بررسی تطبیقی نشانگان دوستی حق در آثار منثور و منظوم عرفانی (مستملی بخاری و مولوی)
الموضوعات : جستار نامه: ادبیات تطبیقی (فارسی- انگلیسی)
مصطفی کردکتولی
1
(
دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد علی آباد کتول، دانشگاه آزاد اسلامی، علی آباد کتول، ایران.
)
ملیحه مهدوی
2
(
گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد علی¬آباد کتول، دانشگاه آزاد اسلامی، علی¬آباد کتول، ایران. ( نویسندۀ مسئول)
)
مسعود مهدیان
3
(
عضو هیات علمی دانشگاه ازاد اسلامی علی اباد کتول
)
الکلمات المفتاحية: خداوند, دوستی, عرفان اسلامی, مستملی بخاری, مولوی, نشانه‌شناسی,
ملخص المقالة :
مبحث دوستی حضرت حق یکی از مهمترین و زیباترین مباحث عرفان اسلامی است. به اعتقاد عرفا اساس عرفان بر پایۀ دوستی خداوند است و کتاب شرح التعرف، یکی از امهات متون منثور و مثنوی معنوی از مهمترین آثار منظوم عرفانی، مشحون از مفاهیم مربوط به دوستی حضرت حق هستند. مستملی بخاری، صاحب کتاب شرح التعرف، هر عملی را با ترازوی محبت می‌سنجد و آگاهی از لوازم محبت را برای سالک طریق لازم می‌داند. مولوی نیز محبت خداوند را از اصلی‌ترین مبانی سیر و سلوک به حق قلمداد می‌کند. لذا هدف این پژوهش، بررسی تطبیقی نشانگان دوستی حق در آثار منثور و منظوم عرفانی (مستملی بخاری و مولوی) است. یافته‌های پژوهش با استفاده از روش توصیفی تحلیلی و استفاده از منابع کتابخانه‌ای نشان داد از نظر مستملی و مولوی دم زدن از محبت الهی چندان ساده نیست و رسیدن به این مقام به مقدمات و تمهید لوازمی نیاز دارد. برخی از این ابزار و تمهیدات عبارتند از: خودشناسی و شناخت مقام والای انسان، مبارزه با نفس، صفای قلب، شرم و حیا. مستملی و مولوی در ادامه معتقدند با چنین نشانه‌هایی می‌توان به شناخت دوستان حقیقی خداوند نایل گردید. دوستانی که دارای شاخص‌هایی همچون: ذکر، توکّل، نرنجیدن از بلا، خوف و رجا و لقای محبوب هستند.
References
Books:
1. Holy Quran, (2021). By Osman Taha, Tehran: Andisheh.
2. Nahj Al-Fasahah, (2019). Translated by Ali Akbar Mirzaei, Qom: Parhizkar.
3. Aflaki, A. (2022). Managheb al-Arifin. Tehran: Doostan.
4. Ansari, K. A. (2010). Collection of Persian Letters. Edited by Mohammad Sarwar Molaei, Tehran: Toos.
5. Attar Neishabouri, F. (2019). Tadhkirat al-Awliya. Tehran: Koomeh.
6. Baghli Shirazi, R. (2019). Sharah Shathiyat. Translated by Mohammad Ali AmirMoezzi, Tehran: Tahoori.
7. Ben-Osman, M. (2002). Meftah al-Hedayeh and Mesbah al-Enayeh. By Manouchehr Mozaffarian, Tehran: Farhangestan Zaban & Adabiat Farsi.
8. Boozjani, D. A. (2016). Rouzat al-Riahin. By Hasan Adab Raz & Niaz be Dargah Beiniyaz. Translated by Mohammad Hossein Naeiji, Tehran: Matbooat Dini.
9. Foroozanfar, B. (2023). Commentary on Masnavi Sharif. Tehran, Zavar.
10. Ghazali, A. H. (2014). Ehya Oloum Al-Din. Translated by Moayyed al-Din Kharazmi, Tehran: Ferdos.
11. Hajwiri, A. A. (2014). Kashf al-Mahjoob. By Mahmoud Abedi, Tehran: Soroush.
12. Jam, A. (1990). Montakhab Seraj Al-Saerin. Mashhad: Astan Ghods Razavi.
13. Jami, A. (2010). Margha NeiNameh. By Mozaffar Bakhtiar, Tehran: Markaz Nashr Daneshgahi.
14. Khomeini, R. (2021). Adaab al-Salah, Qom: Institute for editing and publishing the works of Imam Khomeini.
15. Meybodi, R. A. (2014). Kashf al-Asrar & Eddat al-Abrar. By Ali Asghar Hekmat, Tehran: Amir Kabir.
16. Mihani, M. M. (2021). Asrar al-Toheed fi Maqamat al-Sheikh Abi Saeid. By Mohammadreza Shafi'i Kadkani, Tehran: Aghaz.
17. Molla Sadra, S. (2009). Erfan VA Erfan Namayan Namayan. Translated by Mohsen Bidarfar, Tehran: Al-Zahra (S).
18. Mostamli, A. E. (1392), Sharh al-Tareef of Sufism. By Mostafa Amiri, Tehran: Miras Maktoob.
19. Naraghi, M. A. (2021). Mearaj al-Saadah. By Kazem Abedini Motlagh, Tehran: Jamal.
20. Nasafi, A. (2020). Al-Ensan al-Kamal. Translated by Seyyed Ziauddin Dehshiri, Tehran: Tahoori.
21. Qomi, S. A. (2005). Koliyat Mafatih al-Jannan. Translated by Mahdi Elahi Qomshaei, Qom: Umm Abiha.
22. Raz Shirazi, A. G. (2008). Menhaj Anwar al-Maarafah fi Sharh Mesbah al-Shari'a. By Seyyed Mohammad Jafar Bagheri, Tehran: Khanghah.
23. Rumi, J. (2018). Masnavi Manavi. Tehran: Parmis.
24. Tabatabaei, M. H. (2017). Majmooe Resael. By Seyyed Hadi Khosroshahi, Qom: Bootsan Ketab.
Articles:
1. Amin, A., & Raeisi Nafchi, R. (2018). A comparative study of the biography of Ahl al-Bayt (PBUH) in the description of the identification of Sufism by Mostamil Bokhari and Tadhkirat al-Awliya Attar. Imam Ali ΄s Studies, 9(18), 1-28.
2. Asghari, T., Mahdavi, M., & Mahdian, M. (2023). Sociological Investigation of Rumi's Complaints in Masnavi-ye-Ma'navi with Emphasis on Three Main Themes. Jostarnameh Journal of comparative Literature Studies, 6(22), 86-117.
3. Forughi Moghaddam, B., & Eje’ee, T. (2019). The Educational Approach of Sharh at-Ta'arrof to the Story of Prophet Adam (PBUH) in the Qur'an. Literary Arts, 11(2), 37-50.
4. Mohammadi, M., Saffari, M., & Samizadeh, R. (2021). Narrative; One of the style traits in Sharh-e Taaruf. Journal of Stylistic of Persian poem and prose, 13(10), 103-123.
5. Pazhouhandeh, L. (2013). The Affinity between God and Man in Teleological and Mystic Literature: The Case of Mowlavi. Journal of Adab Pazhuhi, 6(22), 97-124.
6. Yamini, P., Ahmadnezhad, K., Mohseni Hanjani, F., & Latifi Azimi, A. (2021). The intellectual approaches of Rumi and Arvinialum to the category of fear. Jostarnameh Journal of comparative Literature Studies, 5(15), 28-58.
