واکاوی رویکردهای نظریه¬ی جرمشناسی پسا پست ¬مدرنیسم
الموضوعات : آموزه های فقه و حقوق جزاء
وحید زارعی شریف
1
,
مریم پورباقی
2
1 - استادیار گروه فقه و حقوق، واحد لاهیجان، دانشگاه آزاد اسلامی، لاهیجان، ایران
2 - دانشجوی دکترای حقوق جزاء و جرمشناسی، واحد لاهیجان، دانشگاه آزاد اسلامی، لاهیجان، ایران
الکلمات المفتاحية: جرمشناسی پسا¬ پست ¬مدرنیسم, جرمشناسی ترنس ¬مدرنیسم, نقد رویکردهای جرمشناسانه, نقد جرمشناسی پسا مدرن,
ملخص المقالة :
جرمشناسی پسا پست ¬¬مدرنیسم یا جرمشناسی ترنس ¬مدرنیسم، به بررسی عوامل مؤثر در وقوع جرم، مبتنی بر مباحث نظری توسعه ¬یافته از تفکر جرمشناسی مدرنیسم، به دنبال ایدئولوژی جرمشناسی پست ¬مدرنیسم، با انتقاد از رویکردهای جرمشناسانه مدرنیته و پست ¬مدرنیته با اعلام پایان تفکر مدرنیسم می¬پردازد. نوشتار حاضر، به دنبال یافتن پاسخ به این پرسش است که رویکردهای جنبش فکری پسا ¬پست ¬مدرنیسم، در مواجهه با پدیده¬ی مجرمانه، جرم ¬انگاری¬ها و کشف علل وقوع جرم چگونه است و اینکه آیا جرمشناسی پسا ¬پست ¬مدرنیسم در پیشگیری از وقوع بزه و اصلاح بزهکار، ضمن انتقاد از جرمشناسی مدرنیسم و پسا مدرنیسم، به اهداف خود دست یافته است؟ پژوهش گزارش شده در این مقاله، به روش توصیفی تحلیلی، با واکاوی واپسین نظریه‌های جرمشناسان و یافته¬های حقوقی داخلی و خارجی، به این نتیجه دست یافته است که جرم ¬انگاری مانع، عامدانه بودن بزهکاری، مطلق¬گرایی دو وجهی، عینیت¬گرایی، دین گرایی، از خود بیگانگی و واقعیت¬گرایی، از مؤلفه¬های بنیادین جرمشناسی پسا پست¬ مدرنیسم، در تقابل با ذات¬گرایی، ذهن نا آگاه، نسبی¬گرایی، ذهنیت¬گرایی، پوچ¬گرایی، عقل خودبین و شکل¬گرایی برگرفته از دستاوردهای جرمشناسی مدرنیسم و پست ¬مدرنیسم است؛ مضافاً به اینکه بررسی تطبیقی شاخصه¬های مذکور، بیانگر موفقیت نسبی جرمشناسی ترنس ¬مدرنیسم در تحقق اهداف انتقادی است؛ از این رو، ضرورت ژرف‌نگری در رویکردهای جرمشناسی پسا پست مدرن، راجع به رفع خلأهای قانونی و تعیین اختیارات قضات، در مقام وضع یا تفسیر قانون، صدور یا اجرای رأی در محکمه کیفری و اتخاذ تدابیر پیشگیرانه یا سرکوبنده، در مقابله با پدیده جنایی، مورد تأکید قرار دارد.
1. ابدالی، مهرزاد، (1393)، فلسفه حقوق و نظریه¬های حقوقی، تهران، انتشارات مجد، چاپ دوم.
2. ابراهیمی¬پور، احمد؛ حسینی، مالک، (1399)، «پوچ¬گرایی پسا مدرن»، فصلنامه حکمت و فلسفه، دوره شانزدهم، شماره: 63، ص87ـ112.
3. امامیان، سید حسن؛ رفیعی، احمد، (1402)، «تحلیل شیطان¬گرایی مدرن از فضای مجازی»، مجله بین¬المللی زندگی خالص، شماره: 12، ص115-146.
4. امینی، یحیی؛ شریفی، ارکان؛ عبداللهی، جوانمیر؛ روحی، عباد، (1400)، «حقوق بشر؛ مطلق¬گرایی در گفتار، نسبی‌گرایی در کردار»، ماهنامه علمی جامعه ¬شناسی سیاسی ایران، دوره پنجم، شماره: 4، ص332ـ337.
5. ایرانی، امیر؛ نجفی حاجیور، معصومه؛ نجیبیان، علی، (1394)، «تحلیل میزان بازتاب اندیشه¬های جرمشناسی انتقادی در قانون مجازات اسلامی 1392»، نشریه اندیشه¬های حقوق کیفری، سال اول، شماره: 1، ص57ـ82.
6. آقایی¬نیا، حسین؛ منتی¬نژاد، صادق، (1393)، «کاربرد معیارهای عینی و ذهنی در عوامل موجهه جرم»، فصلنامه مطالعات حقوق کیفری و جرم¬شناسی، دوره اول، شماره: 1، ص23ـ36.
7. پورباقی، مریم، (1398)، «عوامل خارج از پرونده مؤثر بر تصمیمات قضات در امور کیفری»، پایان¬نامه کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرمشناسی، دانشگاه پیام نور استان البرز، واحد کرج.
8. جوان جعفری، عبدالرضا؛ شاهیده، فرهاد، (1392)، «رفتار و گفتار تحریک¬آمیز بزه¬دیده در قوانین و مقررات کیفری و رویه قضائی ایران»، فصلنامه آموزه¬های حقوق کیفری، دوره جدید، شماره: 5، ص127ـ154.
9. خالقی¬نژاد، سید علی؛ ملکی، حسن؛ حکیم¬زاده، رضوان، (1394)، «نقد دیدگاه پست مدرنیسم در برنامه درسی با شاخص¬های مبانی فلسفی تربیت اسلامی»، نشریه پژوهش¬های کیفی در برنامه درسی، دوره اول، شماره: 1، ص41ـ60.
10. خوزه لوپز، گاری پاتر؛ رها دوست، بهار، (1402)، «پسا پست مدرنیسم در هزاره نو»، نشریه زیبا شناخت، شماره: 12، ص257ـ272.
11. رستگار خالد، ا؛ کاوه، م؛ محمدی، م، (1392)، «بررسی عوامل جامعه شناختی مرتبط با بیگانگی شغلی»، مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، شماره: 2(3)، ص439ـ467.
12. سلیمی، علی؛ داوری، محمد، (1394)، جامعه شناسی کجروی، تهران، انتشارات پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
13. شیری، عباس، (1385)، «پارادایم¬های عدالت کیفری: عدالت سزادهنده و عدالت ترمیمی»، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، شماره: 74، ص213ـ245.
14. شیری، عباس، (1397)، «سیاست¬گذاری جنائی درباره حقوق بزه¬دیدگان»، فصلنامه علمی پژوهشی سیاست-گذاری عمومی، دوره چهارم، شماره: 1، ص161ـ175.
15. صادقی حسن¬آبادی، مجید؛ گنجور، مهدی، (1389)، «خدا باوری، خود یابی یا ازخود بیگانگی»، نشریه الهیات تطبیقی، دوره اول، شماره: 1، ص77ـ96.
16. عالی پور، حسن، (1392)، «امنیت ملی و عدالت کیفری»، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال شانزدهم، شماره: 3، ص57ـ88.
17. عباسی، حسن، (1380)، غرب شناسی عمومی، ترنس مدرنیسم، کانون اندیشه جوان و مجتمع فرهنگی 13 آبان.
18. غلامی، حسین، (1390)، «درآمدی بر آسیب شناسی سیاست¬گذاری جنایی»، مجله آموزه¬های حقوق کیفری دانشگاه علوم اسلامی رضوی، دوره جدید، شماره: 1، ص3ـ18.
19. فرح ¬بخش، مجتبی، (1391)، جرم انگاری فایده¬گرایانه، تهران، انتشارات میزان، چاپ اول.
20. فعال، طیبه؛ صادقی، محمد هادی، (1397)، «ماهیت جرم»، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، دوره: 4، شماره: 1، ص55ـ76.
21. قلعه قوند، محمد، (1395)، «جلوه¬های کیفرزدایی در قانون مجازات اسلامی 1392»، دانشگاه پیام نور، واحد کرج، پایان¬نامه کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرمشناسی.
22. گسن، ریموند، (1392)، جرمشناسی نظری، مهدی کی¬نیا، تهران، نشر مجد، چاپ پنجم.
23. لوئیس، کوزرو، (1358)، زندگی و اندیشه بزرگان جامعه شناسی، محسن ثلاثی، تهران، انتشارات علمی.
24. مظافری، حمیدرضا، (1389)، «نگاهی تاریخی به شیطان ¬پرستی»، مجله رشد قرآن، معنویت¬های ساختگی، دوره هشتم، شماره: 1، ص46ـ51.
25. مظفری، میثم، (1392)، «بررسی تخلفات انتظامی و جرائم مرتبط با شغل و وظیفه مقامات قضائی در حقوق ایران»، پایان¬نامه کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرمشناسی.
26. موزر، پال؛ فتحی¬زاده، مرتضی، (1382)، «واقع¬گرایی، عینیت و شک¬گرایی»، نشریه ذهن، شماره: 14، ص77ـ106.
27. میرخلیلی، سید محمود، (1389)، «بازپژوهی تجری در آموزه¬های اسلامی با نگاهی به حالت خطرناک»، مجله حقوق تطبیقی، شماره: 19، ص25ـ42.
28. میرهاشمی، سید محمد، (1389)، مطلق¬گرایی در اخلاق، انتشارات مؤسسه بوستان کتاب، چاپ اول.
29. نجفی ¬ابرندآبادی، علی حسین، (1379)، «تقریرات سیاست جنایی»، تقریرات دوره دکتری، دانشگاه شهید بهشتی.
30. نوریان، ایوب؛ محمد نسل، غلامرضا، (1399)، «واقع¬گرایی در تصمیم¬گیری کیفری»، مجله پژوهش¬های حقوق جزا و جرمشناسی، دوره هشتم، شماره: 16، ص113ـ134.
31. نیازپور، امیرحسین، (1391)، «نقش بزه¬دیده در چگونگی پاسخدهی به بزهکاران»، مجله تحقیقات حقوقی، شماره: 57، ص347ـ384.
32. واعظی، احمد، (1400)، «عینی¬گرایی در حقوق و تشخیص قضایی»، فصلنامه علمی تخصصی فلسفه حقوق دانشگاه باقرالعلوم(ع)، دوره اول، شماره: 1، ص9ـ29.
33. همراهی، راضیه؛ جعفری، جلال؛ قنبری، محمد، (1396)، «تحلیل جرمشناختی کارکردهای جرائم مانع در حقوق شهروند مدار و حقوق امنیت محور با تأکید بر حقوق کیفری ایران»، فصلنامه تحقیقات حقوقی تطبیقی ایران و بین¬الملل، دوره دهم، شماره: 38، ص237ـ260.
34. یعقوبی، مهدی؛ فرهنگی، علی اکبر؛ طبیبی، جمال¬الدین، (1397)، «تحلیل گفتمان انتقادی فیلم مرد پولادین با تکیه بر مباحث متافیزیکی پارادایم ترنس مدرنیسم»، نشریه مطالعات رسانه¬ای، شماره: 40، ص135ـ151.
35. Austin, John, (1995), Province of Jurisprudence Determined, ed by Wilfrid rumble, Cambridge university press.
36. Chamberlain, John Martyn, (2019), Criminological Theory in Context, Loughborough University, Sage Publications Ltd.
37. Cole, Mike, (2008), Psychology Press, p. 68.
38. Dussel, Enrique, (2012), Transmodernity and Interculturality: An Interpretation from the Perspective of Philosophy of Liberation, Metropolitan University.
39. Franks, George Robert, (2009), Graduates’ perceptions of the Criminal Justice Degree as Preparation for a career in law Enforcement, Texas A&M University, Doctoral dissertion.
40. Ghisi, M. L, (2006), Transmodernity and Transmodern Tourism. Keynote at the 15th Nordic Symposium in Tourism and Hospitality Research: Visions of Modern Transmodern Tourism, 19th-22nd of October, Savonlinna, Finland, p. 43.
41. Goizueta, R, (2000), Locating the Absolutely Absolute Other: toward a Transmodern Christainity. Thinking from the underside of history: Enrique Dussel’s philosophy of liberation, In eds Alcoff, M. & Mendieta, E. (Eds.). New York: Rownan and Littlefield Publishers. 81-193.
42. Gottlieb, Roger, (1993), History and Subjectivity new jerky, Humanity press.
43. Inayatullah, S, (2005), Spirituality as the Fourth Bottom Line? Futures, 37 (6), 573-579.
44. Jedlick, Jrzy, (1990), Heritage and Collective Behavior in Ian Maclean and Peter Winch edited, The political responsibility of intellectuals, cam bridge University press.
45. Karmer, Ronald. C, (1984), Critical Criminology, Traditional Crime and Public Policy, Western Michigan University, The Journal of Sociology & Social Welfare, Volume 11, Issue 2, 251-293.
46. Karmer, Mathew, (2007), Objectivity and the Rule of Law; Cambridge University press.
47. Kompridis, Nikolas, (2006), Critique and discourse: Critical Theory in ethics and politics, Massachusts, MIT press.
48. Lefkowtiz, David, (2020), Philosophy of Crime and Punishment, 247-804.
49. Marx, Karl; Engels, Ferederick, (1965), The German Ideology, London: Lawrence & Wishart.
50. Murphy, J, (1973), Marxism & Retribution, 2 Philosophy & Public Affairs, 217-243.
51. Ricoeur, Paul, (2019), Arundhati Roy as a Transmodern Intellectual, Anglistica AION, 23(2), 67-81, issn: 2035-8504.
52. Takanashi, Y, (2009), Emerson and Zhu Xi: the Role of the Scholar in Pursuing Peace, The Japanese Journal of America Studies, p. 67.
53. Yerba, Jose Maria, (2018), Transmodern Motion or the Rhizomatic Updated in a Strange Room, University of California, Santa Barbara Authenticated, De Gruyter, 136(3): 508-529.
