راهبردهای حل تعارضات اخلاق معیشت با تکیه‌بر سیره و تعالیم انبیاء از منظر قرآن کریم

الموضوعات : فصلنامه مطالعات قرآنی

فهیمه مروتی شریف آباد ¹ , محمّد رضا کریمی ² , وحید دهقانی فیروزآبادی ³

1 - دانشگاه آزاد کرمان
2 - مدرس دانشگاه المصطفی (ص) و دانشجوی دکترای مدرسی معارف در دانشگاه باقرالعلوم (ع) قم.
3 - ایران . قم.

تاريخ الإرسال : 16 الجمعة , ذو القعدة, 1445 تاريخ التأكيد : 23 الإثنين , جمادى الأولى, 1446 تاريخ الإصدار : 25 الأربعاء , ربيع الأول, 1447

الکلمات المفتاحية: اخلاق معیشت, تعارضات اخلاقی, تعارضات اخلاق معیشت, سیره, تعالیم, انبیاء.,

ملخص المقالة :

یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های بشر در طول تاریخ، معیشت بوده و هست. در بسیاری از آیات قرآن، احکام و مباحث اقتصادی در ابعاد فردی و اجتماعی بیان‌شده است. از مباحث مهم اخلاق معیشت، تعارضات اخلاقی در این زمینه است. تعارض اخلاقی در اخلاق معیشت موقعیتی است که در آن انسان خود را بر سر دوراهی می‌یابد، گویی راه سومی وجود ندارد و از طرف دیگر انتخاب هر یک از آن دو راه به نحوی خلاف اخلاق می‌نماید. تحقیق حاضر به هدف تبیین راهبردهای حل تعارضات اخلاق معیشت با تکیه‌بر سیره و تعالیم انبیاء از منظر قرآن کریم به روش توصیفی- تحلیلی نگاشته شده است، و نیز با تکیه‌بر آیات به حل تعارضات اخلاقی چون رابطه‌ی تقوا و طغیان و روزی بی‌حساب و نیز رابطه شکر و کفر ووفور نعمت وهم چنین قبض وبسط معیشت کفار پرداخته است؛ که حل این تعارضات به‌مثابه واقع‌نمایی ارزش‌های اخلاقی و معنوی آیات قرآن می‌باشد.

المصادر:

- آذرنوش، آذرتاش،(1393ش)، فرهنگ معاصر عربی فارسی، تهران: نشر نی.
- امين، نصرت‏بيگم،(بی تا)، تفسير مخزن العرفان در علوم قرآن، بی جا: بی نا.
- بوسیلکی، حسن ،(1391ش) تعارض اخلاقی و دانش اصول فقه، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
- جوادی آملی، عبدالله، (1389)، آفاق اندیشه، قم: مرکز نشر اسراء.
--------------،(1385ش) تفسیرموضوعی قرآن كریم ، قم: مرکز نشر اسراء.
--------------،(1388ش)، اسلام و محیط زیست، قم: مرکز نشر اسراء.
--------------،(1392ش) تسنیم، قم: مرکز نشر اسراء.
- حويزى، عبدعلى بن جمعه،(1415ق)، تفسير نور الثقلين، قم: اسماعيليان.
- راغب اصفهانى، حسين بن محمد،(1412ق)، مفردات ألفاظ القرآن، بیرت: دارالقلم.
- شريف الرضي، محمد بن حسين،(1414)، نهج البلاغة (للصبحي صالح)، قم: هجرت.
- شفیعی مازندرانی، محمد،(1388ش)، اقتصادخانواده اخلاق معيشتی درقرآن و سنت، قم: مسجدجمكران.
- طباطبايى، محمدحسين،(1390ق)، الميزان في تفسير القرآن، بیروت: مؤسسة الأعلمي للمطبوعات.
- طبرسى، فضل بن حسن،(1372ش)، مجمع‌البیان في تفسير القرآن، تهران: ناصر خسرو.
- فخر رازى، محمد بن عمر، التفسير الكبير (مفاتيح الغيب) (1420ق)، بیروت: دار إحياء التراث العربي.
- فراهیدی، خليل بن احمد،(1409ق)، العین، قم: نشر هجرت.
- قرائتى، محسن، (1388ش)، تفسیر نور، تهران: مركز فرهنگى درسهايى از قرآن.
- قرشی، علی اکبر،(1371ش)، قاموس قرآن، تهران: دار الكتب الاسلاميه.
- قمى مشهدى، محمد بن محمدرضا، (1368ش)، تفسير كنز الدقائق و بحر الغرائب، تهران:وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى سازمان چاپ و انتشارات.
- مكارم شيرازى، ناصر،(1371ش)، تفسير نمونه، تهران:دار الكتب الإسلامية.
------------،(1386ش)، معمای هستی، قم: نسل جوان.
- نراقی، مهدى بن ابى‏ذر، (بی تا)، جامع السعادات، بیروت: مؤسسه الأعلمي للمطبوعات.