مبانی حقوق دفاعی متهم در دسترسی به وکیل در اسناد بین المللی، اتحادیه اروپا و رویه دیوان اروپایی حقوق بشر
الموضوعات : تحقیقات حقوقی بین المللی
ولی شیرپور
1
(مربی گروه حقوق، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران)
الکلمات المفتاحية: وکیل, اسناد حقوق بشری, دادرسی کیفری, اتحادیه اروپا, اسناد بین المللی, رویه دیوان اروپایی ,
ملخص المقالة :
زمینه و هدف: حق دسترسی به وکیل به عنوان یکی از حقوق بنیادین بشر در نظام داخلی و بین المللی شناخته شده و نقش مهمی در تضمین عدالت کیفری و حفاظت از حقوق فردی ایفا می‌کند اما اجرای آن با چالش¬هایی همراه است. همچنین در نظام های داخلی نیز شاهد پذیرش این امر به عنوان یک اصل پذیرفته شده هستیم. این پژوهش به تبیین مبانی حقوق دفاعی متهم در دسترسی به وکیل در اسناد بین المللی و و همچنین اتحادیه اروپا پرداخته است. روش: این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی نگارش یافته است. یافته ها و نتایج: حق اطلاع متهم از حقوق خود و حق دسترسی به وکیل از جمله حقوقی است که در اسناد حقوق بشری متعدد به آن اشاره شده است.آموزه های حقوق کیفری و راهبردهای سیاست جنایی نیز از جمله مبانی تامین حقوق دفاعی متهم است که در نظام های مختلف وجود داشته و البته در سیاست جنایی سازمان ملل متحد قابل مشاهده است. حقوق دفاعی متهم در دسترسی به وکیل در اسناد بین المللی در نشست های مختلف بین المللی مورد توجه قرار گرفته و دچار تحول گردیده و آثار عملی آن را می توان در اسناد مختلف بین المللی ملاحظه نمود. اگرچه به نظر می رسد اقدامات اتحادیه اروپا در فراهم نمودن حقوق دفاعی متهم در دسترسی به وکیل رعایت می گردد اما گزارش آژانس اتحادیه اروپا برای حقوق اساسی نشان می دهد که همه کشورهای عضو اتحادیه اروپا تحت پوشش این گزارش به متهمان در مورد حقوق حقوق آنان خود به طرق مختلف اطلاع نمی دهند. رویه دیوان اروپایی حقوق بشر نیز موید آن است که حق دسترسی وکیل تضمین می نماید که مراحل تحقیقات مقدماتی از متهم و همچنین فرآیند دادرسی بصورت عادلانه صورت می پذیرد.
- تدین، عباس(1400). قانون آیین دادرسی کیفری فرانسه، چاپ سوم، تهران، انتشارات خرسندی.
- سلیمی، صادق و بخشی زاده اهری، امین (1394). تحلیل ماده به ماده: قانون آیین دادرسی کیفری 1392 در مقایسه با قوانین سابق، چاپ سوم، تهران: انتشارات جنگل (جاودانه).
- نظری، میلاد، رجبی، اکبر، گل خندان، سمیرا (1400) حق دسترسی به وکیل در فقه، حقوق ایران و اسناد بین المللی، مطالعات فقه اقتصادی، 3
- عبودیت، عماد، شریفی صدر، منصوره (1401) راهکارهای حمایت از نسل های سه گانه حقوق بشر در پرتو ظهور فناوری هوش مصنوعی، فصلنامه مطالعات بین المللی، 19 (3)
- گرجی، علی اکبر (1393) مفهوم و مبانی حقوق بنیادین، نشریه حقوق اساسی، 2(2)
- دولتخواه پاشاکی، پیمان (1401) سیاست جنایی مسئول، جرم و سیاست جنایی، تمدن حقوقی، 5(13)
- اردشیر امیر ارجمند (1385) مجموعه اسناد بین المللی حقوق بشر، جلد دوم، تهران: انتشارات دانش پژوه.
- عارفی، مرتضی، امیدی، جلیل (1398) مبانی و موقعیت وکالت از متهم در اسناد بین‌المللی و نظام عدالت کیفری ایران، پژوهشنامه حقوق کیفری، 10(1)
- نجفی ابرند آبادی، علی حسین (1389) پیشگیری عادلانه از جرم در علوم جنایی، مجموعه مقالات در تجلیل از استاد دکتر محمد آشوری، چاپ اول، نشر میزان.
- نجفی ابراندآبادی؛ علی حسین (1375) سیاست جنایی سازمان ملل متحد، تحقیقات حقوقی، 1 (18)
- جلیل امیدی (1379)حقوق متهم در دادگاه با تکیه بر اسناد بین المللی و منطقه ای مربوط به حقوق بشر، مجله کانون وکلای دادگستری مرکز،2
- کاتبی، حسینقلی(1357) وکالت (مجموعه مقالات)،تهران: انتشارات آبان.
- نیازپور، امیرحسن(1386) حق متهم مبنی بر داشتن وکیل در فرایند کیفری، جلوه ای از حقوق شهروندی، مجله حقوقی دادگستری، 58.
- قاری سید فاطمی، سید محمد (1393) حقوق بشر در جهان معاصر، دفتر یکم، تهران: موسسه مطالعات و پژوهش های شهر دانش
- داور، محمدمهدی، تسلیمی، سعیده (1402) مبانی حقوق طبیعی جان لاک و تاثیر آن در کنوانسیون حقوق کودک، تمدن حقوقی، 6 (4)
- McCrudden, Christopher (2008)."Human Dignity and Judicial Interpretation of Human Rights", The European Journal of International Law,19(4)
- Stahn, Carsten (2015) The law and practice of the International Criminal Court, Oxford University Press.
- Spronken, T. (2011) EU Policy to Guarantee Procedural Rights in Criminal Proceedings: An Analysis of the first Steps and a Plea for a Holistic Approach, EUCLR.
- Kastanidou, Elisavet Symeonidou (2014) The Right of Access to a Lawyer in Criminal Proceedings: The transposition of Directive 2013/48/EU of 22 October 2013 on national legislation.
- Jackson, John (2016) Cultural Barriers on the Road to Providing Suspects with Access to a Lawyer, EU Criminal Justice and the Challenges of Diversity.
- Glerum, V.H (2020) Directive 2013/48/EU and the Requested Person’s Right to Appoint a Lawyer in the Issuing Member State in European Arrest Warrant Proceedings, Review of European and Comparative Law 41(2).
- Sakowicz, Andrzej. (2018) Standard of the protection of the right to silence applicable to persons examined as witnesses in the light of the European Court of Human Rights case law. 2
- Thaman, C. Stephan; Lynn, Veronica (2020) The Right to Counsel and the Protection of Attorney-Client Privilege in Criminal Proceedings. A Comparative View Springer International Publishing.
- Anagnostopoulos, Ilias (2014) Criminal justice cooperation in the European Union after the first few "steps": A defence view, ERA Forum 15(1).
- Novokmet, Ante (2019) The Europeanization of the Criminal Proceedings in the Republic of Croatia through the Implementation of the Directive 2013/48/EU, European Journal of Crime Criminal Law and Criminal Justice 27(2).
Cases
- Judgment of the European Court of Human Rights in the case of Salduz v.Turkey (27 November 2008)
- Judgment of the European Court of Human Rights in the case of Airey v. Ireland (9 October 1979)
- Judgment of the European Court of Human Rights in the case of Immobiliare Saffi v. Italy (28 July 1999)
- Judgment of the European Court of Human Rights in the case of Ilascu et al. v. Moldova and Russia (8 July 2004)
- Judgment of the European Court of Human Rights in the case of Albert and le Compte v. Belgium (10 February 1983)
