تاثیر سازوکار یو. پی. آر سازمان ملل بر عملکرد جمهوری .ا.ایران

الموضوعات : International Relations

رحمت حاجی مینه ¹ , محسن قانعی ²

1 - عضو هیات علمی دانشگاه آزاد واحد شرق تهران
2 -

تاريخ الإرسال : 23 الخميس , شوال, 1445 تاريخ التأكيد : 02 الثلاثاء , صفر, 1446 تاريخ الإصدار : 08 الأربعاء , ذو الحجة, 1446

الکلمات المفتاحية: سازوکار یو. پی. آر, سازمان ملل , جمهوری اسلامی ایران, نهادهای معاهداتی حقوق بشری, شورای حقوق بشر,

ملخص المقالة :

سازوکار یو. پی. آر، نهادی مبتنی بر منشور سازمان ملل و یکی از ارکان اصلی شورای حقوق بشر است که بر اساس یک رفتار عینی، شفاف، غیر گزینشی، ، غیر متخاصمانه و غیر سیاسی با هدف تضمین رفتار برابر با همه کشورهای عضو سازمان ملل بههنگام ارزیابی وضعیت حقوق بشر آنها عمل می کند. هدف مقاله شناخت و تجزیه و تحلیل تاثیر سازوکار یو. پی. آر بر عملکرد جمهوری اسالمی ایران از بعد حقوق بشری بویژه بهبود وضعیت آن و حمایت از حقوق ذاتی و بنیادین بشر می باشد. سوال مقاله این است که سازوکار یو. پی.آر سازمان ملل، بعنوان نهادی مبتنی بر تعامل و همکاری با دولت های عضو سازمان ملل از جمله جمهوری اسالمی ایران ضمن ارائه توصیه های حقوق بشری به جمهوری اسالمی ایران، بستر مناسب را جهت بهبود همکاری این کشور با سایر سازوکار های حقوق بشری بین المللی از جمله با شورای حقو ق بشر، نهادهای معاهداتی و رویه های ویژه فراهم کرده و بر عملکرد این کشور از منظر حقوق بشری تاثیر گذار بوده است. مقاله در صدد است تا با استفاده از روش تبینی- تحلیلی و چارچوب نظری مبتنی بر نهادگرایی نئو لیبرال و اهمیتی که نظریه مذکور برای موضوع همکاری های بین المللی و سازمان های بین المللی قائل است، تاثیر سازوکار یو. پی. آر بر عملکرد جمهوری اسالمی ایران را در بعد حقوق بشری آن از طریق پاسخگویی و بهبود در وضعیت حقوق بشر با توجه به طیف وسیع توصیه های دریافتی این کشور از سوی دولتهای مختلف بررسی کند.

المصادر:

کتب فارسی : 1 ستاد حقوق بشر جمهوری اسالمی ایران ) 1394(، پیشرفت حقوق بشری در پرتو توصیه های یو. پی.آر) در جمهوری اسلامی 11 ایران(، تهران: دانشگاه علوم قضایی و خدمات ادارای.
-2 قانعی: محسن، )1389(، بررسی دوره ای جهانی حقوق بشر ) یو. پی.آر (، تهران : اداره حقوق بشر وزارت امور خارجه، مرکز چاپ و انتشارت وزارت امور خارجه.
-3 قانعی: محسن، )۱۳۹۵(، نهادهای نظارتی بینالمللی حقوق بشر، تهران، دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری.
-4 قانعی: محسن، )1396(، سازوکار بررسی دوره ای جهانی حقوق بشر) یو. پی.آر ( سازمان ملل و دومین نشست یو. پی. آر جمهوری اسالمی ایران، تهران، مرکز آموزش ها و پژوهش های بین المللی وزارت امور خارجه.
مقالات فارسی: -1 پاسخ جمهوری اسالمی ایران به گزارش های دبیرکل و گزارشگر ویژه وضعیت حقوق بشر جمهوری اسالمی ایران در 1400 و 1401و 1402
-2 تقی زاده انصاری، مصطفی، شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد، اندیشه های حقوق خصوصی، ،1387 شماره ،13 ص 117 تا 141
-3 تومشات، کریستین، بررسی دوره ای جهانی حقوق بشر: یک نظام جدید حقوق بین الملل با قوانین معین، اکسفورد اکادمیک، 2011
-4 چالز ورث، هیالری و الرکینگ، اما، حقوق بشر و بررسی دوره ای جهانی: قدرت نظارتی بررسی دوره ای جهانی حقوق بشر )یو. پی.آر(، دانشگاه کمبریج، 2015
5 -حبیبی اردکانی، احمدرضا و همت، مسعود، تأثیر ویژگیهای آیین ارزیابی ادواری شورای حقوق بشر، بر ارتقای احترام به حقوق
بشر توسط دولتها، فصلنامه تحقیقات سیاسی بین المللی دانشگاه آزاد اسالمی واحد شهرضا، 1397 ، شماره ،35 ص 163-186 -6 خسروی، حسن، رضوانی، سید حسین ) ۱۳۹۷( ، تحلیل رویههای ویژه شورای حقوق بشر سازمان ملل و بررسی رویکرد گزارشگران ویژه وضعیت حقوق بشر در ایران، دوفصلنامه حقوق اساسی، سال پانزدهم، پاییز و زمستان، صص ۳۱
-7 شریفی طرازکوهی، حسین و امید زمانی، محسن، افزایش احترام به حقوق بشر در پرتو مکانیسم بررسی ادواری جهانی، مجله روابط خارجی، تابستان ،1392 شماره 18
18 -8 گزارش های ادواری اول تا سوم جمهوری اسالمی ایران به سازوکار یو. پی.آر به ترتیب در سال های ،2010 2014 و 2019
-9 مسکیتا، ژودیت بونه، یو. پی.آر: آیا یو. پی.آر یک رویه نوین ارزشمند برای حق سالمت است؟ بهداشت و حقوق بشر دانشگاه اکس انگلیس، 2019 ، 27
-10 مصفا، نسرین، ارزیابی سازوکارهای ملل متحد در حمایت از حقوق بشر: ارکان مبتنی بر منشور و معاهدات، نشریه مدرس علوم انسانی ،1382، دوره ،7 شماره ،4 ص
15