اهونور، نخستین آفریده

الموضوعات :

فاطمه سیدی ¹

1 - دانش‌آموختة دکتری رشتة زبان و ادبیات فارسی، دانش‌گاه آزاد اسلامی – واحد علوم و تحقیقات تهران، ایران.

تاريخ الإرسال : 17 السبت , ربيع الثاني, 1433 تاريخ التأكيد : 21 الأربعاء , ربيع الثاني, 1433 تاريخ الإصدار : 28 الإثنين , ربيع الأول, 1433

الکلمات المفتاحية: اهونور ـ یثا اهووئیریو ـ بغان یشت ـ بغ نسک ـ دینکرد نهم,

ملخص المقالة :

نیایش "یثااهووئیریو / اهونور" (yaJ ā ahū vairiiō / ahunawar) مقدس‌ترین و شاید باستانی‌ترین نیایش زردشتیان است که احتمالاً پیش از بازنویسی اوستا در دوران ساسانی، درآمدی بر گاهان بوده است. این قطعة منظوم ویژگی‌های کنایی گاهان و سنگینی معانی آن را دارد و در وزن همانند "اهونودگاه" سروده شده است، ولی در اوستای کنونی، بند سیزدهم از یسن بیست و هفتم است. دعای اهونور از جهت درون‌مایه در بردارنده معانی ژرف و از جهت لفظی دارای معانی کنایی و استعاری دقیقی است که دریافت درست آن را دشوار می‌سازد. در گفتار پیش رو کوشیده شده این نیاش با در نظر داشتن پژوهش‌های پیشین، و براساس مفاهیم اوستای گاهانی و جدید، و نیز با تکیه بر متون پهلوی، بویژه فرگرد نخست "بغ نسک"، که در برگیرندة بخش اعتقادی دینکرد نهم بوده و تاکنون کمتر مورد توجه پژوهش‌گران قرار گرفته است، بررسی شود. بغ نسک یکی از نسک‌های اوستای دوره ساسانی است که هر چند متن اوستایی آن باقی نمانده است، خلاصه‌ای از مطالب آن براساس دریافت مولف دینکرد، در دینکرد نهم آمده است. "بغان یشت" نیز که در بردارنده سه یسن 19، 20 و 21 اوستاست، قدیمی‌ترین تفسیری است که به زبان اوستایی از سه دعای مهم زردشتی برجای مانده است.

المصادر:

1. آموزگار، ژاله و تفضلی، احمد (1350)، زبان پهلوی و ادبیات آن، تهران، معین.


2. آموزگار، ژاله و تفضلی، احمد (1384). اسطوره زندگی زردشت. چاپ ششم. تهران، نشر چشمه.


3. ابوالقاسمی، محسن (1375)، راهنمای زبان‌های باستانی ایران، ج1، تهران، سمت.


4. ابوالقاسمی، محسن (1383)، شعر در ایران پیش از اسلام، تهران، طهوری.


5. بویس، مری (1374)، تاریخ کیش زردشت، ج1، ترجمه همایون صنعتی‌زاده، تهران، توس.


6. بهار، مهرداد (1375)، پژوهشی در اساطیر ایران، پاره نخست و پاره دوم، تهران، نشر آگاه.


7. پورداوود، ابراهیم (1310)، خرده اوستا، جزوی از نامه مینوی اوستا، بمبئی.


8. پورداوود، ابراهیم (1340)، یسنا، ج 1 و 2، تهران، انتشارات دانش‌گاه تهران.


9. پورداوود، ابراهیم (1378)، گات ها کهن‌ترین بخش اوستا، تهران، انتشارات اساطیر.


10. تفضلی، احمد (1345-1344)، تصحیح و ترجمه سوتگرسنک و ورشت مانسرنسک از دینکرد نهم، رساله دکتری، دانش‌گاه تهران.


11. تفضلی، احمد (1354)، مینوی خرد. تهران، انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.


12. تفضلی، احمد (1376)، تاریخ ادبیات ایران پیش از اسلام، تهران، سخن.


13. راشد محصل، محمدتقی (1382)، سروش یسن، تهران، پژوهش‌گاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.


14. راشد محصل، محمدتقی (1385)، وزیدگی‌های زادسپرم، تهران، پژوهش‌گاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.


15. راشد محصل، محمدتقی (1389)، دینکرد هفتم، تهران، پژوهش‌گاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.


16. رحیمی ایمن، منظر (1369)، «اهونور برگردان زند یسن نوزدهم»، فرهنگ، کتاب ششم، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، صص243-259.


17. دارمستتر، جیمز (1348)، تفسیر اوستا و ترجمه گاتاها، ترجمه موسی جوان، تهران، چاپ‌خانه رنگین.

�یی در آغوش باد، تهران، علمی، چاپ سوم، 1378.