تقابل عقل و عشق از دیدگاه عطار

الموضوعات :

شهین اوجاق علی زاده ¹ (عضو هیأت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران)

تاريخ الإرسال : 12 الجمعة , شوال, 1427 تاريخ التأكيد : 13 الخميس , محرم, 1428 تاريخ الإصدار : 02 الثلاثاء , صفر, 1428

الکلمات المفتاحية: عطار, عقل, عشق, تقابل عقل و عشق, آثار عطار,

ملخص المقالة :

سخن از تقابل میان عاطفة ازلی بی زوال شورآفرین عشق است و بارقة نخستین خلقت یعنی عقل. دو مقوله ای که همواره تعارض آن دو از مهم ترین مسایل مورد بحث در طول تاریخ عرفانی ادب فارسی بوده است. موضوعی که پژوهش ها و نقدهای بسیاری در پی داشته است. یافتن پیشینة تاریخی این تقابل از میان آثار بزرگان عرفان و تصوف، خود در خور مقالة مفصلی است که در این مجمل نمی گنجد. این مقاله سعی دارد تا دیدگاه عطار را به عنوان یکی از پیش گامان بزرگ شعر عرفانی از این منظر مورد دقت و توجه قرار دهد. تبیین دیدگاه بزرگ مردی که مدار اصلی سخن او عشق است و رکن کلامش درد عشق و متدلوژی عرفانش تدوین هفت وادیِ سلوکِ عاشقانه سالکان طریقت برای رسیدن به حقیقت

المصادر:

احادیث مثنوی، فروزانفر، بدیع­الزمان، تهران: انتشارات امیرکبیر، چ سوم، 1361.

اسرارالتوحید،  محمدبن­منور، مقدمه، تصحیح و تعلیقات: محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران: انتشارات آگاه، 1366.

اسرارنامه، عطار، شیخ فریدالدین محمد، تصحیح سیدصادق گوهرین، تهران: انتشارات زوّار، چاپ ششم، 1384.

الهی­نامه، عطار ، تصحیح فواد روحانی، تهران: انتشارات زوّار، 1351.

اندیشة عرفانی عطار، محمدی، احمد، تهران: انتشارات ادیب، چاپ اول، 1368.

الانسان الکامل،  نسفی، عزیزالدین، تصحیح ماریژان موله، تهران: انتشارات طهوری، 1350.

باغ سبز عشق، اسلامی ندوشن، تهران: انتشارات یزدان، 1377.

تاریخ تصوف در اسلام، غنی، قاسم، ج 2، تهران، انتشارات زوّار، چاپ هفتم، 1375.

تذکرة الاولیا، عطار ، تصحیح محمد استعلامی، تهران: الزهراء، 1370.

تعلیقات حدیقۀ الحقیقه و شریعۀ الطریقه، مدی، ارژنگ، عشق در ادب فارسی از آغاز تا قرن ششم، تهران: موسسة مطالعات و تحقیقات فرهنگی، 1371.

تمهیدات،  همدانی، عین­القضات، به اهتمام علی­نقی منزوی و عفیف عسیران، تهران: انتشارات دانشگاه تهران..

حدیث عشق در شرق (از سدة اول تا سدة پنجم هجری)، کلودواده، ژان، ترجمة جواد حدیدی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی، چاپ اول، 1372.

حدیقه الحقیقه و شریعه الطریقه، سنایی، ابوالمجد مجدودبن آدم، تصحیح مدرس رضوی، انتشارات دانشگاه تهران، 1377.

در سایة آفتاب، پورنامداریان، تقی، تهران، نشر سخن، 1380.

دیدار با سیمرغ، پورنامداریان، تقی، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 1380.

دیوان، حافظ، شمس­الدین محمد، به اهتمام محمدقزوینی و قاسم غنی، تهران: انتشارات زوّار، چاپ هشتم، 1381.

دیوان، عطار ، تصحیح تقی تفضّلی، تهران: انتشارات علمی و فرهنئگی، چاپ یازدهم، 1384.

رساله عقل و عشق، رازی، نجم­ الدین، تصحیح تقی تفضّلی، تهران، بنگاه نشر و ترجمه کتاب.

عرفان مولوی، عبدالحکیم خلیفه، ترجمة احمد محمدی و احمد میرعلایی، تهران: شرکت سهامی کتاب­های جیبی، بی­تا.

قرآن مجید، ترجمة مهدی الهی قمشه­ ای، تهران: انتشارات قلمستان، چاپ اول، 1383.

کشف المحجوب،  هجویری، علی­بن عثمان، تصحیح ژوکوفسکی، مقدمه قاسم انصاری، تهران: کتابخانة طهوری، چاپ سوم، 1373.

کلیات شمس، مولوی، جلال­ الدین، محمد، تصحیح بدیع­ الزمان فروزانفر، تهران: انتشارات امیرکبیر، 1376.

مثنوی معنوی، مولوی ، تصحیح رینولدالین نیکلسن، تهران: انتشارات توس، 1375.

مصیبت­ نامه،  عطار ، تصحیح نورانی وصال، تهران: انتشارات زوّار، 1338.

منطق­ الطیر، عطار ، مقدمه، تصحیح و تعلیقات محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران: نشر سخن، 1383.

هفتاد سال عاشقانه:  تحلیلی از ذهنیت معاصر و گزینه شعر 200 شاعر، 1300-1370،  مختاری، محمد، تهران: انتشارات تیراژه، 1378.

.