تحلیلی بر عوامل درونی نابرابری آموزشی در دانشگاه های استان سیستان و بلوچستان

الموضوعات :

محمد فاروق رگام ¹ (دانشجوی دکتری جامعه شناسی توسعه اقتصادی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران)
اسماعیل شیرعلی ² (دانشیار جامعه شناسی دانشگاه ولایت، ایرانشهر، ایران )
مصطفی ازکیا ³ (استاد جامعه شناسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)
عاصمه قاسمی ⁴ (استادیار جامعه شناسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. )

تاريخ الإرسال : 16 الخميس , شوال, 1445 تاريخ التأكيد : 08 الإثنين , صفر, 1446 تاريخ الإصدار : 11 السبت , شوال, 1445

الکلمات المفتاحية: توسعه, عوامل درونی, نابرابری آموزشی.,

ملخص المقالة :

هدف: امروزه ارزیابی توسعه جوامع درسطح بین¬المللی بر مبنای میزان برابری و برقراری عدالت در همه جنبه‌های مختلف زندگی از قبیل جنسیت، آموزش و آموزش عالی، سرمایه گذاری، زندگی اجتماعی و... می‌باشد. هدف از این پژوهش تحلیلی بر عوامل درونی نابرابری آموزشی در دانشگاه های استان سیستان و بلوچستان می باشد. روش: تحقیق حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت و نوع مطالعه از نوع روش داده‌ بنياد مي باشد. جامعه و نمونه آماری این پژوهش را 15 نفر از مدیران دستگاه های اجرایی، اعضای هیئت علمی رشته های مدیریت آموزشی، اقتصاد و جامعه شناسی تشکیل داده اند. روش نمونه‌گيري، در روش داده‌بنياد به صورت نمونه گیری هدفمند بوده است که افراد متخصص بعد از شناسایی براي مصاحبه دعوت شدند. در این تحقیق اطلاعات به دو روش مطالعات اسنادي و مصاحبه و کدگذاری (باز، محوری و انتخابی) گردآوری شده است. بدین صورت که با بررسی چندباره مصاحبه‌ها، کدهای تبیینی استخراج شد و با ادغام و تلفیق کدهای مشابه و حذف کدهای تکراری مقوله ها و تم ها استخراج گردید. یافته ها: مهمترین عوامل درونی اقتصادی توسعه نیافتگی در استان از منظر اعضاء هيأت علمی کشور عبارتند از: آسیب و فساد در حوزه اقتصادی استان، موانع سرمایه گذاری استان، توسعه نامتوازن، چالش های اشتغال و بیکاری فارغ التحصیلان، ضعف شبکه ارتباطی و حمل و نقلی و تبعیض آموزشی است. همچنین مهم ترین عوامل درونی اجتماعی توسعه نیافتگی در سیستان و بلوچستان به ترتیب عدم اعتماد نهاد به سیستم آموزشی، ضعف سرمایه اجتماعی، ضعف سرمایه انسانی، مهاجرت نخبگان، چالش های قومی- مذهبی، فقدان امنیت و ضعف قانون گرایی بوده است. نتیجه گیری: گسترش فرصت های آموزشی و تحصیلات تکمیلی و همچنین افزایش سطح سواد موجب افزایش سطح آگاهی و همچنین ایجاد فرصت های شغلی و کاهش بیکاری فارغ التحصیلان در استان سیستان و بلوچستان می شود.

المصادر:

ابراهيم¬زاده، عيسي. اسكندري ثانی. اسمعيل نژاد، مرتضي. (1389). كاربرد تحليل عاملي در تبيين الگوي فضايي توسعه و توسعه نيافتگي شهري و منطقه اي در ايران، جغرافیا و توسعه، 8(17): 28-7.
بهشتی، محمدباقر و نصرالهی وسطی، لیلا. (1395). تحلیل پویای نقش سرمایه اجتماعی در فرآیند توسعه:رویکردی بین رشته ای، فصلنامه علوم اجتماعی، 23 (3): 76-54.
زمانی، مهدی. (1400). شناسایی و رتبه بندی عوامل اثرگذار بر توسعه نیافتگی بنگاه های کوچک و متوسط اقتصادی زود بازده با استفاده از تکنیک تحلیل سلسله مراتبیAHP، پنجمین کنفرانس بین المللی مطالعات جهانی در علوم انسانی، مدیریت و کار آفرینی، تهران.
خورسندی طاسکوه، علی .(1386). نظام ارتباطی آموزشی در ایران: بررسی انتقادی رابطه بین آموزش متوسطه و آموزش عالی. تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
سبحانی نژاد، مهدی. افشار، عبدالله .(1387). تبیین ماهیت و مؤلفه‌های کیفیت سنجی نظام آموزش عالی. فصلنامه دانشگاه آزاد اسلامی. 12 (4): 98-81.
کیانی، وحید و طاهری، محسن. (1400). واکاوی دلایل توسعه‌نیافتگی اقتصادی و تأثیر آن بر امنیت جنوب شرق ایران (مطالعه موردی: استان سیستان و بلوچستان)، پژوهش های جغرافیای سیاسی، 7 (1): 31-19.
فتحی و اجارگاه، کوروش. پرداختچی، محمدحسن. ابوالقاسمی، محمود. محمد هادی، فریبرز .(1380). تضمین کیفیت در آموزش بر مبنای مدل تحلیل اهمیت/ عملکرد. فصلنامه راهبردهای آموزش، 12 (3): 57-41.
میرفردی، اصغر. صادق¬نیا، آسیه. مرادی، رامین. (1398). تحلیل جامعه شناختی موانع توسعه¬ی اجتماعی در ایران از دیدگاه اعضاء هیأت علمی جامعه¬شناسی دانشگاه¬های دولتی، فصلنامه مطالعات اجتماعی و فرهنگی، 7(4): 162-131.
مهدی، رضا .(1390). طراحی و تدوین مدلی جهت تضمین کیفیت آموزش مهندسی در بخش دولتی. رساله دکتری دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی.
معروفی، یحیی.کیامنش، علیرضا. (1388). تبیین عوامل مؤثر برکیفیت آموزش دانشگاهی. نامه آموزش عالی، 2 (2):37-9.
یارقلی، بهبود .(1392). تبیین فلسفه عدالت تربیتی برمبنای واکاوی نظریه عدالت واشاره‌های آن برای نظام آموزشی ایران. رساله دکتری دانشگاه خوارزمی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی.
Adda, H. D. (2017). Divergent Effect of Social capital on Economic Growth in East Asia and Latin America, Sustainable Cities and Society, 17 (2): 110-125.
Brighouse, H. (2014). The place of Education Equality in Educational Justice Routledge. London: London university press
Easterly, W. (2017). Inequality does cause underdevelopment. Journal of Development Economics, 84: 755–776.
Hartwell, R.H. (2020). Assessing quality in higher education: a study of information management practice. Submitted to the school of graduate and professional studies in partial fulfillment of the requirement for the degree of Doctor of education at Delaware Valley University.
Harvey, L., Williams, J., & Dill, D. (2012). Quality in higher education. Routledeg Talor & Franceis Group.
Li, L.w., Mahuteau, S., Dockery, A., &Junankar P.N. (2017). Equity in higher Education and graduate labour markt outcomes in Australia. Journal of Higher Education Policy and Management, 13 (4): 77-89.
Olowo, F. (2018). Transit Accessibility: Equity in Mobility for vulnerable population Groups: practices and Possibilities. submitted in partial fulfillment of the requirement for the degree of master of art in geography in the graduate school of Binghamton university state university state university of New York.
Patel, L., Noyoo, N., Du Preez, J., Triegaardt, J. (2015). Department of Social Development: Capacity Building Program, Social Policy, University of Johannesburg Department of Social Work.
Robertson, K.N. (2015). Define equity and addressing the social determinants of equity in international development evaluation. A dissertation submitted to the Graduate college in partial fulfillment of the requirements for the degree of doctor of philosophy inter disciplinary PH. D in Evaluation Western Michigan university.
Rozario, S. (2019). Higher Education in Bangladesh: An Inquiry into Educational Equity at Notro Dame University Bangladesh. published by ProQuest LLC.
Xiao, Y., Chai, J., Wang, R., & Huang, H. (2022). Assessment and key factors of urban live ability in underdeveloped regions: A case study of the Loess Plateau, China. Sustainable Cities and Society, 79, 103674.

نص كامل:



فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی‌واحدگرمسار سال هفدهم، شماره 4، زمستان 1402 صص 258-233

 

 

 

 

 

 

تحلیلی بر عوامل درونی نابرابری آموزشی در دانشگاه های استان سیستان و بلوچستان

محمد فاروق رگام¹، اسماعیل شیرعلی²، مصطفی ازکیا³، عاصمه قاسمی⁴ 

چکیده:

هدف: امروزه ارزیابی توسعه جوامع درسطح بین­المللی بر مبنای میزان برابری و برقراری عدالت در همه جنبه‌های مختلف زندگی از قبیل جنسیت، آموزش و آموزش عالی، سرمایه­گذاری، زندگی اجتماعی و... می‌باشد. هدف از این پژوهش تحلیلی بر عوامل درونی نابرابری آموزشی در دانشگاه های استان سیستان و بلوچستان می باشد.

روش: تحقیق حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت و نوع مطالعه از نوع روش داده‌ بنياد مي باشد. جامعه و نمونه آماری این پژوهش را 15 نفر از مدیران دستگاه های اجرایی، اعضای هیئت علمی رشته های مدیریت آموزشی، اقتصاد و جامعه شناسی تشکیل داده اند. روش نمونه‌گيري، در روش داده‌بنياد به صورت نمونه گیری هدفمند بوده است که افراد متخصص بعد از شناسایی براي مصاحبه دعوت شدند. در این تحقیق اطلاعات به دو روش مطالعات اسنادي و مصاحبه و کدگذاری (باز، محوری و انتخابی) گردآوری شده است. بدین صورت که با بررسی چندباره مصاحبه‌ها، کدهای تبیینی استخراج شد و با ادغام و تلفیق کدهای مشابه و حذف کدهای تکراری مقوله ها و تم ها استخراج گردید. 

یافته ها: مهمترین عوامل درونی اقتصادی توسعه نیافتگی در استان از منظر اعضاء هيأت علمی کشور عبارتند از: آسیب و فساد در حوزه اقتصادی استان، موانع سرمایه­گذاری استان، توسعه نامتوازن، چالش های اشتغال و بیکاری فارغ التحصیلان، ضعف شبکه ارتباطی و حمل و نقلی و تبعیض آموزشی است. همچنین مهم ترین عوامل درونی اجتماعی توسعه نیافتگی در سیستان و بلوچستان به ترتیب عدم اعتماد نهاد به سیستم آموزشی، ضعف سرمایه اجتماعی، ضعف سرمایه انسانی، مهاجرت نخبگان، چالش­های قومی- مذهبی، فقدان امنیت و ضعف قانون­گرایی بوده است.

نتیجه گیری: گسترش فرصت­های آموزشی و تحصیلات تکمیلی و همچنین افزایش سطح سواد موجب افزایش سطح آگاهی و همچنین ایجاد فرصت­های شغلی و کاهش بیکاری فارغ التحصیلان در استان سیستان و بلوچستان می شود.

کلید واژه ها: توسعه، عوامل درونی، نابرابری آموزشی.

پذیرش مقاله: 22/5/ 1403                دریافت مقاله: 6/2/1403

مقدمه

امروزه رشد، توسعه و یا انحطاط و پیشرفت با شاخص های متفاوتی مورد بررسی قرار گرفته و از زاویه دید مشترکی برخوردار نبوده اند؛ به عنوان مثال، برخی انحطاط را نقطه مقابل بازگشت به خویشتن و آن را معادل از خود بیگانگی و برخی دیگر، آن را معادل عقب ماندن از قافله رشد و توسعه سیاسی، اجتماعی و اقتصادی دنیای جدید به کار برده­اند. به همان ترتیبی که نمی توان از توسعه یافتگی مفهوم دقیقی ارائه داد به دست آوردن تعریف دقیقی از توسعه یافتگی نیز به سادگی امکان پذیر نیست (پاتل⁵ و همکاران، 2015: 8). توسعه یافتگی یک مفهوم نسبی به شمار می رود. به طور کلی می توان گفت این مفهوم بیانگر میزان پایین درآمد سرانه در مقایسه با کشورهای توسعه یافتگی است. گفته می شود کشور توسعه نیافته یا کمتر توسعه یافته کشوری است که درآمد سرانه آن در مقایسه با درآمد سرانه کشورهای صنعتی توسعه یافته­ای در سطح پایین تری قرار دارد. چنانچه از منابع و عوامل طبیعی و اکتسابی خود استفاده کنند سطح درآمد خود را به کشورهای گروه نخست نزدیک نمایند و در راه توسعه قرار می گیرند. یکی از مشکلات اصلی کشورهای کمتر توسعه یافته وجود فقر عمومی است که در تمام ابعاد زندگی انسان ها بازتاب خواهد یافت (استرلی⁶، ۲۰17: 757).   

امروزه ارزیابی توسعه جوامع درسطح بین­المللی بر مبنای میزان برابری و برقراری عدالت در همه جنبه‌های مختلف زندگی از قبیل جنسیت، آموزش، سرمایه­گذاری، زندگی اجتماعی، حمل و نقل و... می‌باشد. (روبرتسون⁷، 2015) برابری نیاز جوامع انسانی است تا گروه‌های جمعیتی حاضر درآن بتوانند از تحرک و جابجایی عدالت گونه‌ای بر خوردار باشند و امکان فعالیت و حرکت به سمت توسعه و استفاده از منابع طبیعی و غیر طبیعی را داشته باشند. ( اولوو⁸، 2019 ). با این حال، هیچ کشوری در جهان وجود ندارد که بتواند ادعا کند که نابرابری‌های اجتماعی_اقتصادی در آموزش را کاملاً از میان برده باشد. برخی از کشورهای عضو پیزا ⁹ موفق به ایجاد سیستم‌های آموزشی شده‌اند که در آن وضعیت اجتماعی و اقتصادی کمتر در یادگیری، رفاه و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان دخالت دارد، هر کشوری می‌تواند برای بهبود برابری در آموزش بیشتر تلاش کند.  امروزه با توجه به افزایش شدید نابرابری اقتصادی در سال‌های اخیر، بهبود حقوق برابر در آموزش ، بیش از دهه‌های پیش از آن ضروری است. نابرابری درآمد در کشورهای عضو سازمان همکاری و توسعه اقتصادی امروزه در بالاترین سطح خود از دهه 1980 است (سازمان همکاری و توسعه اقتصادی¹⁰، 2018) و بهبود اقتصادی که از سال 2010 دیده شده است این روند را تغییر نداده است. (همان ، 2016) در نتیجه، کشورها به طور فزاینده‌ای از پیامدهای بالقوه منفی رشد نابرابری اقتصادی در تحرک اجتماعی و آموزشی نگران هستند.

تحلیل پیامدهای آموزشی یا ارزیابی عملیات دانشگاهی نیازمند ایجاد و بررسی داده­ها و عوامل مربوط به کیفیت در مؤسسات آموزش عالی است. این داده ها جهت بررسی کیفیت مؤسسات آموزش عالی می بایست به صورت صریح و روشن باشد. فرهنگ و تکنیک ایجاد کیفیت و جلوگیری از موانع آن در آموزش عالی نیازمند تحلیل کاربردی آن است ( هارت ول¹¹ ، 2020).

آگاهی نسبت به عقب ماندگی در ایران پیشینه­ای دیرینه دارد. شاید بتوان تأمل و تفکر عباس میرزا پس از شکست در جنگ با روسها و عقد عهدنامه های گلستان و ترکمنچای، درباره علل شکست در این جنگ و پیشرفت و توسعه یافتگی آنها و ضعف و ناتوانی ما را از نخستین و ابتدایی ترین بارقه های آگاهی ایرانی در زمینه عقب ماندگی خود دانست. در سال های متمادی، از آن زمان تاکنون، مصلحانی چند ظهور کرده و در پی حل مشکل عقب ماندگی ایران تلاش ها نموده اند، اما تمام این تلاش ها نیز ناکام ماند و فاصله کشور بزرگ و پهناور ایران، با دنیای پیشرفته و توسعه یافته مغرب زمین هر روز بیشتر و بیشتر شد (ابراهیم زاده و همکاران، 1389: 9). در خصوص توسعه­نیافتگی ایران دو نوع نگاه را می توان از یکدیگر متمایز نمود؛ برخی برای عقب­ماندگی کشور به عوامل درونی و برخی دیگر به عوامل بیرونی تأکید دارند.

یکی از این مناطق چالشی در کشور استان سیستان و بلوچستان می­باشد. استان سیستان و بلوچستان با جمعیتی بالغ بر ۲ میلیون و 800 هزار نفر، 5/3 درصد جمعیت کشور را شامل می­شود. از این تعداد 1/49 درصد در نقاط شهری و9/50 درصد در نقاط روستایی و غیر ساکن هستند. و به رغم ظرفیت­های سرزمینی، طبیعی و فرهنگی فراوان، از محروم­ترین استان­های کشور به شمار می­رود. ناامنی در مرزهای طولانی این استان با افغانستان و پاکستان، نرخ بالای زاد ولد (عليرغم عدم وجود چشم­انداز در آمدی مناسب)، شکاف­های قبیله­ای، قومیتی و مذهبی، خشک سالی و مدیریت نامناسب آب، عدم انباشت سرمایه و قاچاق از جمله مهم­ترین عوامل محرومیت و بیکاری در استان هستند که در قالب شاخصه­ای ضعیف توسعه استانی و مهاجرت گسترده از استان نمایان می­گردد. البته همانگونه که پیشتر نیز بیان گردید مشکل اصلی عدم توسعه نیافتگی سیستان و بلوجستان عدم توجه مدیریتی در سطح کلان به این استان و عدم برنامه ریزی صحیح نسبت به این استان در سطح کلان کشوری می باشد. برخی نیز معتقدند که استان سیستان و بلوچستان میتواند در توسعه ی ایران ضریب بالایی را به خود اختصاص دهد ولی این استان با سایر نواحی ایران پیوند گسترده ای نداشته و در انزوای جغرافیایی محصور مانده است. تفاوتهای مذهبی و زبانی این منطقه با بدنه اصلی کشور همراه با اقتصاد بسته و کم تحول یافته ی آن، این استان را در حصار اجتماعی و اقتصادی خود باقی گذاشته و در نتیجه علایق مادی و معنوی آن را با سایر نواحی کشور محدود ساخته است.

به نظر می رسد عدم توجه به توان ژئوپولوتیک استان در ابعاد توسعه اقتصادی و اجتماعی یکی از دلایل مهم عدم توسعه نیافتگی سیستان و بلوچستان همین دو عامل و نگرش سیاستمدران در سطح کلان از بعد امنیتی باشد. در این که علل از دست رفتن این فرصت ها ناشی از مسائل این بخش کشور که عمدتا مسائل سیاسی امنیتی هستند شکی نیست. با توجه به ماهیت دو مقوله توسعه و امنیت که ارتباط تنگاتنگی با هم دارند، امنیت به عنوان مرحله مقدماتی روند توسعه محسوب می گردد. رابطه امنیت نیز با خیلی از شاخصه های توسعه مانند فقر، عدالت سرزمینی، بیکاری و اشتغال و ... به اثبات رسیده است، چنانکه نابرابری های فضایی، اقتصادی و رفاهی، بویژه بین مناطق مرکزی و پیرامونی، شهری و روستایی می تواند شکاف­های سیاسی را عمیق و نارضایتی ناحیه ای را تغذیه کنند و چنانکه محرومیت حاشیه ها و عدم برخورداری آنها از امکانات با عدم رسیدگی به مشکلات آنها همراه گردد می تواند زمینه­ساز ناامنی و بروز بحران گردد (کیانی و طاهری، 1401).

در اوایل سالهای گسترش آموزش عالی، نابرابری‌های کمّی بزرگترین دغدغه کشورها بوده است اما اکنون نابرابری‌های کیفی در بخش‌های اداری، سازمانی، آموزشی و پژوهشی به عنوان معضل مقایسه و تفاوت بین دانشگاه‌ها مطرح است (بصری و آلتینی ¹²، 2018). صرف دارا بودن کیفیت برخی دانشگاه‌ها، کیفیت نیروهای کاری آینده تضمین نمی‌شود زیرا سازمان­ها به فراخور شرایط مکانی و زمانی خود از همه فارغ­التحصیلان دانشگاه‌ها برای جذب نیرو استفاده می‌کنند و نیروی کاری به تناسب عدم کیفیت‌های دانشگاهی، متفاوت خواهد بود (هاروی، ویلیامز و دیل¹³، 2012).

از طرفی موقعیّت و شرایط پذیرش دانشجو در بسیاری از مؤسسات خوب آموزشی، به خصوص در سطح دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی طوری است که افراد شهرهای کوچک و روستاها به علت دوری مسافت، پایین بودن نسبی سطح آموزش دبیرستانی و موفق نشدن به احراز شرایط پذیرش یا فقر و نداشتن بضاعت مالی، نمی‌توانند به این مؤسسات راه یابند.کسانی که دسترسی به آموزش وپرورش صحیح پیدا نمی‌کنند و استعدادها و توانایی هایشان آن­­طورکه شاید و باید پرورش نمی‌یابد، نمی‌توانند در میدان زندگی با افرادی که از آموزش و پرورش بهره بیشتری برده اند، برابری کنند و در مقایسه با آنها " فرصت " مساوی برای تحرک اجتماعی ندارند. آموزش و پرورش باید فرصت یکسان استعدادها، اندوختن دانش‌های لازم برای زندگی و نیز یافتن ارزش‌ها و بینش‌های انسانی را میسر سازد .(فیوضات، 1396).

برابری در آموزش عالی تأکید می‌کند که دانشجویان با پس­زمینه‌های مختلف به طور مساوی دارای مدارک تحصیلی عالی­تر باشند که باعث موفقیت آن‌ها در بازار کار و رسیدن به اهداف خود به عنوان اعضای بزرگسال جامعه می‌شود. (سازمان همکاری و توسعه اقتصادی، 2018).

زمانی (1400) در پژوهشی به شناسایی و رتبه بندی عوامل اثرگذار بر توسعه نیافتگی بنگاه های کوچک و متوسط اقتصادی زود بازده با استفاده از تکنیک تحلیل سلسله مراتبی (AHP) پرداخته است. جامعه آماری این پژوهش یک تیم نه نفره از خبرگاناین حوزه (بنگاه های کوچک و متوسط اقتصادی زود بازده) که در سازمانهای ذیربط نظیر شرکت شهرکهای صنعتیاستان سمنان، سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان سمنان، استانداری سمنان و شرکت های تولیدی فعال در سطح استانمشغول به کار هستند، می باشد. بنابراین تعداد نه فقره پرسشنامه در جامعه آماری توزیع میشود تا ضریب اولویت عواملاثرگذار بر توسعه نیافتگی بنگاه های کوچک و متوسط اقتصادی زود بازده تعیین گردد. برای جمع آوری اطلاعات ازپرسشنامه مقایسه زوجی استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار اکسپرت چویس استفاده شد. برای محاسبه نرخ ناسازگاری از نرم افزار choice expert  استفاده و میزان آن کمتر از ۱.۱ تعیین گردید. خروجی نرم افزار اکسپرت چویس حاکی از آن است در بین معیارهای ضعف مدیریت، مشکلات تامین مالی، بازاریابی و توزیع و حوزه فناوری، معیارضعف مدیریت مهمترین معیار برای توسعه نیافتگی بنگاه های اقتصادی زود بازده از دید خبرگان معرفی گردید.. به طورکلی و از بین عوامل ۱۵، عامل فقدان دانش مدیریت مهمترین معیار انتخاب از نظر خبرگان را به خود اختصاص داد. در پژوهشی دیگر میرفردی و همکاران (1398)، تحقیقی به عنوان تحلیل جامعه­شناختی موانع توسعه اجتماعی در ایران از دیدگاه اعضاء هیأت علمی جامعه­شناسی دانشگاه­های دولتی انجام داده­اند. این پژوهش با استفاده از روش پیمایش انجام شده است و تعداد ۱۳۱ نفر از اعضاء هیأت علمی به عنوان نمونه با نمونه­گیری هدفمند انتخاب و دیدگاه آن­ها درباره موانع توسعه اجتماعی در ایران مورد پرسش قرار گرفت. در گام اول با مصاحبه باز با تعدادی از اعضاء هیأت علمی و بهره­گیری از ادبیات پژوهش، مؤلفه­های مورد بررسی شناسایی و سپس در گام دوم با ابزار پرسشنامه محقق ساخته، داده­ها گردآوری شدند. روایی صوری و ضریب آلفای کرونباخ به ترتیب برای ارزیابی اعتبار و پایایی ابزار سنجش به کار گرفته شدند. نتایج مطالعه نشان داد که از دیدگاه کارشناسان دانشگاهی موانع اقتصادی، سیاسی فرهنگی و اجتماعی به ترتیب به عنوان مهم­ترین موانع توسعه اجتماعی در ایران ارزیابی شدند. به صورت مصداقی شبکه فساد، اقتصاد دولتی و نبود شایسته­سالاری به ترتیب به عنوان مهم­ترین موانع توسعه اجتماعی در کشور بوده اند. نتیجه این که موانع اقتصادی و سیاسی به عنوان مهم­ترین بازدارنده­های توسعه اجتماعی معرفی شده­اند. همچنین تحلیل پویای نقش سرمایه اجتماعی در فرآیند توسعه عنوان تحقیقی است که توسط بهشتی و نصرالهی (1395) انجام گرفته است. این مطالعه بر این موضوع تأکید دارد که وجود سرمایه اجتماعی در یک جامعه می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر توسعه آن جامعه داشته باشد. در این مطالعه تلاش شده است تا با ارائه مدلی دینامیکی، کاربرد تفکر سیستمی و مدل سازی سیستم‌های پویا، به تجزیه و تحلیل پویایی‌های سرمایه اجتماعی پرداخته شود. در این مقاله از یک مدل دینامیکی بهره گرفته شده است. تحلیل سیستم‌های پویا یکی از تکنیک‌هایی است که امکان مدل‌سازی سیستم‌های پیچیده و غیرخطی را فراهم می‌آورد. به علاوه، به منظور درک بهتر روابط مدل، از روش سناریوپردازی استفاده شده است. نتایج نشان می‌دهد که سرمایه اجتماعی از طریق مکانیزمی پیچیده و پویا می‌تواند توسعه را در یک جامعه رقم بزند.

ایکسائو¹⁴ و همکاران (2022) در پژوهشی به ارزیابی و عوامل کلیدی زندگی شهری در مناطق توسعه نیافته: مطالعه موردی فلات لس، چین پرداختند. زیست پذیری شهری یک شاخص مهم برای سنجش توسعه پایدار اجتماعی- اقتصادی شهری است. بر اساس ساختارشکنی اهداف توسعه پایدار شهری (SDGs)، یک سیستم شاخص ارزیابی علمی جدید و جامع برای ارزیابی زیست پذیری شهری مناطق توسعه نیافته ساخته شد، از مدل TOPSIS وزن آنتروپی و مدل توبیت برای بررسی زیست پذیری شهری و عوامل کلیدی استفاده شد. در مناطق توسعه نیافته سیستم شاخص ارزیابی در این مطالعه به هفت جنبه، شامل توسعه اقتصادی، ساخت و ساز شهری، خدمات عمومی، پیشرفت اجتماعی، استاندارد زندگی، محیط زیست محیطی و استفاده از منابع تقسیم شد. برای بررسی عوامل کلیدی زیست پذیری شهری و کاربرد سیستم شاخص در مناطق توسعه نیافته، فلات لس برای این تحقیق انتخاب شد. نتایج تجربی نشان می‌دهد که شش عامل کلیدی مهم مؤثر بر زندگی شهری در فلات لس وجود دارد. در این میان نرخ شهرنشینی، نرخ رشد طبیعی جمعیت و تراکم جمعیت نقش منفی در زیست پذیری شهری دارند. از سوی دیگر، سرانه درآمد مالی محلی، سرانه منطقه سبز و نرخ رشد تولید ناخالص داخلی نقش مثبتی در زندگی شهری دارند. سیستم شاخص می تواند زیست پذیری شهری مناطق توسعه نیافته را به صورت علمی ارزیابی کند، می تواند برای ساخت و ساز شهر قابل زندگی برای سایر مناطق توسعه نیافته یا کشورهای در حال توسعه استفاده شود. همچنین آنچورنا و آنجوس¹⁵(۲۰1۸) در تحقیق با عنوان «روابط اجتماعی و توسعه اقتصادی» به بررسی تأثیر گره­های اجتماعی (شاخصی برای سنجش سرمایه اجتماعی) روی توسعه اقتصادی ۲۷ کشور پرداختند. این محققان نشان دادند که: ۱) ناهمسانی در تعداد گره های اجتماعی می تواند سبب ناهمسانی در درآمد سرانه کشورها شود، ۲) سرمایه اجتماعی می­تواند کارایی سرمایه انسانی و با بهره­وری نیروی کار را افزایش دهد، ۳) افزایش در بهره­وری حتی می­تواند سبب کاهش در رفاه شود و این زمانی اتفاق می­افتد که گره­های اجتماعی هماهنگ. با هم شکل نگیرند. در تحقیقی دیگر آدا¹⁶ (۲۰1۷)، با عنوان «تأثیر واگرا سرمایه اجتماعی بر رشد اقتصادی در شرق آسیا و آمریکای لاتین» به بررسی اثر تقسیمات قومی- زبانی بر رشد اقتصادی آمریکای لاتین و آسیای شرقی به منظور مقایسه مسیرهای متفاوت رشد در آنها می­پردازد. برای این منظور از روش رگرسیون حداقل مربعات معمولی استفاده می کند. نتایج ابن تخمین نشان می دهد شاخص سرمایه اجتماعی اثر مثبت و معناداری بر رشد اقتصادی کشورهای آسیای شرقی دارد در حالی که در آمریکای لاتین این اثر دیده نمی شود. آدا علت این تفاوت را در متغیری که به عنوان شاخص سرمایه اجتماعی (مشارکت و انسجام) انتخاب شده است بیان می کند. لذا، به برآورد شاخص سرمایه اجتماعی با روش میمیک می پردازد. برای این منظور، از متغیرهای تقسیمات قومی، ضریب جینی و شدت بحران در حکمران به عنوان عوامل مؤثر در ایجاد مشارکت و انسجام و از متغیرهای رفتار مالیاتی و تضادهای اجتماعی و میزان انجمن های جمعی به عنوان اثرات انسجام استفاده می نماید. اما این بار نیز شاخص سرمایه اجتماعی اثر مثبت و معناداری بر رشد اقتصادی کشورهای آسیای شرقی نشان می دهد. در حالی که در آمریکای لاتین این اثر دیده نمی شود. تحقیقی درکشور استرالیا در سال 2017 در مورد برابری بازده‌های فارغ­التحصیلان دانشگاه‌ها در بازار کار با پیشینه‌های مختلف انجام شد که فارغ­التحصیلان چهار دانشگاه را بر اساس ثبت سوابق دانشجویان مورد بررسی قرار داده­اند. بررسی نابرابری‌های فارغ­التحصیلان دانشگاه‌ها به عنوان یک کار مهم و قابل ارزیابی در سیاستهای آموزشی این کشور به منظور کاهش نابرابری‌های مناطق محروم مورد توجه قرارگرفته است. نتایج تحقیق نشان داد بین فارغ­التحصیلان دانشگاه‌ها در مناطق مختلف استرالیا به لحاظ جذب بازار کار و مهارتهای خروجی‌های دانشگاه‌ها تفاوت وجود دارد. همچنین طبق نتایج انگیزه بیشتری در بازار کار در قبال افزایش برابری کیفیت سرمایه‌های انسانی ایجاد می‌شود. در این خصوص حمایت بیشتر ازسیاست‌های تشویقی به منظور دسترسی و تکمیل آموزش عالی مناطق مورد نیاز است. تشکیل گروه‌های عدالت محور در دانشگاه‌ها و حتی بعد دانش آموختگی دانشجویان در مناطق بومی استرالیا کم کم منجر به افزایش سطح برابری در مناطق با جمعیت زیادتر خواهد شد. برخی گروه­های عدالت­محور تلاش جهت کاهش شرایط نامساعد و نابرابر بازار کار بعد از دانش­آموختگی را بر عهده دارند. در حالیکه برخی، سیاست‌هایی جهت عمل همراه با اندازه‌گیری به منظور تشخیص موانع قبل و بعد از دریافت مدرک را دنبال می­کنند.( لی، ماهوتی، دوکری و جونانکار¹⁷، 2017 ).

گسترش تعلیم و تربیت و آموزش عمومی و فراهم آوردن امکانات و فرصت‌های برابر آموزشی برای کلیه افراد جامعه در سطوح مختلف آموزشی یکی از عمده­ترین و مهم­ترین وظایف سده اخیر دولت‌ها بوده است.در تعمیم و تحقق این سیاست جهانی، جامعه آموزش ایران، در دو دهه اخیر سیاست گسترش کمّی جامعه دانش­آموزی و دانشجویی را اجرا کرده است. این در حالی است که کمبود نیروی انسانی ماهر و نامتوازن بودن آن با توجه به پراکندگی جغرافیایی کشور و نابرابری در دسترسی به نیروی انسانی کافی یکی از مهم ترین چالش‌ها و نابرابری­هایی است که نظام آموزش ایران با آن روبرو بوده است. از جمله نابرابری‌های کمّی دیگر، نابرابری در برخورداری از منابع، امکانات، تجهیزات و فرصت‌های متنوع بین مناطق مختلف جغرافیایی، نابرابری جنسیتی، فقدان تخصیص و تسهیم منابع و اعتبارات بسیار محدود و آموزشی متناسب یا پراکندگی و فقر جغرافیایی و منطقه ای، نابرابری در تخصیص سرانه فضاهای فیزیکی و محیط‌های آموزشی می‌باشد. مطالعه عوامل دروني نابرابری های آموزشی استان سيستان و بلوچستان می تواند برنامه­ریزان کشور را با تحلیل عمیق و علمی علل و موانع موجود بر سر راه توسعه آشنا سازد تا آنها با طراحی برنامه های مدون توسعه در سطح کلان راه را به سوی توسعه پایدار در منطقه همراه سازند. بنابراین تحقیق حاضر با هدف تحليل عوامل درونی نابرابری آموزشی در دانشگاه های استان سیستان و بلوچستان انجام شده است.

روش تحقیق

روش تحقيق در این پژوهش، کیفی و با استفاده از «روش داده‌بنياد» انتخاب شده است. داده­های این نوع تحقیق از طریق مصاحبه¹⁸ و تعامل­های شفاهی گردآوری شده و تمرکز بر معانی و تفسیرهای مشارکت­کنندگان می باشد. از این رو برای تحليل جامعه شناختي عوامل دروني اقتصادي و اجتماعي توسعه نيافتگي استان سيستان و بلوچستان از روش مصاحبه با صاحبنظران استفاده شد.

جامعه و نمونه آماري پژوهش حاضر با توجه به استراتژي انتخاب شده براي انجام پژوهش، روش داده‌بنياد ذيل رويکرد تحقيقِ کيفي است. مطابق با مراحل استراتژي پژوهش، جهت گردآوري اطلاعات با صاحبنظران مدیریت آموزشی، علوم اجتماعی و علوم اقتصادی مصاحبه شده (داده‌هاي دست اول) لذا جامعه آماري پژوهش صاحبنظران حوزه توسعه می باشد.

جدول 1. پراکنش کلّي مصاحبه شوندگان تحقیق

معيار خبرگي	قلمرو کاري	تعداد
سابقه اجرايي	مدیران دولتی و خصوصی	4
دانش توسعه اقتصادی	اعضای هيئت علمي رشته‌هاي مرتبط با اقتصاد و توسعه اقتصادی	5
دانش توسعه اجتماعی	اعضای هيئت علمي رشته‌هاي مرتبط با مدیریت آموزشی، جامعه شناسی توسعه اقتصادی و جامعه شناسی سیاسی	6
مجموع		15

در مورد روش نمونه‌گيري، روش داده‌بنياد داراي تدبير خاصّ خود مي‌باشد. اين روش در نمونه­برداري هدفمندِ افراد براي مصاحبه که به آن «نمونه‌برداري نظري» مي‌گويد از نگرشي منحصر­به­فرد حمايت مي­کند که آن را از ديگر رهيافت‌هاي کمّي و کيفي به جمع­آوري داده­ها متمايز مي‌سازد. از سويي بر خلاف نمونه­برداري صورت گرفته در بررسي­هاي کمّي که معمولاً تصادفي است، نمونه‌برداري نظري کاملاً ارادي و هدف‌مند است. ثانياً اين شيوه نمونه‌برداري نمي­تواند قبل از شروع پژوهش برنامه­ريزي شود، بلکه تصميمات خاص نمونه­برداري در خلال فرآيند پژوهش شکل مي­گيرند. علت اصلي بروز اين تمايز در روش نمونه‌برداري نيز آن است که روش داده‌بنياد از شيوه‌اي استفاده مي­کنند که مستلزم جمع­آوري و تحليل هم­زمان و زنجيره­وار داده­ها است.

بنابراين مي‌توان گفت نمونه تحقيق در روش داده‌بنياد، تحت تأثير هر يک از موارد (مصاحبه‌هاي نيمه‌ساختار يافته تخصصي و يا متون مراجعه شده) جهت مي‌يابد به اين صورت که تجزيه و تحليل هر مصاحبه، رهنمون مصاحبه بعدي خواهد بود. مطابق با مراحل روش تحقيق، روش داده‌بنياد فرآيند نمونه‌برداري نظري تا مرز تحقق کفايت نظري ادامه یافته است. خبرگي مصاحبه شوندگان در تحقيق حاضر از يکي از دو معيار زير تبعيت کرده است:

1)       برخورداري از سابقه اجرايي در حوزه های توسعه اقتصادی، توسعه اجتماعی؛

2)       برخورداري از دانش علمي و تخصصي در حوزه های توسعه اقتصادی، توسعه اجتماعی.

مطابق با مراحل روش تحقيق روش داده‌بنياد فرآيند مصاحبه ها تا مرز تحقق کفايت نظري ادامه یافته است. بدين منظور در مجموع 15 مصاحبه نيمه‌ساختاريافته تخصصي با در نظر گرفتن معيارهاي فوق صورت گرفته است. مصاحبه‌ها ضبط شد و با مرور چندباره گفتگوها، تحليل و بررسي دقيق‌تري نسبت به ديدگاه‌هاي طرح شده مشارکت کنندگان انجام شد. رکن اساسي در فرآيند تجزيه و تحليل در روش داده‌بنياد «کدگذاري» است. کدگذاري در نظريه‌پردازي داده بنياد شکلي از تحليل محتواست که در پي يافتن و مفهوم‌سازي موضوعات قابل بحثي است که در ميان انبوه داده‌ها وجود دارند (دانايي فرد، 1394: 60). در اين پژوهش از دو نوع کدگذاري باز و محوری استفاده شده است.

یافته‌ها

در این بخش به تجزیه و تحلیل نتایج مطالعات انجام شده می‏پردازیم. از آنجا که روش انتخابی به منظور تأمین اهدف تحقیق اقدام به انجام مصاحبه با مدیران دستگاه­های اجرایی، اعضای هیئت علمی رشته­های اقتصاد و جامعه­شناسی موضوع گردید. مطابق با مراحل و اصول روش مذکور فرآيند گردآوري و تجزيه و تحليل داده‌هاي هر کدام از مصاحبه‌ها به صورت همزمان صورت گرفته و پس از اتمام تجزيه و تحليل مصاحبه مورد نظر، مصاحبه بعدي آغاز شد. لذا در اين بخش تجزيه و تحليل يافته‌هاي هر کدام از مصاحبه‌ها به صورت مجزّا ارائه شده و پس از اتمام مرحله تجزيه و تحليل هر مصاحبه، داده‌هاي مربوط به مصاحبه بعدي آمده است. اين فرآيند تا تحقّق «کفايت نظري» مورد نظر در روش داده‌بنياد ادامه يافته و حدّ توقّف مصاحبه‌ها با اين معيار مشخص شده است. مشارکت‌کنندگان در این پژوهش 15 نفر از مدیران دستگاه های اجرایی، اعضای هیئت علمی رشته های اقتصاد و جامعه شناسی بودند که با بررسی مصاحبه‌ها به تجزیه‌ و تحلیل یافته‌ها پرداخته شده است. با بررسی چندباره مصاحبه‌ها، کدهای تبیینی استخراج شد و که با ادغام و تلفیق کدهای مشابه و حذف کدهای تکراری مقوله ها و تم ها استخراج گردید.

جدول 2. مشخصات مصاحبه‌شوندگان

ردیف	جنسیت	تحصیلات	حیطه فعالیت
1	مرد	دکتری	عضو هیئت علمی رشته­ اقتصاد
2	مرد	دکتری	عضو هیئت علمی رشته­ اقتصاد
3	مرد	دکتری	عضو هیئت علمی رشته­ اقتصاد
4	زن	دکتری	عضو هیئت علمی رشته­ اقتصاد
5	مرد	دکتری	عضو هیئت علمی رشته­ اقتصاد
6	زن	دکتری	عضو هیئت علمی رشته­ مدیریت آموزشی
7	مرد	دکتری	عضو هیئت علمی رشته­ مدیریت آموزشی
8	مرد	دکتری	عضو هیئت علمی رشته­ مدیریت آموزشی
9	مرد	دکتری	عضو هیئت علمی رشته­ جامعه­شناسی
10	زن	دکتری	عضو هیئت علمی رشته­ جامعه­شناسی
11	مرد	دکتری	عضو هیئت علمی رشته­ جامعه­شناسی
12	مرد	دکتری	مدیر دولتی
13	مرد	فوق لیسانس	مدیر دولتی
14	مرد	فوق لیسانس	مدیر خصوصی
15	مرد	دکتری	مدیر خصوصی

 

در این مرحله یافته‌های پژوهش را بر اساس مدل استقرایی (جزء به کل) به‌طور کامل تشریح می‌شوند. ابتدا در جداول کد گذاری باز و کد­گذاری محوری انجام می­گیرد و در نهایت کد­گذاری انتخابی به صورت ترسیم مدل تشریح می شود.

کدگذاري باز و کدگذاري محوري: در کدگذاري باز، محقق رويدادها و وقايع را برچسب زده و از طريق مقايسه مداوم گروه­هايي ايجاد مي‌شود که منجر به تشکيل طبقات و اجزاء مربوط به آن­ها مي­گردد. در اين مرحله از فرآيند کدگذاري، با انجام تحليل محتوا و مطالعه خط به خط اطلاعات جمع‏آوري شده، اقدام به درست کردن مفاهيم گرديد. ابتدا تمام داده­هاي حاصل از مصاحبه با شرکت­کنندگان در جامعه مورد بررسي، به­طور مجزا بررسي شد و پاسخ­هاي آنان به سؤالات نيمه ساختارمند در طي مصاحبه‌هاي فردي، همچنين ساير مطالبي که در حين صحبت­هاي آنان مطرح مي­شد، کلمه به کلمه در متن مرور شد. و مباحث کليدي که مطرح شده بود به صورت قطعات جداگانه بيرون کشيده شد. به اين ترتيب، از جامعه نمونه يعني مدیران و اعضای هیئت علمی، جمعاً 34 مقوله شناسايي و از داده­هاي حاصل استخراج شد.

در كدگذاري محوري، طبقه­بندي­ها به طور نظام­يافته گسترش مي­يابند و به طبقات خردتر مرتبط مي‌شوند؛ اما هنوز هنگام آن نرسيده كه طبقه­بندي­ها براي يك طرح نظري كلي يگانه شوند (استراوس و كوربين، ۱۹۹۰). اين مرحله منجر به ايجاد مقولات از خرده مقولات حاصل از کدگذاري باز مي­شود. مقوله­ها در مقايسه با مفاهيم، انتزاعي­تر بوده و سطحي بالاتر را نشان مي­دهند. آن­ها از طريق همان فرآيند تحليلي انجام مقايسه براي برجسته­سازي شباهت­ها و تفاوت­ها، كه در سطح پايين­تر براي توليد مفاهيم استفاده شد، توليد مي­شوند. مقوله­ها شالوده­هاي ساختن نظريه هستند. آن­ها ابزاري فراهم مي­كنند كه به وسيلة آن نظريه مي­تواند يكپارچه شود (استراوس و کوربين، 1990). در پژوهش حاضر در اين مرحله، ابتدا کد­ها و دسته­هاي اوليه­اي که در کدگذاري باز ايجاد شده بود با موارد مشابه ادغام و ارتباط بين خرده طبقه­ها مشخص شد و در نهايت طبقاتي با مفاهيم جديد تشکيل داده شد. مقايسه­ي مداوم از الزامات کدگذاري محوري است، به اين ترتيب در تشکيل مفاهيم جديد همواره فرآيند مقايسه مداوم داده­ها مد نظر قرار داده شد. مفاهيم حاصل از بررسي­هاي جامعه نمونه که در فرآيند کدگذاري باز، عوامل اجتماعی توسعه نیافتگی در 75 مفهوم، عوامل توسعه نیافتگی اقتصادی در 49 مفهوم گروه­بندي شده بودند، در اين مرحله به طور مجدد بررسي و سرانجام بر اساس اشتراکاتي که بين خرده مقولات به دست آمده وجود داشت، برخي از خرده مقولات که به يک جنبه مشترک اشاره داشتند، در طبقه­بندي جديدي تحت عنوان مقولات قرار داده شدند.

به اين ترتيب در طي مرحله کدگذاري محوري با مشخص کردن روابط بين خرده مقوله­ها، محور­هاي اصلي تشکيل دهنده مدل ارائه و 4 مقوله اساسي که تشکيل دهنده مدل محسوب مي­شدند، تحقق يافت. اين مقوله اساسي عبارت­اند: ضعف سرمایه اجتماعی، ضعف سرمایه انسانی، چالش­های قومی- مذهبی و موانع توسعه اقتصادي مي­باشند.

کدگذاري باز و کدگذاري محوري عوامل اقتصادی توسعه نیافتگی: استان سیستان و بلوچستان با وجود اينکه دارای قابلیت­ها و پتانسیل­های بسیار خوبی در زمینه­های ذخاير معدنی است، اما علیرغم اين پتانسیل­ها و امکانات هنوز دارای تنگناهای اساسی برای توسعه می­باشد و در مقايسه با ساير مناطق کشور، سهم چندانی از مواهب توسعه ملّی نبرده است. عدم اختصاص بودجه و اعتبارات کافی برای اين منطقه يکی ديگر از عوامل مهّم اقتصادی است که بدان اشاره جدی داشته­اند. سیستان و بلوچستان استانی است که به دلايل مختلف و درگیر شدن مستقیم به واسطه مرزی بودن و شرایط امنیتی و قاچاق مواد مخدر و تروریست، نتوانسته از ظرفیت­های انسانی خود استفاده کند و زمینه جدی برای اشتغال در آن فراهم نشده است. در سال­های اخیر نیز تعداد جوانان تحصیلکرده جويای کار به بازار کار افزوده شده و متأسفانه پیش­بینی­ها و زمینه­های لازم برای اين قشر جوان صورت نگرفته است.

جدول 3. نگاه کلی به تم­های عوامل اقتصادی توسعه نیافتگی

کدها	مفهوم‌سازی واحد معنای (کد باز)	مقولات	تم
1   2 3 4	وجود شبکه­های فساد در نظام تولید و توزیع کالا در سطح استان پایین بودن امنیت سرمایه­گذاری در استان نبود شفافیت اقتصادی در استان رابطه­مداری در تعاملات اقتصادی دولتی و عمومی	آسیب و فساد در حوزه اقتصادی استان	موانع اقتصادی توسعه
1 2 3 4 5 6   7 8 9 10   11 12   13 14 15 16 17 18   19 20   21	کمبود سرمايه­گذاری و تسهیلات شکاف فاجعه­آمیز بین بودجه و هزينه­ها رشد بی­تناسب بخش خدمات شغل­های کاذب و غیررسمی پایين بودن انگيزه سرمایه گذاري در منطقه سرمایه گذاری­هاي ناكافي بخش خصوصي به سبب حمایت ناكافي بخش دولتي کافی نبودن اعتبارات عمرانی دولتی اندک پرداخت اعتبارات به وسیله مسئولان استانی عدم تمايل مردم به سرمايه­گذاري در منطقه عدم سرمایه­گذاری کلان بخش دولتی و خصوصی بویژه در بخش­های دارای توان مانند گردشگری و منابع آب و منابع طبیعی کمبود سرمایه و سرمایه گذاری و نبود عوامل کارفرمایی عدم کارآفرینی و فقدان تأسیسات زیربنایی مشکل تامین مواد اولیه بدلیل دوری از مرکز کشور احساس ناامنی سرمایه­گذاران به دلیل شرایط امنیتی، قاچاق و قاچاق مواد مخدر و وجود اشرار شرایط نامساعد آب و هوایی توسعه زیرساختها از دید محلی به جای منطقه ای و بین المللی کمبود زیرساختهای محیطی – کالبدی بوروکراسی اداری و قوانین دست و پاگیر برای سرمایه گذاران فقدان ظرفیتهای نرم افزاری لازم در ضوابط بانک و بیمه محدودیت نیروی کار زیده و متخصص	موانع سرمایه­گذاری استان
1   2 3 4   5     6 7 8   9 10 11     12	عدم تداوم و لزوم مستمر بودن فعاليت ها و برنامه هاي توسعه عدم توجه مركز استان در بحث توسعه نبود برنامه هاي متناسب با ظرفيت و پتانسيل عدم الگو برداري و الهام از برنامه هاي موفق سایر ملت ها سنتی بودن شیوه تولید محصولات کشاورزی و نبود سیستم­های مکانیزه و عدم مدیریت در این بخش عدم حمايت از تولید بومی نبود تفکر توسعه در بين ساكنان استان عدم تداوم و لزوم مستمر بودن فعاليت­ها و برنامه­هاي توسعه عدم برنامه­ریزی­هاي هماهنگ، منسجم و دقيق توزیع نابرابر امکانات اقتصادی در سطح استان توزیع نابرابر امکانات اقتصادی در منطقه بلوچ­­نشین نسبت به سایر مناطق کشور کاهش عمران و تشدید محرومیت بدلیل ضعف نظام تصمیم­گیری	توسعه نامتوازن	موانع اقتصادی توسعه
1 2 3 4   5   6	بیکاری و پديد آمدن شغل­های کاذب و غیررسمی محدود بودن فرصت هاي شغلي در منطقه مهاجرت نیروی فعال پایین بودن سطح مهارات­های شغلی نیروی فعال و آگاهی پایین فقر اقتصادی مردم در راه اندازی کسب و کار و خوداشتغالی ظهور انواع آسیب های اجتماعی	چالش های اشتغال و بیکاری
1   2   3   4	ضعف شبکه­های ارتباطی سریع بین­منطقه­ای (عدم وجود آزادراه و بزرگراه در استان) ضعف شدید زیرساختهای لازم در مراکز شهری و ناکارآمدی سطوح خدماتی در استان عدم وجود زیرساخت­های بازرگانی و مبادلات اقتصادی عدم وجود حمل و نقل ریلی و محدود بودن شبکه حمل و نقل هوایی در استان	ضعف شبکه ارتباطی و حمل و نقلی
1   2	نابرابری در توزیع ثروت، امکانات، درآمدها و خدمات رفاهی نبود کارخانجات صنعتی و معدنی و ضعف شدید زیرساخت­ها در این زمینه­ها	تبعیض اقتصادی

کدگذاري باز و کدگذاري محوري عوامل اجتماعی توسعه نیافتگی: در این قسمت از یافته‌های پژوهش، عوامل اجتماعی توسعه نیافتگی در مفاهیم و مقولات به صورت کد گذاری باز و کد­گذاری محوری انجام گرفته است.

دیدگاه­هاي که در مباحث توسعه مطرح است و در توسعه و نیز توسعه نیافتگی نیز می تواند دخیل باشد. یکی از این دیدگاهها این است که توسعه نیافتگی نتیجه عوامل داخلی و خارجی می باشد (لهسایی­زاده، 1391: 55). که این دیدگاه نزدیکترین دیدگاه براي مطالعه حاضر می باشد. به دلیل اینکه این دیدگاه علاوه بر بررسی سایر شاخص­ها، سئوال اساسی این مقاله را که آیا عوامل اجتماعی در توسعه نیافتگی تاثیر دارد را هم می تواند مورد بررسی قرار دهد به طوري که صاحب نظران توسعه معتقد هستند سرمایه اجتماعی به عنوان یکی از متغیرهاي اصلی عوامل اجتماعی توسعه نقش مهمی در توسعه دارد که متأسفانه در جامعه ایران در سطح کلان بسترسازي لازم براي تحقق مشارکت سازمان یافته مؤثر که مستلزم توانمندسازي مردم، نجات آنها از وابستگی به دولت، تقویت خوداتکایی در آنها و مشارکت دادن آنها در سطوح مختلف مشارکتی و تغییر لازم در ویژگی­هاي شخصیتیشان، تقویت روابط بین فردي، تمرکززدایی و است صورت نگرفته است (غفاری، 1396: 282).  

سیستم­های اجتماعی که تقسیم کار، مسؤولیت­ها و توزيع امکانات در آن­ها بر اساس بینش­های غلط صورت می­گیرد، دارای روابط اجتماعی نابرابر و ناعادلانه بوده و دگرگونی و توسعه در جهت منافع و خواسته­های افراد به­صورت يکسان نخواهد بود. همچنین هنگامی که تقسیم کار اجتماعی به­صورت ناعادلانه در جامعه وجود داشته باشد، تناقضات و نابسامانی­های اجتماعی را به­وجود می­آورد. از آن جمله، مهاجرت­های بی­رويه به شهرها است. اين پديده، پیامدهای ناگوار بسیاری در پی دارد؛ از قبیل فشار بر منابع اقتصادی در شهرها، نابسامانی خانوارهای مهاجر، خالی از سکنه شدن روستاها، افزايش ناهنجاری­های اجتماعی در شهرها و ... .

مطالعات گستردهای در خصوص ابعاد فاجعه­آمیز و اجتماعی بیکاری صورت گرفته که نشان می­دهد بیکاری­های طولانی مدت، روحیه بی­ارادگی در افراد را تشديد می­کند و باعث شکل­گیری بحران هويت در افراد بیکار می­شود. مهاجرت­های روستا به شهر هم خود مشکلات ديگری را بهمراه دارد از جمله اينکه کالبد فضايی، فیزيکی و انسانی شهر را به کلی دگرگون ساخته و زندگی را بر ساکنان شهری تلخ و ناگوار گردانیده است. پديده سکونتگاه­های غیررسمی نمونه بارزی است که می­شود از آن ياد کرد که يکی از مهم­ترين مشکلات استان سیستان و بلوچستان است.

جدول 4. نگاه کلی به تم­های عوامل اجتماعی توسعه نیافتگی

کدها	مفهوم‌سازی واحد معنای (کد باز)	مقولات	تم
1 2 3 4 5   6	عدم تسلط مسئولین به مشاغلشان پارتی بازي مامورین دولتی عدم توجه مامورین دولتی به حرف­هاي ارباب رجوع توجه مامورین دولتی به اطرافیان خود عدم تامین نیاز مردم منطقه و برنامه هاي اجرا نشده توسط دولت ضعف اعتماد عمومی در بین شهروندان	عدم اعتماد نهادی	ضعف سرمایه اجتماعی
1 2 3 4 5 6	ضعف روحیه مسئولیت­پذیری اجتماعی شهروندان عدم مسئولیت­پذیری مدیران محلی عدم همکاری مردم با ادارت برای سازندگی نبود روحیه کار جمعی بین مردم استان عدم همکاری مردم با نهادهای محلی و دولتی پايين بودن مشاركت مردم در برنامه ريزي	ضعف مشارکت اجتماعی
1 2 3 4 5 6 7 8	پیوند ضعیف میان مردم و نهادهای دولتی عدم اتحاد مردم و مسئولین استانی در زمینه توسعه فقدان حس تعلق مشترک پایين بودن همبستگي تضعيف هبستگي اجتماعي و روحيه جمعي مراودات ضعيف فرهنگي و اجتماعي ميزان پایين همدلي و دوستي بين ساكنان فقدان همگرایی و انسجام اجتماعی، بی­ثباتی و روابط ضعیف	ضعف انسجام اجتماعی
1   2 3 4	نبود یا کمبود رسانه­های مسـتقل و منتقـد بـه عنـوان نماینـده افکار عمومی جامعه رقابت­هاي شخصی تاکید بر منافع شخصی در بین مردم تاکید بر منافع شخصی در بین مدیران دولتی و خصوصی	سست شدن روابط اجتماعی
1 2 3 4 5	عدم پذیرش شیوه های جدید مقاومت و تقابل در برابر شیوه های جدید مقاومت در مقابل تغییر عدم پیش قدم در مقابل شیوه های جدید تخریب مدیران توانمند بومی	نوگرایی	ضعف سرمایه انسانی
1   2   3	پایینی نرخ باسوادی مردم استان نسبت به کشور و عدم توجه به وضع آموزش باکیفیت خروج افراد تحصیلکرده و با سواد به خارج از استان به دلیل نبود امکانات عدم تناسب مدرک تحصیلی مدیران و کارمندان اداری استان با شغل آن ها	تحصیلات
1 2 3 4 5	عدم توجه به توانمندی­هاي نخبگان عدم استقبال از ایده هاي نو عدم حمایت از خلاقیت ها و نوآوری­ها فقدان نظام شایسته سالاري بر حسب تخصص کم رنگ شدن نقش و فعالیت نخبگان قومی	عدم نخبه گرایی
1   2	ابراز نارضایتی تحصیلکردگان از وضعیت نابرابر موجود مهاجرت دانشجویان به مرکز و سایر کشورها	مهاجرت تحصیلکردگان	مهاجرت
1 2 3 4 5 6	خشکسالی­ها بی­آبی تغییرات اکولوژیک بسته شدن مرز نبود آب در تالاب بین المللی هامون عدم امکان فعالیت­های دامداری و کشاورزی پایدار در منطقه	شرایط نامساعد محیطی
1 2 3 4   5	محروم بودن مناطق مرزي استفاده ضعيف و اندک از پتانسيل هاي مرزي مرزي و بن بست بودن منطقه مهاجرپذیر نبودن بخاطر فرصت هاي اشتغال و درآمدي محدود بودن درامد ساكنان به كشاورزي	موقعیت اكولوژیکي
1 2 3 4 5 6   7 8 9 10	ضعف حافظه تاریخی کاهش عِرق و روحیة ملّی در بین افراد جامعه ارتباط فرهنگی ضعیف اختلافات بین اقوام مختلف در استان سنتگرايی تجدد ستیزی تقابل فرهنگ قومی با فرهنگ مدون و غالب و تسلط فرهنگ سنتی و قومی در استان پایبندي به تفکرات سنتي تعصبات بي جا نابرابري هاي شدید قوميتي حاکم بودن ارزش­های قومی- مذهبی بر بوروکراسی	ویژگی­های هویتی و قومی	چالش­های قومی- مذهبی
1 2 3   4 5 6 7	تنش های مذهبی بین شیعه و سنی تبعیض قومی مذهبی وجود شکاف مذهبی و تأکید حکومت بر شیعه بودن نظام تفاوت های مذهبی مرکز پیرامون در ایران شکاف های قومی- مذهبی میان قوم بلوچ با مرکز تداوم سیاست امنیتی دولت نسبت به قوم بلوچ عدم پایبندی به هویت ملی توسط قوم بلوچ به سبب افزایش محرومیت و تبعض در سطح استان	ناسیونالیسم قومی- مذهبی
1 2 3	ضعف روحیه­ی قانون­گرایی شهروندان فقدان یا ضعف نهادهای مدنی پایمال­شدن حقوق شهروندی	ضعف قانون گرایی
1 2 3 4 5 6 7 8	ترس از جرم و خشونت بی­نظمی اجتماعی قاچاق مواد مخدر خشونت و آشوب اجتماعی تجربه تبعیض عدم امنیت شغلی و مالی عدم امنیت روانی درگیری طایفه ای	فقدان امنیت

بحث و نتیجه­گیری

در سالهای اخیر، منتقدان به عملکرد آموزش عالی در کشور بر آن شده­اند تا برخی عوامل مربوط به کاهش عملکرد آن را ریشه­­یابی کنند. یکی از عوامل مهم در حوزه عملکرد دانشگاه­ها، نابرابری آموزشی است که منجر به کاهش کیفیت کاری افراد در جامعه، عدم رشد و توسعه علمی کشور، عدم شکوفایی استعدادها و در نهایت اتلاف منابع انسانی و مالی خواهد شد.

دیدگاه­هایی که در این پژوهش به عنوان چارچوب نظری به کار گرفته شدند، از جمله دیدگاه نوسازی اجتماعی و به ویژه دیدگاه پارسنز، دیدگاه اسملسر، گیدنز و دیدگاه میجلی که به صورت مشخص به توسعه اجتماعی پرداخته است، به شناسایی ابعاد چهارگانه موانع توسعه و همچنین شناسایی برخی مؤلفه های درونی ابعاد یاد شده کمک کردند. به بیان دیگر، دیدگاه­های یادشده در زمینه توسعه اجتماعی بر مجموعه­ای از شاخص­ها به عنوان شاخص­های توسعه به ویژه توسعه اجتماعی تأکید کرده اند و زمینه­ها و موانع فراروی دست­یابی به توسعه اجتماعی را برشمرده اند. در این دیدگاه­ها زمینه­ها و موانع توسعه در ابعاد نهادی و اجتماع­محور چون اقتصادی، اجتماعی، مطرح شده است. بعد­بندی این موانع هم راستا با خرده نظامهای اجتماعی در دیدگاه پارسنز است که هم تغییری را برای خرده نظام­های گوناگون در جامعه مد نظر دارد. اولویت­بندی ابعاد اصلی نشان داد که بر اساس ارزیابی نخبگان مهم­ترین موانع توسعه یا همان عوامل توسعه­نیافتگی در استان سیستان و بلوچستان به ترتیب شامل موانع اقتصادی، اجتماعی است.

با توجه به میانگین­ها مهمترین عوامل اقتصادی توسعه نیافتگی در استان از منظر اعضاء هيأت علمی کشور عبارتند از: آسیب و فساد در حوزه اقتصادی استان، موانع سرمایه­گذاری استان، توسعه نامتوازن، چالش های اشتغال و بیکاری، ضعف شبکه ارتباطی و حمل و نقلی، تبعیض اقتصادی.

چنین ویژگی­هایی جامعه دانشگاهی استان را از فرصت توسعه اقتصادی باز می­دارد و هزینه­های پیاپی و در نتیجه تسلسل درماندگی اقتصادی را بر جامعه تحمیل می­کند. یافته­های تحقیق با دیدگاه میجلی و تانگ (۲۰۰۱) همخوانی دارد. در دیدگاه پارسنز، تزریق انرژی توسط خرده نظام اقتصادی انجام می­شود و برای ایفای چنین نقشی باید هماهنگی درون بخشی و بین بخشی وجود داشته باشد و همان­گونه که در متغیرهای الگویی تبیین شده است. دوری از گرایش­ها و جهت­گیری­های خاص گرایانه عاطفی و سنتی از پیش نیازهای اساسی برای کارکردپذیری همه خرده نظامها است. همان گونه که گیدنز در مدل خود برای دست­یابی به یک جامعه رفاه، بر کاهش فقر و نابرابری دست یابی به رفاه عادلانه و فرصت­های برابر اقتصادی تأکید کرده بود؛ دست­یابی به توسعه اقتصادی بدون توجه به این شاخصها ممکن نیست. نتایج این مطالعه در زمینه موانع اقتصادی همخوانی نزدیکی با آموزه ها و شاخص های مطرح شده در نظریه گیدنز دارد. نتایج مطالعه درباره موانع اقتصادی با نتایج مطالعه میرفردی و همکاران (1398)، مطلق و گندمی (۱۳۹۶) که بر کیفیت زندگی و هم چنین وضعیت عدالت اقتصادی تأکید نموده؛ با نتایج مطالعه ازکیا و همکاران (۱۳۹۳) و نتایج مطالعه عزیزی و سیدیان هاشمی (۱۳۹۵) همخوانی دارد و هم راستا با آنها بر نقش بازدارنده های اقتصادی در توسعه نیافتگی استان سیستان و بلوچستان تأکید می­کند.

با توجه به میانگین­ها مهم ترین عوامل اجتماعی توسعه نیافتگی در سیستان و بلوچستان به ترتیب عبارتند از: عدم اعتماد نهادی، ضعف مشارکت اجتماعی، ضعف انسجام اجتماعی، سست شدن روابط اجتماعی، ضعف سرمایه انسانی، مهاجرت، چالش­های قومی- مذهبی، فقدان امنیت و ضعف قانون­گرایی، سطح پایین آموزش؛ رسانه های جمعی؛ مسایل اجتماعی؛ بهداشت و درمان؛ شرایط نسلی به بیان دیگر چالش­های طبقاتی، تعاملات اجتماعی­، سواد و آگاهی اجتماعی نوع نگاه به آموزش و تحصیلات در جامعه از مهم ترین موانع اجتماعی توسعه استان سیتان و بلوچستان هستند. مؤلفه­های اجتماعی گسترده ترین مؤلفه ها در توسعه هستند و گستردگی آنها در بسیاری از موارد موجب بی توجهی به آنها و کارکردشان در جامعه می شود. با این وجود، در شکل­گیری جامعه ای شهروند مدار و توسعه ای این مؤلفه ها نقش بی بدیلی ایفا می­ کنند و بروز کاستی و مشکل در آنها زمینه توسعه نیافتگی را پدید می آورند. در دیدگاه گیدنز شاخص هایی چون آموزش، مشارکت اجتماعی، جامعه مدنی، بهداشت و درمان، اشتغال، عدالت در دسترسی به امکانات و فرصتهای گوناگون از اهمیت محوری برای رسیدن به جامعه رفاه و توسعه اجتماعی برخوردارند. در این پژوهش نیز نخبگان کاستیها و نابسامانی ها را در این حوزه ها، به عنوان موانع دستیابی به توسعه اجتماعی برشمرده اند. رویکرد نوسازی وجود آموزش کارآمد و رسانه های جمعی را از پیش زمینه های توسعه اجتماعی دانسته و در این پژوهش نیز کاستی در این زمینه ها به عنوان موانعی مهم برای توسعه اجتماعی شناخته شده است. بنابراین پیشنهاد می شود گسترش فرصت­های آموزشی و تحصیلات عالی و همچنین افزایش سطح سواد در منطقه که موجب افزایش سطح آگاهی و همچنین ایجاد فرصت­های شغلی در منطقه می شود، گسترش یابد. و همچنین پیشنهاد می شود با توجه به اینکه موانع اقتصادي توسعه از مهمترین موانع پیش روي استان می باشند، بنابراین لازم است دولت در زمینه زیرساخت هاي اقتصادي، سرمایه گذاري هاي کلان و نیمه کلان جهت ایجاد صرفه هاي حاصل از مقیاس و ترغیب بخش خصوصی به سرمایه­گذاري در طرح­هاي صنعتی و اشتغال­زا، سیاستی مشخص و معین براي توسعه استان سیستان و بلوچستان داشته باشد. گسترش فرصت­های آموزشی و تحصیلات تکمیلی و همچنین افزایش سطح سواد در منطقه که موجب افزایش سطح آگاهی و همچنین ایجاد فرصت­های شغلی و کاهش بیکاری فارغ التحصیلان در منطقه می شود.

منابع

ابراهيم­زاده، عيسي. اسكندري ثانی. اسمعيل نژاد، مرتضي. (1389). كاربرد تحليل عاملي در تبيين الگوي فضايي توسعه و توسعه نيافتگي شهري و منطقه اي در ايران، جغرافیا و توسعه، 8(17): 28-7.

بهشتی، محمدباقر و نصرالهی وسطی، لیلا. (1395). تحلیل پویای نقش سرمایه اجتماعی در فرآیند توسعه:رویکردی بین رشته ای، فصلنامه علوم اجتماعی، 23 (3): 76-54.

زمانی، مهدی. (1400). شناسایی و رتبه بندی عوامل اثرگذار بر توسعه نیافتگی بنگاه های کوچک و متوسط اقتصادی زود بازده با استفاده از تکنیک تحلیل سلسله مراتبیAHP، پنجمین کنفرانس بین المللی مطالعات جهانی در علوم انسانی، مدیریت و کار آفرینی، تهران.

خورسندی طاسکوه، علی .(1386). نظام ارتباطی آموزشی در ایران: بررسی انتقادی رابطه بین آموزش متوسطه و آموزش عالی. تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.

سبحانی نژاد، مهدی. افشار، عبدالله .(1387). تبیین ماهیت و مؤلفه‌های کیفیت سنجی نظام آموزش عالی. فصلنامه دانشگاه آزاد اسلامی. 12 (4): 98-81.

کیانی، وحید و طاهری، محسن. (1400). واکاوی دلایل توسعه‌نیافتگی اقتصادی و تأثیر آن بر امنیت جنوب شرق ایران (مطالعه موردی: استان سیستان و بلوچستان)، پژوهش های جغرافیای سیاسی، 7 (1): 31-19.

فتحی و اجارگاه، کوروش. پرداختچی، محمدحسن. ابوالقاسمی، محمود. محمد هادی، فریبرز .(1380). تضمین کیفیت در آموزش بر مبنای مدل تحلیل اهمیت/ عملکرد. فصلنامه راهبردهای آموزش، 12 (3): 57-41.

میرفردی، اصغر. صادق­نیا، آسیه. مرادی، رامین. (1398). تحلیل جامعه شناختی موانع توسعه­ی اجتماعی در ایران از دیدگاه اعضاء هیأت علمی جامعه­شناسی دانشگاه­های دولتی، فصلنامه مطالعات اجتماعی و فرهنگی، 7(4): 162-131.

مهدی، رضا .(1390). طراحی و تدوین مدلی جهت تضمین کیفیت آموزش مهندسی در بخش دولتی. رساله دکتری دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی.

معروفی، یحیی.کیامنش، علیرضا. (1388). تبیین عوامل مؤثر برکیفیت آموزش دانشگاهی. نامه آموزش عالی، 2 (2):37-9.

یارقلی، بهبود .(1392). تبیین فلسفه عدالت تربیتی برمبنای واکاوی نظریه عدالت واشاره‌های آن برای نظام آموزشی ایران. رساله دکتری دانشگاه خوارزمی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی.

Adda, H. D. (2017). Divergent Effect of Social capital on Economic Growth in East Asia and Latin America, Sustainable Cities and Society, 17 (2): 110-125.

Brighouse, H. (2014). The place of Education Equality in Educational Justice Routledge. London: London university press

Easterly, W. (2017). Inequality does cause underdevelopment. Journal of Development Economics, 84: 755–776.

Hartwell, R.H. (2020). Assessing quality in higher education: a study of information management practice. Submitted to the school of graduate and professional studies in partial fulfillment of the requirement for the degree of Doctor of education at Delaware Valley University.

Harvey, L., Williams, J., & Dill, D. (2012). Quality in higher education. Routledeg Talor & Franceis Group.

Li, L.w., Mahuteau, S., Dockery, A., &Junankar P.N. (2017). Equity in higher Education and graduate labour markt outcomes in Australia. Journal of Higher Education Policy and Management, 13 (4): 77-89.

Olowo, F. (2018). Transit Accessibility: Equity in Mobility for vulnerable population Groups: practices and Possibilities. submitted in partial fulfillment of the requirement for the degree of master of art in geography in the graduate school of Binghamton university state university state university of New York.

Patel, L., Noyoo, N., Du Preez, J., Triegaardt, J. (2015). Department of Social Development: Capacity Building Program, Social Policy, University of Johannesburg Department of Social Work.

Robertson, K.N. (2015). Define equity and addressing the social determinants of equity in international development evaluation. A dissertation submitted to the Graduate college in partial fulfillment of the requirements for the degree of doctor of philosophy inter disciplinary PH. D in Evaluation Western Michigan university.

Rozario, S. (2019). Higher Education in Bangladesh: An Inquiry into Educational Equity at Notro Dame University Bangladesh. published by ProQuest LLC.

Xiao, Y., Chai, J., Wang, R., & Huang, H. (2022). Assessment and key factors of urban live ability in underdeveloped regions: A case study of the Loess Plateau, China. Sustainable Cities and Society, 79, 103674.

 

 

---

[1] - دانشجوی دکتری جامعه شناسی توسعه اقتصادی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. [e-mail]

[2] - دانشیار جامعه شناسی دانشگاه ولایت، ایرانشهر، ایران (نویسنده مسئول). [e-mail]

[3] - استاد جامعه شناسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. [e-mail]

[4] - استادیار جامعه شناسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. [e-mail]

 

[5] - Patel

[6]  -Easterly

[7] - Robertson

[8]  -Olowo

[9] -Program for International Student Assessment

[10] -Organization for Economic Cooperation and Development

[11]  -Hartwell

[12] - Basari & Altinay

[13]  -Harvey, Williams & Dill

[14] - Xiao

[15] -Anchorena & Anjos

[16]  -Adda

[17]  -Li, Mahut au, Dockery & Junankar

[18] - Interview

An analysis of the internal factors of educational inequality in the universities of Sistan and Baluchistan province

 

Mohammad farogh regam, Esmaeil Shirali, Mostafa Azkia, Asemeh Ghasemi

 

Abstract:

Purpose: Today, the evaluation of the development of societies at the international level is based on the level of equality and justice in all aspects of life, such as gender, education and higher education, investment, social life, etc. The purpose of this research is to analyze the internal factors of educational inequality in the universities of Sistan and Baluchistan province.

Method: The current research is applied in terms of purpose and in terms of the nature and type of study, it is a data-based method. The population and statistical sample of this research are made up of 15 managers of executive bodies, faculty members of educational management, economics and sociology. Also, the sampling method was targeted sampling in the database method, and experts were invited for interviews after identification. In this research, information has been collected by two methods: documentary studies and interviews and coding (open, central and selective). In this way, explanatory codes were extracted by reviewing the interviews several times, and categories and themes were extracted by merging and combining similar codes and removing duplicate codes.

Findings: The results of the research showed that the most important internal economic factors of underdevelopment in the province from the perspective of the academic staff of the country are: damage and corruption in the economic sphere of the province, obstacles to investment in the province, unbalanced development, challenges of employment and unemployment. Graduates are the weakness of the communication and transportation network and educational discrimination. Also, the most important internal social factors of underdevelopment in Sistan and Baluchistan are the lack of trust in the educational system, weak social capital, weak human capital, emigration of elites, ethnic-religious challenges, lack of security and weak rule of law.

Conclusion: The expansion of educational opportunities and post-secondary education as well as increasing the level of literacy in the region will increase the level of awareness as well as create job opportunities and reduce the unemployment of graduates in Sistan and Baluchistan province.

 

Keywords: development, internal factors, educational inequality.