نقد و تحلیل نمایش‌نامة سرگذشت مرد خسیس

الموضوعات :

شیرین پاریاب ¹

1 - کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی و مدرس دانش‌گاه آزاد اسلامی رودهن.

تاريخ الإرسال : 22 السبت , شوال, 1428 تاريخ التأكيد : 23 الجمعة , محرم, 1429 تاريخ الإصدار : 13 الأربعاء , صفر, 1429

الکلمات المفتاحية: شخصیت‌پردازی, آخوندزاده, طرح, لحن و گفتگو, درون‌مایه,

ملخص المقالة :

این مقاله در پی آن بوده است تا به تحلیل داستانی و محتوایی نمایش نامة سرگذشت مرد خسیس اثر میرزا فتحعلی آخوندزاده که در حقیقت آغازگر نمایشنامه نویسی به شیوة مدرن در خاورمیانه بوده است بپردازد. نخست طرح (پلات) نمایش نامه که شامل گره افکنی ها و گره گشایی های اصلی و فرعی، کشمکش، تعلیق، بحران، نقطة اوج و پایان بندی است به دقت بررسی شده؛ سپس چگونگی شخصیت پردازی مورد تحلیل قرار گرفته است. بدین گونه که نویسنده در پرداخت شخصیت ها که از طریق چند روش، کنش و گفتار، صورت ظاهری و نام گذاری افراد صورت می گیرد تا چه اندازه موفق بوده است. هم چنین لحن و گفت وگوی نمایش، تحلیل درون مایه و در انجام نتیجه گیری بررسی ها آمده است.

المصادر:

-         ادبیات نمایشی در ایران (نخستین کوشش­ها تا دورة قاجار)؛ جمشید ملک پور، توس، تهران 1363.

-         از صبا تا نیما؛ یحیی آرین پور، چ اول، شرکت سهامی کتاب­های جیبی با هم کاری موسسة انتشارات فرانکلین، تهران 1350.

-         از کاروان حله (دیداری با نثر معاصر فارسی)؛ داریوش صبور، چ اول، انتشارات سخن، تهران، 1384.

-         اندیشه­های میرزافتحعلی آخوندزاده،فریدون آدمیت، چ اول، خوارزمی، تهران 1349.

-         بنیاد نمایش در ایران؛ ابوالقاسم جنتی عطایی، چ اول، ابن سینا، تهران، 1333.

-         پنج نمایش­نامه، میرزا آقا تبریزی، به کوشش ح.صدیق، چ دوم، نشر آینده، تهران، 1356.

-         تاریخ تآتر؛ ویل دورانت، گردآوری عباس شادروان، چ اول، فرزان روز، تهران 1376.

-         تأملی دیگر در باب داستان، لورنس پرین، ترجمة محسن سلیمانی، چ 4، حوزة هنری سازمان تبلیغات اسلامی، تهران 1368.

-         تمثیلات (شش نمایش­نامه و یک داستان)؛ میرزا فتحعلی آخوندزاده، ترجمة محمد جعفر قراچه داغی، چ دوم، خوارزمی، تهران، 1337.

-         درآمدی به نمایش­نامه نویسی؛ فرهاد ناظرزاده کرمانی، چ اول، سمت، تهران، 1383.

-         شناخت عوامل نمایش؛ ابراهیم مکی، چ اول، سروش، تهران، 1366.

-         لغت­نامه، ده­خدا، زیر نظر دکتر محمد معین و دکتر سیدجعفر شهیدی، دانشگاه تهران، تهران، 1349.

-         نمایش­نامه نویسی در ایران، یعقوب آژند، چ اول، نشر نی، تهران، 1373.

-         هزارتوی داستان، آرتو کلارک سی و دیگران، ترجمة نسرین مهاجرانی، چ اول، نشر چشمه، تهران 1378.

-          A Dictionary of World Literature, joseph, shipley, philosophicl library, Newyork, 1953.

-          Dictonary of literary terms, G.A.Cuddon, Penguin books, Newyork, 1979.