تأثیر جنگ جهانی دوم بر توسعه سیاسی در ایران و ترکیه

الموضوعات : سیاست پژوهی ایرانی (سپهر سیاست سابق)

محمد عموزاده ¹ ( دانشجوی دکتری، گرو علوم سیاسی، واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمانشاه، ایران. )
سیامک بهرامی ² ( استادیار، گرو علوم سیاسی، واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمانشاه، ایران )

تاريخ الإرسال : 28 الثلاثاء , شوال, 1445 تاريخ التأكيد : 18 الأحد , ذو القعدة, 1445 تاريخ الإصدار : 20 السبت , صفر, 1446

الکلمات المفتاحية: جنگ جهانی دوم, ایران, ترکیه, دموکراسی, توسعه سیاسی.,

ملخص المقالة :

هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر جنگ جهانی دوم بر توسعه سیاسی در ایران و ترکیه است. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی بوده و نتایج نشان داد که، با توجه به اشتراکات زیادی که بین نوسازی سیاسی در ایران و ترکیه بعد از جنگ جهانی اول وجود داشت، انتظار این بود که مسیر نوسازی سیاسی در دو کشور نیز به صورت مشابه طی شده و به نتایج یکسانی نیز ختم شود. بعد از جنگ جهانی اول در ایران رژیم استبدادی و در ترکیه رژیم جمهوری شکل گرفت. اگرچه نوسازی به سبک غربی در دو کشور در حوزه‌های مختلف به صورت مشابهی انجام شد، ولی بعد از جنگ جهانی دوم روند دموکراسی در ترکیه تکامل پیدا کرد، در حالی که در ایران استبداد تداوم یافت. جنگ جهانی دوم باعث اشغال ایران، از بین رفتن استقلال و حاکمیت ملی، ناامنی و هرج و مرج و سپس تلاش برای تجزیه این کشور شد. این جنگ باعث شد که روند نوسازی در کشور متوقف شده و گرایش به سمت مسائل امنیتی حتی بعد از جنگ تشدید شود. در صورتی که ترکیه از آثار شوم جنگ جهانی دوم در امان ماند و با توجه به آرمان‌هایی مانند غرب‌گرایی و عضویت در اتحادیه اروپا، به تدریج به لحاظ سیاسی توسعه بیشتری پیدا نمود. در مجموع جنگ جهانی دوم باعث تمرکز بیشتر ایران به مسائل امنیتی و گرایش ترکیه به توسعه سیاسی گردید.

المصادر:

آبراهامیان، یرواند (1384). ایران بین دو انقلاب، درآمدی بر جامعه‌شناسی سیاسی ایران معاصر. ترجمه احمد گل‌محمدی و محمدابراهیم فتاحی ولیلایی. تهران: نشر نی، چاپ یازدهم.
اسمعیلی، علی؛ شهریاری، محمدعلی؛ پارسا، محمد (1402). تحولات قطب‌بندی نظام بین‌الملل و امنیت خاورمیانه (2021-1980). پژوهشنامه ایرانی سیاست بین‌الملل، 11(2)، ص98-80.
زاهدی، نسا؛ سرپرست سادات، ابراهیم؛ امینی، سعید (1397). همه‌پرسی 2017 ترکیه و آینده ثبات سیاسی و دموکراسی. پژوهش‌های راهبردی سیاست، 7(27)، ص197-173.
ساناساریان، الیز (1384). جنبش حقوق زنان در ایران، طغیان، افول و سرکوب از 1280 تا انقلاب 57. ترجمه نوشین احمدی خراسانی. تهران: نشر اختران.
غلام‌نیا، هادی؛ پیرمحمدی، سعید (1399). تحول در سیاست منطقه‌ای امارات متحده عربی رهیافت محمد بن زاید. آفاق امنیت، 13(49)، ص145-115.
فولر، گراهام (1387). قبله عالم، ژئوپلیتیک ایران. ترجمه عباس مخبر. تهران: نشر مرکز، چاپ سوم.
مجد، محمدقلی (1395). پل پیروزی، سرزمین قحطی، ایران در جنگ جهانی دوم، 1324-1320. ترجمه علی فتحعلی آشتیانی. تهران: مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی.
نجفی، موسی؛ فقیه حقانی، موسی (1383). تاریخ تحولات سیاسی ایران، بررسی مؤلفه‌های دین، حاکمیت، مدنیت و تکوین دولت- ملت در گستره هویت ایران. تهران: مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، چاپ سوم.
Beqa, M. (2017). Neoclassical Realism: Its Promises and Limits as a Theory of Foreign Policy. European Academic Research, 5(1), p. 316-330.
Çalış, Ş. & Söker, Ç. (2019). Turkish Foreign Policy During the Second World War: Neutrality, Diplomacy and Statecraft. SUTAD, Aralık, No. 47, p. 445-463.
Çoban Oran, F. (2018). The Role of External Relations in Turkish Democracy History. UİİİD-IJEAS, No. 21, p. 21-32.
Elman, C. (2007). Realism, in Martin Griffiths, ed. International Relations Theory for the Twenty First Century. London: Routledge.
Feng, L. & Ruizhuang, Zh. (2006). The Typologies of Realism. Chinese Journal of International Politics, Vol. 1, p. 109-134.
Gilman, N. (2007). Mandarins of the Future: Modernization Theory in Cold War America. Johns Hopkins University Press. Available at:
https://www.press.jhu.edu/books/title/1928/mandarins-future
Gökay, B. (2021). Turkish Neutrality in the Second World War and Relations with the Soviet Union. Journal of Balkan and Near Eastern Studies, 23(6), p. 845-853.
Hornk Evans, E.J. (2016). Political Modernization in Atatürk’s Turkey and The Shah’s Iran and the Struggle for Meaning". Senior Projects Spring. Bard College, Bard Digital Commons. Available at: https://digitalcommons.bard.edu/senproj_s2016/256.
Lobell, S.E. (2009). Threat Assessment, The State, and Foreign Policy. In: Neoclassical Realism, the State, and Foreign Policy. Cambridge: Cambridge University Press.
Özden, H. (2013). The Diplomatic Maneuvers of Turkey in World War II. Karadeniz Araştırmaları, No. 37, p. 91-110.
Samii, K.A. (1987). Truman against Stalin in Iran: A Tale of Three Messages. Middle Eastern Studies, 23(1), p. 95-107.
Shweller, R.L. (2003). The Progressiveness of Neoclassical Realism. International Security, 29(2), p. 22-43.
Süleyman, E. (2010). The Invasion of Iran by the Allies during World War II. Codrul Cosminului, 16(2), p. 109-132.
Waltz, K. (1979). Theory of International Politics. University of California, Berkley.
Wieclawski, J. (2011). Contemporary Realism and the Foreign Policy of the Russia Federation. International Journal of Business and Social Science, 2(1), p. 170-180.
Yenen, A. & Zürcher, E.-J. (2023). Fragments from a Century: A History of Republican Turkey, 1923–2023. Available at:
https://www.amazon.com/Hundred-Years-Republican-Turkey-Fragments/dp/9087284101