تحلیلی موضوعی با نظر به کتاب مثنوی معنوی عقل جزئی و کلی در اندیشه مولانا
الموضوعات :
رضا ماحوزی
1
(
استادیار گروه فلسفه دانش‌گاه شهید چمران اهواز.
)
الکلمات المفتاحية: عقل ـ عقل جزیی ـ عقل کلی ـ هستی‌شناسی ـ معرفت‌شناسی ـ دیانویا ـ, نوس ـ انسان ـ جهان ـ خدا,
ملخص المقالة :
مولانا هم از عقل جزیی و هم از عقل کلی یادکرده است. علاوه براین، وی عقل کلی را هم از منظر معرفت‌شناسانه و هم از منظر هستی‌شناسانه بررسی کرده است. این‌که هر کدام از سه معنای فوق‌الذّکر چه جای‌گاهی در اندیشه بشری دارد و چه نسبتی میان آن‌هاست، دو موضوع مستقل بشمار می‌رود که این نوشتار درصدد است آن‌ها را در اندیشه مولانا تحلیل کند. در این خصوص از دیدگاه‌های افلاطون پیرامون دیانویا (عقل جزئی) و نوس (عقل کلی) و نسبت این دو با انسان، جهان و خدا نیز کمک گرفته شده است.
- افلاطون، 1380، دوره آثار، ج 2، ترجمه محمد حسن لطفی، چاپ سوم، انتشارات خوارزمی، تهران، (در ذکر عبارات افلاطون، از تجدید نظرهای دکتر سعید بینای مطلق بر ترجمه محمدحسن لطفی استفاده شده است).
- جعفری، محمدتقی، 1384، عقل در مثنوی، گردآوری و تنظیم محمدرضا جوادی، چاپ دوم، انتشارات مؤسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری، تهران.
- کربن، هانری، 1384، روابط حکمت اشراق و فلسفه ایران باستان، ترجمه
ع. روح بخشیان، چاپ دوم، انتشارات اساطیر، تهران.
- مولانا، جلال‌الدین محمد بلخی، 1374، مثنوی معنوی، تصحیح مهدی آذریزدی، مطابق نسخه نیکلسون، انتشارات پژوهش، تهران.
