مکانیابی پهنه¬های مستعد نیروگاه خورشیدی با رویکرد بهره وری از انرژی های تجدید پذیر با استفاده از روشMARCOS-IHWP ( نمونه موردی: محلات اسلام¬آباد و شیرودی شهرتنکابن)
الموضوعات :
فرشاد رفیع پور
1
,
مریم خستو
2
,
وحید بیگدلی راد
3
1 - دانشجوی دکتری شهرسازی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران.
2 - استادیار دانشکده هنر و معماری، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران.
3 - دانشیار دانشکده هنر و معماری، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران.
الکلمات المفتاحية: مکانیابی, نیروگاه خورشیدی, تنکابن, روش IHWP, روش MARCOS,
ملخص المقالة :
چکیده توجه به منابع تجدیدپذیر انرژی که جایگزین مناسبی برای سوخت های فسیلی تجدیدناپذیر هستند، سبب شده است که جوامع به سمت انرژی¬هایی نظیر انرژی خورشیدی سوق پیدا کنند. هدف از این پژوهش مکانیابی مناطق مستعد احداث نیروگاه خورشیدی در محلات اسلام آباد و شیرودی شهرتنکابن می¬باشد. نوع تحقیق حاضر، کاربردی و روش تحقیق توصیفی-تحلیلی بوده و جامعه¬آماری تحقیق 30نفر از کارشناسان حوزه مرتبط که با استفاده از فرمول کوکران تعداد 28 نفر بعنوان نمونه آماری انتخاب شدند. روش¬های گردآوری اطلاعات شامل؛ پرسشنامه، مشاهده میدانی و مطالعات اسنادی بوده و روش تجزیه و تحلیل اطلاعات نیز در بخش مکانیابی نیروگاه خورشیدی روش IHWP (تحلیل سلسله مراتبی معکوس) در نرم¬افزار GIS و در بخش رتبه¬بندی نقاط نهایی احداث نیروگاه خورشیدی، روش MARCOS (سنجش و رتبه¬بندی گزینه¬ها بر اساس راه¬حل) در نرم¬افزار Excel می¬باشد. نتایج تحقیق نشان می-دهد 26 درصد مساحت شهر در پهنه خیلی نامناسب، 23 درصد پهنه نامناسب، 20درصد نسبتاً مناسب، 20 درصد مناسب و 11 درصد پهنه کاملاً مناسب که بیشتر در بخش مرکزی شهر است و همچنین محله اسلام¬آباد از استعداد بیشتری در احداث نیروگاه خورشیدی برخوردار است. محله اسلام آباد 72.88 درصد بیشتر در محدوده مرکزی و محله شیرودی 27.11 درصد بیشتر در محدوده جنوبی دارای پهنه مطلوب برای احداث نیروگاه خورشیدی می¬باشد. کُد شناسایی 54 در محله شیرودی در رتبه اول، کُد شناسایی 26 و 27 (محله اسلام آباد) در رتبه دوم، کُد شناسایی 57 (محله شیرودی) در رتبه سوم، کُد شناسایی 50 و 51 (محله اسلام آباد) در رتبه چهارم، کُد شناسایی 1 و 2 (محله اسلام آباد) در رتبه پنجم و کُد شناسایی 10 (محله شیرودی) در رتبه ششم می¬باشند
• اباذرلو، سجاد. (1392). ارزیابی آسیب‌پذیری شهر با رویکرد پدافند غیرعامل با منطق فازی، پایان نامه کارشناسی ارشد شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکز، تهران. https://ctb.iau.ir/fa/page/185.
• احدی، پدرام، فخرآبادی، فربد، پورشقاقی، علیرضا و کوثری، فرشاد. (1400). مکان یابی بهینه نیروگاه خورشیدی در ایران با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی، مجله مهندسی مکانیک و ارتعاشات، 4(2)، 12-24،https://sanad.iau.ir/Journal/jvibme/Article/934395.
• احمدی، هدی، مرشدی، جعفر و عظیمی، فریده. (1395). مکانیابی نیروگاه های خورشیدی با استفاده از داده¬های اقلیمی و سامانه اطلاعات مکانی (مطالعة موردی: استان ایلام)، سنجش‌ازدور و سامانه اطلاعات جغرافیایی در منابع طبیعی، 1 (7)، 57-41. https://sid.ir/paper/189608/fa.
• پیری صحراگرد، حسین, امیری، میثم و تناکیان،ساناز. (1397). مکانیابی استقرار نیروگاه خورشیدی با استفاده از روش‌های تصمیم‌گیری چندمعیاره در منطقة خشک سیستان، مدیریت بیابان، 6(12)، 74-61، https://doi.org/10.22034/jdmal.2019.34760.
• تاجمیری رستمی، فرزاد، فرهادی، فرهاد. (1400). انتخاب تأمین کننده تاب آور با استفاده از روش جدید تصمیم گیری چند معیاره: اندازه گیری و رتبه بندی مطابق با راه حل سازشی (مارکوس). اندیشه آماد، 20(79 )، 169-193. SID. https://sid.ir/paper/952862/fa
• تقوایی, مسعود، صبوحی, عفت. (1396). پهنه بندی و مکانیابی نیروگاه‌های خورشیدی در استان اصفهان. فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری، 8(28)، 82-61. https://doi.org/20.1001.1.22285229.1396.8.28.4.6.
• توکلی، هانیه، خادم¬الحسینی، احمد، گندمکار، امیر و اذانی، مهری. (1402). امکان سنجی احداث یک نیروگاه متصل به شبکه فتوولتائیک بارویکرد پایداری محیط زیست شهری (مطالعه موردی: منطقه22 تهران)، علوم جغرافیایی (جغرافیای کاربردی)، 5 (19)، 41-61. https://sanad.iau.ir/fa/Article/1120169.
• جمالی، جمشید. (1397). مکانیابی نیروگاه¬های خورشیدی با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی در محیط سیستم اطلاعات مکانی (مطالعه موردی: استان اصفهان)، پایان نامه کازشناسی ارشد، رشته مهندسی نقشه¬برداری و GIS، موسسه آموزش عالی عمران و توسعه در شهر همدان.
• رضائی، محمد، حسینعلی، فرهاد و شریفی علیرضا. (1398). پتانسیل سنجی احداث نیروگاه‌های فتوولتائیک در ایران با بهره گیری از روش فازی. علوم و فنون نقشه برداری، ۹ (۳) :۱۵۹-۱۷۱، http://jgst.issgeac.ir/article-1-842-fa.html.
• زنگنه، مهدی, حاجی شمسایی، مجتبی و زنگنه، یعقوب. (1403). قابلیت سنجی استفاده از نیروگاه‌های خورشیدی در شهرهای مناطق خشک (مطالعه موردی: شهر سبزوار، مهندسی جغرافیایی سرزمین، 8(3)، 25-42. https://doi.org/10.22034/JGET.2023.341989.14220.
• صادقی، زین‌العابدین، دلال‌باشی اصفهانی، زهرا و حری، حمیدرضا. (1392). اولویت‌بندی عوامل موثر بر مکانیابی نیروگاه‌های انرژی‌های تجدیدپذیر (انرژی خورشیدی و انرژی باد) استان کرمان با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) و تکنیک‌های تصمیم‌گیری چند معیاره. فصلنامه پژوهش های سیاست گذاری وبرنامه ریزی انرژی،۰ (۲)، ۹۳-۱۱۰، http://epprjournal.ir/article-1-32-fa.html.
• صحراگرد، نصرالله، آریا نژاد، حیدر و کمانگر محمد. (1395). مکان یابی نیروگاه خورشیدی حرارتی جهت تامین انرژی پایدار با استفاده از منطق فازی. نشریه انرژی ایران. 19(1)، 849-865. 1-849-fa.html URL: http://necjournals.ir/article-.
• کرمی، مختار، سروستان، رسول. (1401). مکانیابی صفحه‌های خورشیدی با استفاده از فراسنج های اقلیمی و سامانه اطلاعات جغرافیایی (مطالعه موردی: استان خوزستان)، علوم و تکنولوژی محیط زیست، 24(2)(پیاپی 117)، 169-180. https://doi.org/10.30495/JEST.2022.27496.3652.
• گرجی، مصطفی، خشنودمطلق، سجاد، عمرانی، حسین، و هاشمی، مرتضی. (1396). مکانیابی مناطق مستعد نیروگاه خورشیدی تحت تاثیر پارامترهای اقلیمی با استفاده از تحلیل سلسله مراتبی فازی (مطالعه موردی: استان فارس)، سنجش از دور و سامانه اطلاعات جغرافیایی در منابع طبیعی ( کاربرد سنجش از دور و GISدر علوم منابع طبیعی )، 8(1) (پیاپی 26)، 84-66. http://dorl.net/dor/20.1001.1.26767082.1396.8.1.5.8.
• مقصودی، امیر. (1385). مکانیابی نیروگاه¬های خورشیدی با استفاده از روش¬های تحلیل چندگانه، پایان نامه کارشناسی ارشد، مهندسی صنایع، دانشکده فنی دانشگاه تهران.
• منجزی، نرگس، افروس، علی، داودبهاروندی، مریم و مرادی مطلق، احسان. (1402). مکانیابی نیروگاه خورشیدی با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی و تکنیک های GIS (مطالعه موردی: شهرستان اندیمشک)، فصلنامه پژوهش های سیاست گذاری وبرنامه ریزی انرژی، 9(1)، 23-63، http://epprjournal.ir/article-1-1116-fa.html.
• مؤمن¬زاده، زهره، کلانتری، سعیده، تازه، مهدی و تقی¬زاده مهرجردی، روح ا... .(1399). پهنه¬بندی و مکانیابی نیروگاه-های خورشیدی با استفاده از AHP و GIS دراستان یزد، علوم و تکنولوژی محیط زیست، 22(12)(103 پیاپی)، 102-125. https://doi.org/10.22034/jest.2020.37606.4373.
• نادی¬زاده شورابه، سامان، نیسانی سامانی، نجمه و ابدالی، یعقوب. (1398). تهیه نقشه پتانسیل نیروگاه¬های خورشیدی مبتنی بر مفهوم ریسک مطالعه موردی: استان خراسان رضوی، اطلاعات جغرافیایی، 28(111)، 129-147. https://doi.org/10.22131/sepehr.2019.37512..
• Abazarlou, Sajjad. (2012). Assessing the city's vulnerability with a passive defense approach with fuzzy logic, master's thesis in urban planning, Islamic Azad University of Tehran, Center, Tehran.https://ctb.iau.ir/fa/page/185. [Persian]
• Ahadi, Pedram, Fakhrabadi, Farbad, Pourshaghaghi, Alireza & Kosari, Farshad. (2021). Optimum location of solar power plant in Iran using hierarchical analysis process, Mechanical and Vibration Engineering Journal, 4(2), 12-24.https://sanad.iau.ir/Journal/jvibme/Article/934395. [Persian]
• Ahmadi, Hoda, Morshedi, Jafar & Azimi, Farideh. (2015). Locating solar power plants using climatic data and spatial information system (case study: Ilam province), remote sensing and geographic information system in natural resources, 1 (7), 41-57. https://sid.ir/paper/189608/fa. [Persian]
• Ahmadian, Ehsan, Behzad Sodagar, Chris Bingham, Amira Elnokaly & Glen Mills. (2021). Effect of urban built form and density on building energy performance in temperate climates, Energy and Buildings, Volume 236, 110762, https://doi.org/10.1016/j.enbuild.2021.110762.
• Alghoul, S.K, Rijabo, H.G. & Mashena, H,G. (2017). Energy consumption in buildings: A
correlation for the influence of window to wall ratio and window orientation in Tripoli.
Journal of Building Engineering, 11, 82-86. https://doi.org/10.1016/j.jobe.2017.04.003.
• Colak, H. Ebru, Memisoglu, Tugba & Gercek, Yasin. (2020). Optimal site selection for solar photovoltaic (PV) power plants using GIS and AHP: A case study of Malatya Province, Turkey, Renewable Energy, 149, 565-576, https://doi.org/10.1016/j.renene.2019.12.078.
• Gašparović I, Gašparović M. (2019). Determining Optimal Solar Power Plant Locations Based on Remote Sensing and GIS Methods: A Case Study from Croatia. Remote Sensing, 11(12),1481. https://doi.org/10.3390/rs11121481.
• Gorji, Mostafa, Khoshnud motlag, Sajjad, Omrani, Hossein, & Hashemi, Morteza. (2016). Locating areas prone to solar power plants under the influence of climatic parameters using fuzzy hierarchical analysis (case study: Fars province), remote sensing and geographic information system in natural resources (application of remote sensing and GIS in natural resources sciences), 8(1) (Series 26), 66-84. http://dorl.net/dor/20.1001.1.26767082.1396.8.1.5.8. [Persian]
• Hassan Z. Al Garni, Anjali Awasthi. (2017). Solar PV power plant site selection using a GIS-AHP based approach with application in Saudi Arabia, Applied Energy, 206, 1225-1240, https://doi.org/10.1016/j.apenergy.2017.10.024.
• Jamali, Jamshid. (2017). Locating solar power plants using the hierarchical analysis method in the spatial information system environment (case study: Isfahan province), master's thesis, field of mapping and GIS engineering, Institute of Civil and Development Higher Education, Hamadan. [Persian]
• Kalaiselvan, M., Purushothaman, B.M. (2016). GIS Based Site Suitability Analysis for Establishing a Solar Power Park in Namakkal District, Tamil Nadu, IJIRST –International Journal for Innovative Research in Science & Technology, 2(10), 2349-6010,
• Karami, Mokhtar, Sarvestan, Rasoul. (2022). Location of solar panels using climatic parameters and geographic information system (case study: Khuzestan province), Environmental Science and Technology, 24(2) (117 series), 169-180. https://doi.org/10.30495/JEST.2022.27496.3652. [Persian]
• Khajavi Pour, A., Shahraki, M. R., & Hosseinzadeh Saljooghi, F. (2021). Solar PV Power Plant Site Selection Using GIS-FFDEA Based Approach with Application in Iran. Journal of Renewable Energy and Environment, 8(1), 28-43. https://doi.org/10.30501/jree.2020.230490.1110
• Khajavipour, A., Shahraki, M. R., & Hosseinzadeh Saljooghi, F. (2021). Evaluation of the Effective Factors in Locating a Photovoltaic Solar Power Plant Using Fuzzy Multi-Criteria Decision-Making Method. Journal of Renewable Energy and Environment, 8(3), Pages 16-25. https://doi.org/10.30501/jree.2020.247756.1145
• Li, Yutong, Kang Jing, Fengrong Liu & Fuyou Zhao. (2021). A Quantitative Study of the
Influence of Urban Form on Large-Scale Application of Rooftop Photovoltaics Using
Simplified Method, International Journal of Sustainable and Green Energy, 10(2), 63-75, DOI: 10.11648/j.ijrse.20211002.14.
• Maghsoudi, Amir. (2006). Locating solar power plants using multiple analysis methods, Master's thesis, Industrial Engineering, Faculty of Engineering, University of Tehran. [Persian]
• Mahmoud A. Hassaan, Ahmed Hassan & Hassan Al-Dashti. (2021).GIS-based suitability analysis for siting solar power plants in Kuwait, The Egyptian Journal of Remote Sensing and Space Science, 24(3), https://doi.org/10.1016/j.ejrs.2020.11.004.
• Manjezi, Narges, Afroos, Ali, Davood baharvandi, Maryam & Moradi Mutlagh, Ehsan. (2023). Solar power plant location using hierarchical analysis process and GIS techniques (case study: Andimshek city), Energy Planning and Policy Research Quarterly, 9(1), 23-63. http://epprjournal.ir/article-1-1116-fa.html. [Persian]
• Momenzadeh, Zohreh, Kalantari, Saeedeh, Tazeh, Mehdi & Taghizadeh Mehrjardi, Roohallah. (2019). Zoning and location of solar power plants using AHP and GIS in Yazd province, Environmental Sciences and Technology, 22(12) (103 consecutive), 102-125. http://epprjournal.ir/article-1-1116-fa.html. [Persian]
• Nadi Zade Shourabeh, Saman, Nisani Samani, Najmeh & Abdali, Yaqoub. (2018). Preparing the potential map of solar power plants based on the risk concept of a case study: Razavi Khorasan Province, Geographic Information, 28(111), 129-147. https://doi.org/10.22131/sepehr.2019.37512. [Persian]
• Nandini K. K., Jayalakshmi N. S. & Vinay Kumar Jadoun. (2024).A combined approach to evaluate power quality and grid dependency by solar photovoltaic based electric vehicle charging station using hybrid optimization, Journal of Energy Storage, 84, https://doi.org/10.1016/j.est.2024.110967.
• Piri Sahragard, Hossein, Amiri, Meisam & Tanakian, Sanaz. (2017). Locating the establishment of a solar power plant using multi-criteria decision-making methods in the arid region of Sistan, Desert Management, 6(12), 61-74. https://doi.org/10.22034/jdmal.2019.34760. [Persian]
• Rezaei, Mohammad, Hossein Ali, Farhad & Sharifi, Alireza. (2018). Potential measurement of the construction of photovoltaic power plants in Iran using the fuzzy method. Mapping Sciences and Techniques, 9 (3): 159-171. http://jgst.issgeac.ir/article-1-842-fa.html. [Persian]
• Sadeghi, Zeinolabedin, Dalalbashi Esfahani, Zahra & Hari, Hamidreza. (2012). Prioritizing factors affecting the location of renewable energy power plants (solar energy and wind energy) in Kerman province using geographic information system (GIS) and multi-criteria decision making techniques. Quarterly Journal of Energy Planning and Policy Research, 0 (2), 110-93. http://epprjournal.ir/article-1-32-fa.html [Persian].
• Sahin, Gokhan, Akkus, Ibrahim, Koc, Ahmet & van Sark, Wilfried. (2024). Multi-criteria solar power plant siting problem solution using a GIS-Taguchi loss function based interval type-2 fuzzy approach: The case of Kars Province/Turkey, Heliyon, 10 (10), https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2024.e30993.
• Sahragard, Nasrollah, Aryanejad, Heidar & Kamangar Muhammad. (2015). Locating solar thermal power plant for sustainable energy supply using fuzzy logic. Iranian energy magazine. 19(1), 849-865.html URL: http://necjournals.ir/article1-849-fa . [Persian]
• Shah Porun Rena, M.M, Moniruzzaman, Md. (2023). A combined GIS, remote sensing and MCDM approach to find potential location for rainwater harvesting structure in northwestern part of Bangladesh, HydroResearch, 6, 235-246, https://doi.org/10.1016/j.hydres.2023.08.001.
• Shah Porun Rena, M.M, Moniruzzaman, Md. (2024). Demarcation of suitable site for solar photovoltaic power plant installation in Bangladesh using geospatial techniques, Next Energy, 3, https://doi.org/10.1016/j.nxener.2024.100109.
• Subbian, Latha. (2023). GIS-BASED SUITABILITY ANALYSIS FOR SITING SOLAR POWER PLANTS IN SALEM DISTRICT, TAMIL NADU, INDIA, International Journal of Advance and Applied Research, 2(22), 95-110, 95-110, https://doi.org/10.5281/zenodo.2023.7057099.
• Taghvaei, Masoud, Sabohi, Efat. (2016). Zoning and location of solar power plants in Isfahan province. Scientific and research quarterly of research and urban planning, 8(28), 61-82. https://doi.org/20.1001.1.22285229.1396.8.28.4.6. [Persian]
• Tajmiri Rostami, Farzad, Farhadi, Farhad. (2021). resilient supplier selection using a new multi-criteria decision-making method: measurement and ranking according to the compromise solution (Marcus). Andisheh Amad, 20(79), 169-193. SID. https://sid.ir/paper/952862/fa [Persian]
• Tavakoli, Haniyeh, Khadem Al-Hosseini, Ahmed, Gandhamkar, Amir & Azani, Mehri. (2023). Feasibility of building a power plant connected to the photovoltaic grid of urban environment sustainability (case study: 22 district of Tehran), Geographical Sciences (Applied Geography), 5 (19), 41-61. https://sanad.iau.ir/fa/Article/1120169. [Persian]
• Wei, Lim Jun, M.M. Islam, M. Hasanuzzaman, & Erdem Cuce. (2024). Energy consumption, power generation and performance analysis of solar photovoltaic module based building roof, Journal of Building Engineering, 90, 109-361, https://doi.org/10.1016/j.jobe.2024.109361.
• Zanganeh, Mehdi, Haji Shamsaei, Mojtabi & Zanganeh, Yaqoub. (2024). measuring the feasibility of using solar power plants in cities in arid regions (case study: Sabzevar city, Sarzemin Geographical Engineering, 8(3), 25-42. https://doi.org/10.22034/JGET.2023.341989.14220. [Persian]
• Zhang, Ning, Yu, Yanghao, Wu, Jiawei, Du, Ershun, Zhang, Shuming & Xiao, Jinyu. (2024). Optimal configuration of concentrating solar power generation in power system with high share of renewable energy resources, Renewable Energy, 220, 119-535, https://doi.org/10.1016/j.renene.2023.119535.
