تحلیل و ارزیابی تحقق شهرهای هوشمند در ایران (نمونه موردی: کلان‌شهر شیراز)
الموضوعات : فصلنامه آینده پژوهی شهری
یعقوب پیوسته گر
1
,
سارا رنجبر
2
,
حمیده زعیمی
3
1 - دانشیار گروه معماری و شهرسازی واحد یاسوج، دانشگاه آزاد اسلامی، یاسوج، ایران.
2 - دانشجوی دکتری شهرسازی واحد یاسوج، دانشگاه آزاد اسلامی، یاسوج، ایران.
3 - دانش‌آموخته کارشناسی ارشد شهرسازی، واحد یاسوج، دانشگاه آزاد اسلامی، یاسوج، ایران.
الکلمات المفتاحية: شهر هوشمند, شاخص‌های شهر هوشمند, رتبه‌بندی, شیراز.,
ملخص المقالة :
هوشمندسازی شهرها فقط به معنی افزایش تکنولوژی و مکانیزه شدن آن‌ها نیست، بلکه زمانی یک شهر هوشمند است که در همه زمینه‌های اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، زیست‌محیطی و حکمروایی هوشمند و بهینه باشد. استفاده از منابع انرژی کمتر و بهره‌وری بیشتر از ضرورت‌های هوشمندسازی شهرها می‌باشد. این تحقیق به بررسی و رتبه‌بندی شاخص‌های شهر هوشمند در شهر شیراز می‌پردازد. برای این منظور، نظرات ۳۸۴ نفر از اساتید، مسئولان شهری و مردم شهر شیراز جمع‌آوری‌شده است. شش مؤلفه اصلی شامل اقتصاد هوشمند، حملونقل هوشمند، شهروند هوشمند، محیط‌زیست هوشمند، زندگی هوشمند و حکمروایی هوشمند موردبررسی قرارگرفته است. استفاده از روش پژوهش کتابخانه‌ای و پرسشنامه‌ای. نظرات 384 نفر از اساتید، مسئولان شهری و مردم شهر شیراز جمع‌آوری‌شده است. شش مؤلفه اصلی شامل اقتصاد هوشمند، حملونقل هوشمند، شهروند هوشمند، محیط‌زیست هوشمند، زندگی هوشمند و حکمروایی هوشمند موردبررسی قرار گرفته است. بر اساس نتایج پرسشنامه، اقدامات مدیریت شهری برای استفاده از انرژی‌های جدید در شهر شیراز کافی نبوده و نیاز به توسعه بیشتری دارد. استفاده از فناوری‌های مدرن محلی در شیراز به میزان مطلوبی انجام شده است، اما حفاظت از محیط طبیعی و اکوسیستم‌های محلی نیاز به بهبود دارد. همچنین، مدیریت منابع پایدار و دسترسی به فضاهای سبز نیاز به بهبود دارد. تحقیقی در شهر شیراز انجام شده است که نشان می‌دهد شهرهای هوشمند نیاز به بیش از فناوری دارند و باید در همه زمینه‌های اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، زیست‌محیطی و حکمروایی بهینه باشند. شیراز در حوزه‌های مختلفی از جمله مردم، اقتصاد، حملونقل، زندگی، حکمروایی و محیط‌زیست، به‌خوبی به اهداف هوشمندی شهری پاسخگو نیست. با این حال، اقتصاد هوشمند و مردم هوشمند به نسبت بهتری عمل کرده‌اند.
بایرام‌زاده، نیما؛ و شهسوار، امین. (1402). اولویت‌بندی مناطق شهری از منظر شاخص‌های کالبدی و محیط‌زیستی زیست‌پذیری (نمونه موردی: مناطق 5 گانه شهر ارومیه). توسعه پایدار شهری، 4(11)، 17-31. https://doi.org/10.22034/usd.2023.706523
کریم پور ریحان، مجید؛ و صادق پور، سعیده. (1397). امکان سنجی هوشمندسازی شهرهای جدید با رویکرد توسعه پایدار، مطالعه موردی: شهر جدید صدرا. هفتمین همایش ملی توسعه پایدار در علوم جغرافیا و برنامه ریزی، معماری و شهرسازی، تهران، بهمن. https://civilica.com/doc/872865/
لطفی، صدیقه؛ نیک‌پور، عامر؛ و مهدوی، سحر . (1396). ارزیابی رابطة میان شهر هوشمند و کاهش مشکلات حملونقل عمومی در شهر ساری. جغرافیا و آمایش شهری منطقه‌ای، 7(24)، 21-38. https://doi.org/10.22111/gaij.2017.3374
مرادی، شیما. (1398). بررسی سیر موضوعی مطالعات حوزه شهر هوشمند. پژوهش نامه علم سنجی، 5((شماره ا، بهار و تابستان))، 139-160. https://doi.org/10.22070/rsci.2018.759
موسوی، میرنجف؛ و بایرام‌زاده، نیما. (1403). تحلیل فضایی روند نابرابری‌های منطقه‌ای در ایران، فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی «سپهر»، 33(131)، 105-125. https://doi.org/10.22131/sepehr.2024.2017054.3039
Abu-Rayash, A., & Dincer, I. (2021). Development of integrated sustainability performance indicators for better management of smart cities. Sustainable Cities and Society, 67, 102704. DOI: 10.1016/j.scs.2020.10.
Albino, V., Berardi, U., & Dangelico, R. M. (2015). Smart cities: Definitions, dimensions, performance, and initiatives. Journal of Urban Technology, 22(1), 3-21. https://doi.org/10.1080/10630732.2014.942092
Amsterdam Smart City. (n.d.). Amsterdam Smart City Initiative. Retrieved from https://www.amsterdamsmartcity.com
Angelidou, M. (2015). Smart cities: A conjuncture of four forces. Cities, 47, 95-106. https://doi.org/10.1016/j.cities.2015.05.004
Barcelona City Council. (n.d.). Barcelona Smart City. Retrieved from https://www.barcelona.cat/en
Batty, M., Axhausen, K. W., Giannotti, F., Pozdnoukhov, A., Bazzani, A., Wachowicz, M., ... & Portugali, Y. (2012). Smart cities of the future. The European Physical Journal Special Topics, 214(1), 481-518. https://doi.org/10.1140/epjst/e2012-01703-3
Bayramzadeh, N. & Shahsavar, A. (2023). Prioritization of Urban Regions from the Perspective of Physical and Environmental Indicators of Livability (Case Study: 5 Regions of Urmia). Journal of Urban Sustainable Development, 4(11), 17-31. doi: 10.22034/usd.2023.706523[In Persian]
Bhattacharya, T. R., Bhattacharya, A., Mclellan, B., & Tezuka, T. (2020). Sustainable smart city development framework for developing countries. Urban Research and Practice, 13(2), 180-212. DOI: 10.1080/17535069.2018.1537003
Bibri, S. E., & Krogstie, J. (2017). Smart sustainable cities of the future: An extensive interdisciplinary literature review. Sustainable Cities and Society, 31, 183-212. https://doi.org/10.1016/j.scs.2017.02.016
Cao, Y., Zhang, G., & Ou, C. (2020). Application of Financial Cloud in the Sustainable Development of Smart Cities. Complexity, 2020, 8882253. DOI: 10.1155/2020/8882253
Caragliu, A., Del Bo, C., & Nijkamp, P. (2011). Smart cities in Europe. Journal of Urban Technology, 18(2), 65-82. https://doi.org/10.1080/10630732.2011.601117
Copenhagen City Council. (n.d.). Copenhagen: A Smart City. Retrieved from https://www.smartcity.copenhagen
Dubai Smart City Office. (n.d.). Dubai Smart City Initiative. Retrieved from https://www.dubaismartcity.ae
Ghalehteimouri, K. J., Shamsoddini, A., Bayramzadeh, N., & Mousavi, M. N. (2023). Identifying the pleasant sounds in the city's public parks environment (Case study: Mellat riverside park, Urmia). 1., 9(1), 149–165. https://doi.org/10.25765/sauc.v9i1.690
Giffinger, R., Fertner, C., Kramar, H., Kalasek, R., Pichler-Milanovic, N., & Meijers, E. (2007). Smart cities: Ranking of European medium-sized cities. Vienna University of Technology.
Harrison, C., Eckman, B., Hamilton, R., Hartswick, P., Kalagnanam, J., Paraszczak, J., & Williams, P. (2010). Foundations for smarter cities. IBM Journal of Research and Development, 54(4), 1-16. https://doi.org/10.1147/JRD.2010.2048257
Hollands, R. G. (2008). Will the real smart city please stand up? City, 12(3), 303-320. https://doi.org/10.1080/13604810802479126
Institute of Electrical and Electronics Engineers. (Date of access: 12.11.2021). Retrieved from URL: www.ieee.org
Karim Pour Reihan, Majid, & Sadegh Pour, Saeideh. (2019). Feasibility Study of Smartification of New Cities with a Sustainable Development Approach, Case Study: New City of Sadra. Seventh National Conference on Sustainable Development in Geography Sciences and Planning, Architecture and Urban Planning, Tehran, February 2019. https://civilica.com/doc/872865/ [In Persian]
Kitchin, R. (2014). The real-time city? Big data and smart urbanism. GeoJournal, 79(1), 1-14. https://doi.org/10.1007/s10708-013-9516-8
Lapinskaitė, I., Stasytytė, V., & Skvarciany, V. (2022). Assessing the European Union capitals in the context of smart sustainable cities. Open House International, 47(4), 763-785. https://doi.org/10.1108/OHI-01-2022-0021
Lombardi, P., Giordano, S., Farouh, H., & Yousef, W. (2012). Modelling the smart city performance. Innovation: The European Journal of Social Science Research, 25(2), 137-149. https://doi.org/10.1080/13511610.2012.660325
Lotfi, S., Nikpour, A., & Mahdavi, S. (2017). Assessing the Relationship between Smart City and Reducing Public Transportation Problems in Sari. Journal of Geography and Urban-Regional Planning, 24, 21-38. https://doi.org/10.22111/gaij.2017.3374 [In Persian]
Lyaskovskaya, E. A. (2021). Digitalization of the Russian Federation: A Study of Regional Aspects of Digital Inclusion. Vestnik Yuzhno-Uralskogo gosudarstvennogo universiteta. Seriya: Ekonomika i menedzhment [Bulletin of the South Ural State University. Ser. Economics and Management], 15(1), 45–56. DOI: doi.org/10.14529/em210105. (In Russ.)
Manoharan, G., Durai, S., Rajesh, G. A., Razak, A., Rao, B. S., & Ashtikar, S. P. (2023). Artificial Intelligence and Machine Learning in Smart City Planning. In Artificial Intelligence and Machine Learning in Smart City Planning (pp. 71-84). An investigation into the effectiveness of smart city projects by identifying the framework for measuring performance (Chapter Five). https://doi.org/10.1016/B978-0-323-99503-0.00004-1
Meijer, A., & Bolívar, M. P. R. (2016). Governing the smart city: A review of the literature on smart urban governance. International Review of Administrative Sciences, 82(2), 392-408. https://doi.org/10.1177/0020852314564308
Momot, T., Triplett, R., Azueta, A. C., & Filonych, O. (2023). Smart City in the Global Economy: Information and Organization Support Development. In H. Arias Gomez & G. Antošová (Eds.), Considerations of Territorial Planning, Space, and Economic Activity in the Global Economy (pp. 257-278). IGI Global. https://doi.org/10.4018/978-1-6684-5976-8.ch015
Moradi, Sh. (2019). Investigating the Thematic Course of Studies in the Field of Smart City. Journal of Scientific Survey, 5(1), 139-160. https://doi.org/10.22070/rsci.2018.759 [In Persian]
Mousavi, M. N., Shirazi, S. A., Nasar-u.-Minallah, M., & Bayramzadeh, N. (2025). Introducing the Mousavi Primate City Index for Iran’s Urban System assessment. GEOGRAPHY, ENVIRONMENT, SUSTAINABILITY, 18(1), 44–53. https://doi.org/10.24057/2071-9388-2025-3218
Mousavi, M., & Bayramzadeh, N. (2024). Spatial analysis of the trend of regional inequalities in Iran. Scientific- Research Quarterly of Geographical Data (SEPEHR), 33(131), 105-125. doi: 10.22131/sepehr.2024.2017054.3039 [In Persian]
Nam, T., & Pardo, T. A. (2011). Conceptualizing smart city with dimensions of technology, people, and institutions. Proceedings of the 12th Annual International Digital Government Research Conference, 282-291. https://doi.org/10.1145/2037556.2037602
Neirotti, P., De Marco, A., Cagliano, A. C., Mangano, G., & Scorrano, F. (2014). Current trends in smart city initiatives: Some stylised facts. Cities, 38, 25-36. https://doi.org/10.1016/j.cities.2013.12.010
Pira, M. (2020). A novel taxonomy of smart sustainable city indicators. Humanities and Social Sciences Communications, 8(1), 197. DOI: 10.1057/s41599-021-00879-7
Priscilla, Fornato, & Stan, Roker. (2019). Designing Interaction between Citizens and Smart Cities (First Edition). Pushtiban Publications. https://doi.org/10.21606/DMA.2017.480
San Francisco Department of the Environment. (n.d.). San Francisco Smart City Program. Retrieved from https://www.sfenvironment.org
Singapore Government. (n.d.). Smart Nation: Transforming Singapore. Retrieved from https://www.smartnation.gov.sg
Tokyo Metropolitan Government. (n.d.). Tokyo Smart City Project. Retrieved from https://www.metro.tokyo.lg.jp
Zanella, A., Bui, N., Castellani, A., Vangelista, L., & Zorzi, M. (2014). Internet of things for smart cities. IEEE Internet of Things Journal, 1(1), 22-32. https://doi.org/10.1109/JIOT.2014.2306328
