مآخذ و مختصات لفظی و معنوی اشعار فارسی در انیس الطالبین و عُدّه السالکین
الموضوعات : Mystical (with literary and artistic features)
1 - عضو هیأت علمی دانشگاه شیراز
الکلمات المفتاحية: ادبیات عرفانی, استشهاد, استعاره تمثیلیه, تلمیح , تمثیل.,
ملخص المقالة :
سیرت نامه اَنیس الطالبین و عُده السّالکین نوشته صلاح بن مبارک بخاری می باشد که احوال، اقوال، آراء و عقاید، مقامات و کرامات شیخ بهاء الدین نقشبند را گزارش نموده است. در این اثر به ابیات فارسی از شعرای مشهور، استشهاد شده است. مسأله اساسی در این زمینه، یافتن مآخذ و مختصات لفظی و معنوی درج اینگونه اشعار در این اثرمی باشد. این پژوهش، تحلیلی- توصیفی با استفاده از منابع کتابخانه ای می باشد. دستاوردهای این پژوهش نشان می دهد مؤلف به اشعار بزرگانی چون نظامی، عطار، ابو سعيد ابوالخير، عنصري و بابا افضل کاشانی استشهاد نموده؛ اما بیشتر از اشعار مولوی و سعدی بهره برده است. وی نه تنها در انتخاب ابیات فارسی و شیوه درج آنها در لابلای نوشته های خود بسیار ماهرانه عمل کرده، بلکه چیره دستی خاصی در تفسیر ابیات فارسی دارد. از نظر گونه های آمیختگی شعر با نثر، ارتباط لفظی شعر با نثر یا بی هیچ رابطه لفظی است و یا کلمه ای بین نثر و شعر آورده می شود. اشعار فارسی غالباً در پایان جمله می باشند و از نظر ارتباط معنوی شعر با نثر، هدف از آوردن اینگونه اشعار، تأکید، ترغیب و اقناع مخاطبان و زیبا نمودن اثر به گونه های تتمیم و تکمیل، ترجمه و تفسیر آیات قرآنی و احادیث نبوی، تبیین آموزه های اخلاقی، تفسیر و تشریح اصطلاحات عرفانی و به طرق تشبیه، تمثیل، تلمیح، ضرب المثل و استعاره تمثیلیه می باشد.
