طالبی، سراینده شوق‌نامه (تصحیح نسخه خطّی شوق‌نامه و گوینده آن)

الموضوعات :

مهدی ماحوزی ¹ (عضو هیأت علمی دانش‌گاه آزاد اسلامی ـ واحد رودهن.)
مریم امیر ارجمند ² (دانش‌ آموختة دوره دکتری زبان و ادبیات فارسی ـ دانش‌‌گاه آزاد اسلامی ـ واحد علوم و تحقیقات.)

تاريخ الإرسال : 08 الإثنين , جمادى الثانية, 1430 تاريخ التأكيد : 11 الأحد , شعبان, 1430 تاريخ الإصدار : 02 الأحد , رمضان, 1430

الکلمات المفتاحية: حضرت محمّد (ص) ـ شوق نامه ـ طالبی ـ سفرنامۀ روحانی ـ بلوقیا ـ داستان‌پردازی,

ملخص المقالة :

طالبی گویندۀ سدۀ دهم هجری قمری که پارسی و تازی، نیک می‌دانسته، در تاریخ 947 هـ.ق، به نظم شوق‌نامۀ محمّدی در قالبِ مثنوی مبادرت ورزیده و در سال 949 هـ.ق آن را در مکّۀ معظّمه به پایان رسانده است. استنساخ این نسخۀ منحصر به فرد، به خطّ نستعلیقِ متوسط با قلم کاتبی به نام ساقی بن سلیمان، در سال 950 هـ.ق به انجام رسیده است. طالبی در شوق نامه، داستان سفر روحانیِ بلوقیا ـ پادشاه مصر ـ را به قصد زیارت حضرت ختمی مرتبت (ص) در 4941 بیت سروده است. بن مایۀ این داستان، حدیثِ اشتیاق است و آرزومندی. شوق نامه ضمن تأثیر بسیار از مثنوی مولانا و گلشن توحید شاهدی، از نظر ساختار، شباهت زیادی به مصیبت‌نامۀ عطّار دارد، هر چند در بیان مسائلِ دینی و اخلاقی، لحن او همانند سنایی غزنوی، لحنی آموزنده و حکمی است.

المصادر:

1. پورنامداریان، تقی، دیدار با سیمرغ (شعر و عرفان و اندیشه‌های عطار)، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، چاپ چهارم، تهران، 1386 ش.
   
2. پورنامداریان، تقی، رمز و داستان‌های رمزی در ادب فارسی، انتشارات علمی و فرهنگی، تهران، 1367 ش.
   
3. خزانه دارلو، محمدعلی، منظومه‌های فارسی، انتشارات روزنه، تهران، 1375ش.
   
4. شمیسا، سیروس، انواع ادبی، فردوس، چاپ دهم، تهران، 1383 ش.
   
5. عطار نیشابوری، شیخ فریدالدین محمد، الهی نامه، به تصحیح دکتر محمدرضا شفیعی کدکنی، انتشارات سخن، تهران، بی‌تا.
   
6. عطار نیشابوری، شیخ فریدالدین محمد، مصیبت‌نامه، تصحیح دکتر محمدرضا شفیعی کدکنی، انتشارات سخن، تهران، 1386 ش.
   
7. فروزانفر، بدیع‌الزمان، شرح احوال و نقد و تحلیل آثار فریدالدین محمد عطار نیشابوری، دهخدا، تهران، 1352 ش.
   
8. میرصادقی، جمال، ادبیات داستانی، انتشارات علمی، چاپ سوم، تهران، 1376 ش.
   
9. نفیسی، سعید، تاریخ نظم و نثر در ایران و در زبان فارسی، کتابفروشی فروغی، تهران، 1344 ش.
   
10. فتوحی، محمود و محمدخانی، علی‌اصغر، شوریده‌ای در غزنه (اندیشه‌ها و آثار حکیم سنایی) ، انتشارت سخن، تهران، 1385 ش.
    
11. فتوحی، محمود، مجمل التواریخ و القصص، تصحیح ملک الشعراء بهار، دنیای کتاب، تهران، 1383 ش.
    
12. فتوحی، محمود، نامة شهیدی (جشن نامة دکتر سید جعفر شهیدی)، به احتمام علی اصغر محمدخوانی، طرح نو، چاپ خانه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تهران، 1374 ش.