ضحّاک در کورۀ سراسکند نگاهی به روایت داستان ضحّاک ماردوش در منطقة هشت‌رود و تأثیر آن در نام‌گذاری مناطق جغرافیایی
الموضوعات :عبدالله ولی‌پور 1 , سید غلام‌رضا غیبی 2
1 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی. دانشگاه پیام نور. ایران.
2 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی. دانشگاه پیام نور. ایران.
الکلمات المفتاحية: شاهنامه, ضحّاک, روایت شفاهی, جغرافیای هشت‌رود,
ملخص المقالة :
شاهنامۀ فردوسی از همان سال هایی که این اثر آفریده شد، معتبرترین سند هویّت و خصلت های قومی و عامل تقویّت روحی مردم ایران شناخته شده است. این منظومه از آغاز سرایش، در گروه ها و طبقات مختلف مردم ما اثر عمیق و جاویدان نهاده و بسی داستان ها و باورها را پدید آورده است. اغلب داستان های آن، روایت های شفاهی گوناگون در میان عامّة مردم این سرزمین داشته است و آنان با قومیّت ها و گویش های مختلف و با روایت های متعدّد و گوناگون، دل بستگی ویژۀ خود را به این اثر ارزش مند نشان داده اند. داستان ضحّاکِ ماردوش یکی از این داستان هاییست که روایت هایی متعدّد و متفاوت در میان عامّة مردم دارد. نگارندگان مقالۀ حاضر برآنند در این جستار، روایتی از داستان ضحّاک را در شهرستان هشت‌رود، تحلیل و بررسی کنند [1].
- ابوالقاسمی، محسن. (1376). راهنمای زبانهای باستانی ایران (جلد دوم: دستور و واژه‌نامه)، تهران: سمت.
-انجویشیرازی، سیّد ابوالقاسم. (1354). مردم و شاهنامه، تهران: امیرکبیر.
-خالقیمطلق، جلال. (1372). گل رنجهای کهن (مجموعه مقالات دربارة شاهنامة فردوسی)، به کوشش علی دهباشی، تهران: مرکز.
-خاماچی، بهروز. (بیتا). قلعههای تاریخی آذربایجان، تبریز: ستاره.
-رئیسنیا، رحیم. (1368 ). آذربایجان در سیر تاریخ (از آغاز تا اسلام)، تبریز: نیما.
-رضاقلی، علی. (1382). جامعهشناسی خودکامگی (تحلیل جامعهشناختی ضحّاک ماردوش)، تهران: نی.
-سیفی، اسماعیل. (1377). تاریخ و جغرافیای هشت‌رود، تبریز: مهد آزادی.
- طومار نقّالی شاهنامه. (1391). مقدّمه، ویرایش و توضیحات سجّاد آیدنلو، تهران: بهنگار.
-عناصری، جابر. (1382). شناخت اساطیر ایران، تهران: سروش.
- فردوسی، ابوالقاسم. (1386). شاهنامه، تصحیح جلال خالقی مطلق، تهران: مرکز دایرة‌المعارف بزرگ اسلامی.
- فضلالله شیرازی، شهابالدّین عبدالله. (1383). تحریر تاریخ وصّاف، به قلم عبدالمحمّد آیتی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
- کزّازی، میرجلالالدّین، (1379)، نامة باستان (ویرایش و گزارش شاهنامة فردوسی)، تهران: سمت.
-کلایس، ولفرام. (1354). «گزارش سفرهای باستان‌شناسی سال 1971 در ایران»، گزارش‌های باستان‌شناسی در ایران، ترجمة سروش حبیبی، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب، صص 194-331.
-مالمیر، تیمور و خالد سلطانی. (1391). «تأثیر حماسة ملّی در نام‌گذاری پدیده‌های جغرافیایی شهرستان قروه»، فصل‌نامة علمی پژوهش زبان و ادب فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج، سال چهارم، شمارة دوازدهم، صص121-150.
-محجوب، محمّدجعفر. (1386)، ادبیات عامیانۀ ایران، به کوشش حسن ذوالفقاری، تهران: چشمه.
-مصطفوی، سیّد محمّدتقی. (1348). «یک اثر تاریخی از دوران ماد تا عهد اسلامی»، یادنامة ایرانی مینورسکی، تدوین مجتبا مینوی و ایرج افشار، تهران: دانشگاه تهران.
-نظامیگنجهای، ابومحمّد الیاس بن یوسف. (1382). خسرو و شیرین، تصحیح و حواشی حسن وحید دستگردی، به کوشش سعید حمیدیان، تهران: قطره.
_||_
