طرحی در هندسه تراژدی با تکیه بر تراژدی سیاوش در شاه‌نامة فردوسی

الموضوعات :

محمدنوید بازرگان ¹

1 - استادیار، عضو هیأت علمی دانش‌گاه آزاد اسلامی ـ واحد رودهن.

تاريخ الإرسال : 22 السبت , شوال, 1428 تاريخ التأكيد : 22 السبت , شوال, 1428 تاريخ الإصدار : 13 الأربعاء , صفر, 1429

الکلمات المفتاحية: تراژدی, تراژدی سیاوش در شاه‌نامه, هندسة تراژدی, اهداف تراژدی, ادبیات دراماتیک,

ملخص المقالة :

ارسطو دربارة فن شعر، انواع آن و اهدافی که از هر یک انتظار می رود سخنانی دقیق ابراز کرده است که امروزه علیرغم باورهای متنوع و متفاوت در این قلمرو، هم چنان از اهمیت و ارزشی والا برخوردار است. یکی از مباحثی که او با تکیه و تمرکز بسیار بدان پرداخته است، مقولة تراژدی است. در نگاه او تراژدی در فضایی سرشار از هم دردی و هراس که حاصلش پالایش از احساسات منفی و تزکیة نفس است بانجام می رسد. در این مقاله در مورد سایر دستاوردهای داستان با تکیه بر داستان سیاوش در شاه نامه سخن به میان خواهد آمد و نیز ساختاری سه گانه که در بسیاری از تراژدی های مشهور جهان به تکرار آمده است معرفی خواهد شد. در پایان نیز نتایج بدست آمده از ساختار و هندسة متداول در تراژدی ها مورد بحث قرار خواهد گرفت.

المصادر:

1-      دانش­نامه ادب فارسی، حسن انوشه، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چاپ دوم، 1381، جلد 2.

2-      دیچز، دیوید، شیوه­های نقد ادبی، ترجمه دکتر یوسفی، صدقیانی، تهران: نشر علمی 1346.

3-      رحیمی، مصطفی، سیاوش بر آتش، تهران: شرکت انتشار ]بی­تا[.

4-      زرین­کوب، عبدالحسین، ارسطو و فن شعر، تهران: نشر امیرکبیر، 1357.

5-      زمینه ­های اجتماعی شعر فارسی، محمدرضا شفیعی کدکنی (تهران: نشر،                          ).

6-      شکسپیر، ویلیام، اتلّلو، عبدالحسین نوشین، تهران:‌امیرکبیر، 1357.

7-      شمیسا، سیروس، انواع ادبی، تهران: نشر باغ آیینه، 1370.

8-      شیلر، فردریک، نمایش­نامه دون کارلوس، ترجمه محمدعلی جما­زاده، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب، 2537.

9-      عبادیان، محمود، فردوسی و سنت نوآوری در حماسه سرایی، تهران: نشر گهر ]بی­تا[.

10-  فردوسی، حکیم ابوالقاسم، شاهنامه به تصحیح ژول مل، مقدمه امین ریاحی، تهران: سخن، 1369.

11-  فروزان­فر، بدیع الزمان، شرح مثنوی، دفتر اول، تهران: نشر علمی و فرهنگی، 1357.

12-  کادن، جی.ای، فرهگ ادبیات و نقد، ترجمه فیروزمند، تهران: نشر شادگان، 1380.

13-  کیا، خجسته، شاه­نامه فردوسی و تراژدی آتن، تهران، نشر علمی و فرهنگی، 1369.

14-  گوته، نمایش­نامه اگمنت، محمدباقر هوشیار، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب، 1346.

15-  مسکوب، شاهرخ، سوگ سیاوش، تهران: خوارزمی، 2537.

16-  منشی، نصراله، کلیله و دمنه، تصحیح مجتبی مینوی، تهران: انتشارات دانش­گاه تهران، چاپ پنجم، 2536.

17-  مولوی، جلال الدین محمد، مثنوی، تصحیح نیکلسون، تهران: نشر هرمس، 1382.

18-  یشتها، پورداوود، تهران: طهوری، 1347، جلد اوّل.