تهران: مولی .
19-عمید، حسن ،1357، فرهنگ عمید، تهران : موسسه انتشاراتی امیر کبیر .
20-فیروز آبادی، محمدابن یعقوب،1991، القاموس المحیط، بیروت، دارالکتب العلمیه.
21-فیومی، احمدبن محمد،1928،المصباح المنیر، قم، دارالهجره.
22-لوئیس ، معلوف ، 1381،منجد فی اللغه ، بیروت : ذوالقربی .
23-مجلسی، محمد باقر ،1401، بحارالانوار، بیروت: موسسه الوفاء .