بررسی شگردهای طنز سیاسی در آثار طنز رويا صدر.

الموضوعات : جستار نامه: ادبیات تطبیقی (فارسی- انگلیسی)

سمیه‌ خزاعی ¹ , زهره عرب ² , کبری نودهی ³

1 - دانشجوی دکتری، گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد گرگان، دانشگاه آزاد اسلامی، گرگان، ایران.
2 - استادیا گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد گرگان، دانشگاه آزاد اسلامی، گرگان، ایران.(نویسندۀ مسئول)
3 - دانشیار زبان و ادبیات فارسی، واحد گرگان، دانشگاه آزاد اسلامی، گرگان، ایران.

تاريخ الإرسال : 15 السبت , ربيع الأول, 1445 تاريخ التأكيد : 04 الأربعاء , شعبان, 1445 تاريخ الإصدار : 27 الثلاثاء , ذو القعدة, 1445

الکلمات المفتاحية: طنز سیاسی, رويا صدر, شگردهاي طنزپردازي. ,

ملخص المقالة :

طنزسیاسی، يكي از گونه‌هاي ادبيات‌ انتقادی است كه به‌نوعي همانند سلاحي كاربردي براي روشن‌فکران جامعه با هدف اصلاح و دگرگونی بيان ‌مي‌شود. اين در حالي ‌است كه طنز سياسي هر نوع خشونت و زورگویی را رد مي‌كند. به بیان ديگر، طنز سیاسی توانمندي به ‌نمایش‌ گذاشتن برخي كمبودهاي متناسب با سیاست است كه به شکلی خنده‌آور، با هدف سر و سامان‌ دادن به شرایط حاكم در جامعه بيان ‌مي‌شود. اگرچه این شیوه از دیرباز در بسیاری از آثار ادبی نمود ‌یافته، اما بدون‌ شك مي‌توان دوران مشروطه را دورة تکامل ‌يافتة طنز سیاسی در تاریخ ادبیات ایران به‌شمار آورد. ادیبان و شاعران خوش‌ذوقي در متن تحولات این دوره و عصر حاضر ظهور كردند و زبان گویای هم ميهنان خود شدند که از آن جمله می‌توان به رويا صدر اشاره‌کرد. صدر، بانوي پژوهشگر و نويسنده‌اي پرآوازه در وادي طنز است و آثار چشمگيري از خود ارائه‌كرده‌است. در میان این آثار «خبرنامه محرمانه، «ه» مثل تفاهم، برداشت آخر، شب‌هاي كوش‌آداسي» و وبلاگ طنزنوشته‌هاي رويا صدر «بي‌بي‌گل» سرشار از طنز سیاسی است. در این پژوهش که به¬شیو‌ة اسنادی گردآوري شده‌است، پس از تعریف طنز و زيرساخت‌هاي آن به تبیین شگردهای این هنر در آثار یاد شده، پرداخته‌می‌شود. یافته‌های پژوهش نشان داد چيرگي و مهارت صدر بر ادبیات همراه با ذوق و طبع روان و خلّاق وي، سبب شده تا از بيشتر شگردهای ادبی همچون: نقیضه‌پردازی، تضمین، تشبیهات طنزآمیز، استفاده از ترکیبات متناقض‌نما، بزرگ‌نمايي، تمثیل، اغراق و ... استفاده کند و همین نكته تنوّع و در پي آن اثرگذاری بسیاری را در آثار او ایجاد‌ کرده‌است.

المصادر:

Reference
A. Books
1. Allen, W. (2017). The Secrets and Tools of Humor Writing. Translated by Mohsen Soleimani, Tehran: Sooreh Mehr.
2. Aslani Hamedani, M. (2021). Dictionary of satirical terms and words. Tehran: Morvarid.
3. Farajian, M., & Najafzadeh Barforoosh, M. B. (2017). Iran's satirists: from the constitution to the Islamic revolution. Tehran: Ghalam.
4. Ghaemi, M. (2022). An Introduction to Prose Humorous Rhetoric. Tehran: Baran.
5. Gholami, A. (2015). Humor and satire. Tehran: Resaneh.
6. Halabi, A. A. (2018). History of Humor in Iran and the Islamic World. Tehran: Behbahani.
7. Keshavarz, B. (2021). Ghaza & Mezah. Tehran: Keshavarz.
8. Khorramshahi, B. (2019). Humor and Tragedy. Tehran: Nahid.
9. Javadi, H. (2022). History of humor in Persian literature. Tehran: Morvarid.
10. Marial, J. (2022). Philosophy of Humor. Translated by Mahmoud Farjami, Tehran: Ney.
11. Nikobakht, N. (2001). Satire in Persian poetry. Tehran: University of Tehran.
12. Olumi, M.A. (2018). New comic story in Iran. Tehran: Elmi & Farhangi. Cultural.
13. Plard, A. (2023). Humor. Translated by Saeid Saeidpour, Tehran: Markaz.
14. Sadr, R. (2022). Thinking with humor, Tehran: Morvarid.
15. Sadr, R. (2021). One, two, three, humor. Tehran: Morvarid.
16. Sadr, R. (2019). Final impression. Tehran: Sokhan.
17. Sadr, R. (2018). Twenty years with humor. Tehran: Hermes.
18. Salahi, E. (2023). Humorists of Today's Iran. Tehran: Morvarid.
19. Salahi, E. (2019). Laughter Makers and Laughter Makers. Tehran: Elmi.
20. Shafiei, M. (2016). A collection of humor in Iranian literature. Tehran: Mohajer.

B. Articles
1. Faghani, S., Mahdavi, M., & Mahdian, M. (2023). Analysis of Story Elements in the "Postchi" Novel with Emphasis on the Structural Elements of the Plot. Jostarnameh Journal of comparative Literature Studies, 6(22), 191-224.
2. Khajesarvi, G., & Ghaemi talab, M. (2022). The Impact of Political Discourses on Press satire (Content Analysis of Keyhan Newspaper, 1997-2021). Political Sociology of Iran, 5(10), 2075-2098.
3. Khosravi, M., & Amini, A.A. (2020). Investigating the Political Role of Humor in the Discourse Confrontation between the Government and Society (Case Study: Tofigh Magazine in the Second Pahlavi Period). Political and International Researches Quarterly, 11(44), 183-202.
4. Mohammadi, S., & Nooriyan, M. (2023). Types and Methods of Using Satire in Articles Written by Parviz Natel Khanlari. Literature History, 15(2), 259-280. doi: 10.48308/hlit.2023.103116
5. Mokhtari, G., Sepherinia, J., & Jokar, S. (2013). Social-Political Humor in the Thoughts of Obeid Zakani and Ahmad Matar. Journal of Comparative Literature, 3(12), 121-146.
6. Mousazadeh, M., Mohammadzadeh, D., & Sadeginejad, D. (2020). A Comparative study of satirical tricks in Attar's Masnavi. Jostarnameh Journal of comparative Literature Studies, 4(13), 35-54.
7. Najafzadeh, F., & Jalali Rad, M. S. (2021). The Place of Satire in Political Development of Iran; Analysis of the content of Gol Agha weekly (1997-2002). Scientific journal Political Sociology of the Islamic Revolution, 2(2), 207-238.